De meerwaardezoeker betaalt

De regering-Di Rupo heeft de meerwaardebelasting op obligatiefondsen en sommige gemengde fondsen uitgebreid. Kunt u die nieuwe heffing vermijden? VINCENT LAMBRECHT EN JOHAN STEENACKERS

Tijdens de vakantie had de regering-Di Rupo een onaangename verrassing voor de spaarders die een deel van hun kapitaal hebben geïnvesteerd in beleggingsfondsen. De wet van 30 juli 2013 bepaalt dat de meerwaarde van alle obligatiefondsen en sommige gemengde fondsen voortaan wordt belast tegen een tarief van 25 procent.

Europees paspoort

De belasting op de meerwaarde van beleggingsfondsen — ook de ‘heffing op het sparen’ genoemd — is niet nieuw. Zulke winsten werden al belast als het fonds meer dan 40 procent van zijn portefeuille investeerde in rentedragende effecten — zoals obligaties en cash — en als het fonds over een zogenoemd Europees paspoort beschikte. Met zo’n paspoort mag het overal in Europa worden verkocht. Als de spaarder het product geheel of gedeeltelijk verkocht, werd de eventuele meerwaarde van het obligatiegedeelte belast tegen 25 procent. Had het fonds geen Europees paspoort — zoals bepaalde Luxemburgse sicavs en Belgische beveks — dan was er geen belasting verschuldigd. Het hoeft niet te verwonderen dat de banken massaal gebruikmaakten van fondsen zonder Europees paspoort om ervoor te zorgen dat hun klanten geen meerwaardeheffing hoefden af te dragen.

De heffing op het sparen van 25 procent mag niet worden verward met de roerende voorheffing van 25 procent die geldt voor distributiefondsen — beleggingsfondsen die een jaarlijkse intrest of een dividend betalen. Van die uitkeringen wordt hoe dan ook een roerende voorheffing van 25 procent afgehouden.

Forfaitaire grondslag

De wet van 30 juli 2013 heeft de meerwaardebelasting van 25 procent uitgebreid naar beleggingsfondsen zonder Europees paspoort die meer dan 25 procent van hun portefeuille — en dus niet langer 40 procent — beleggen in obligaties en in cash. Die grens van 25 procent wordt bepaald op basis van het beleggingsbeleid van de beheerders, zoals dat wordt beschreven in de prospectus van het fonds. Bevat de prospectus daarover geen informatie, dan gaat de fiscus ervan uit dat het percentage aan obligaties in de portefeuille hoger is dan 25 procent.

De nieuwe belasting wordt met terugwerkende kracht geheven op de meerwaarde die werd gerealiseerd sinds 1 juli 2013, dus een maand voordat de nieuwe belasting is ingevoerd. De wetgever viseert ook de winsten die de belegger heeft gemaakt sinds de aankoop van het fonds, tot uiterlijk 1 juli 2008. Wie na 1 juli 2008 heeft geïnvesteerd in een obligatiefonds zonder Europees paspoort dat minstens 25 procent van het kapitaal belegt in obligaties en cash, betaalt dus de nieuwe heffing van 25 procent op het rendement van de voorbije jaren, met een retroactiviteit tot 1 juli 2008.

Voor veel fondsbeheerders is het een onmogelijke opdracht die historische winsten te berekenen. Daarom heeft de regering-Di Rupo een zogenoemde forfaitaire grondslag ingevoerd, die uitgaat van een winst van 3 procent per jaar, pro rata berekend op het deel aan rentedragende producten in de portefeuille. De nieuwe heffing op het sparen is niet verschuldigd als in de prospectus van het fonds staat dat alle opbrengsten — zowel de intresten als de winsten — volledig worden uitgekeerd en als het fonds die opbrengsten periodiek stort in de vorm van een dividend. In dat geval wordt wel een roerende voorheffing van 25 procent geheven op het volledige dividend (zie tabel De belasting op beleggingsfondsen).

Maak de juiste keuze

De fiscale regels voor de opbrengsten van beleggingsfondsen zijn niet alleen complex, ze veranderen ook geregeld. Bovendien worden veel nieuwe belastingmaatregelen ingevoerd met terugwerkende kracht. De winsten van fondsen die hun portefeuille helemaal of voor meer dan 75 procent beleggen in risicodragende activa als aandelen en die hun inkomsten niet periodiek uitkeren maar die kapitaliseren, worden niet belast, maar die producten hebben wel een hoger risicoprofiel. Het is raadzaam de fondsen in uw portefeuille geregeld met uw bankier of met een fiscalist onder de loep te nemen, om te bekijken of u belasting verschuldigd bent als u ze verkoopt. Een meerwaardebelasting op aandelen is er nog niet, maar met deze uitbreiding van de heffing op het sparen is wel een volgende stap in die richting gedaan.

Een meerwaardebelasting op aandelen is er nog niet, maar deze uitbreiding is wel een volgende stap in die richting.