De maffia blijft

Deze week focussen we op Italië. Centraal staat een magistraal caleidoscopisch werk van Peter Robb over het gastronomisch-culturele wel en het politiek-maatschappelijke wee van het zuiden.

” Lima en zijn vrienden waren ternauwernood vertrokken of een motor, een Honda 600 XL met elektronische injectie, bereden door twee gehelmde jongelui, haalde hun auto in. Vanaf de motor werden schoten gelost. De auto remde abrupt en de drie hoogwaardigheidsbekleders klauterden eruit. ‘Ze komen terug!’ gilde Lima. Hij worstelde zich uit zijn groene loden jas en rende weg. Het waren zijn laatste woorden. Zijn zijdezachte leren schoenen waren niet op snelheid berekend, en het was vreselijk lang geleden dat zijn weke dijen überhaupt hadden gerend. Het eerste wat de twee anderen vanuit hun schuilplaats achter een afvalcontainer zagen, was de geachte afgevaardigde Lima, met zijn gezicht naar beneden gericht. Dood.”

De reconstructie van de moord op de machtige christen-democraat Salvo Lima, voormalig burgemeester van Palermo en later Europees parlementslid, maakt veel over de aanpak van Peter Robb duidelijk. Als een volleerd onderzoeksjournalist propt Robb de details vakkundig in zijn verslag. Dat doet hij zo meesterlijk, dat het ongeloofwaardig klinkt dat Middernacht op Sicilië een debuut is.

Robb beperkte zich niet eens tot een sombere documentaire over de politiek, de corruptie en de maffia in Italië in het algemeen en het Mezzogiorno en Sicilië in het bijzonder. Hij beschrijft met even veel precisie en zelfs passie de volkse cultuur, de keuken, de kunst en de geschiedenis van Zuid-Italië. “Het verhaal over de maffia en de corruptie is zo wreed, dat je het maar mondjesmaat kan slikken. Het zuiden heeft ook prachtige landschappen, vriendelijke mensen en lekkere gerechten. Ik wilde de hele context duidelijk maken, me niet alleen concentreren op een droog, tragisch en taai relaas over de maffia,” zo verklaart Robb zijn caleidoscopische inhoud in interviews.

Peter Robb, wiens debuut alom en terecht superlatieven oogst, kende tot dusver een tamelijk avontuurlijk leven. De Australiër spaarde als jongeman wat geld en vertrok op een tocht door Europa. In Engeland was hij buitenwipper, in Finland taalkundige. In 1978 wilde hij naar Zuid-Amerika, maar zakte eerst af naar Napels. Hij vertrok er pas begin 1993. Vijftien jaar was hij er leraar Engels en leerde het mediterrane Italië door en door kennen. Zijn conclusie blijft evenwel pijnlijk somber. Ondanks alle heisa, trekt de maffia nog altijd aan de belangrijkste touwtjes.

Tegelijkertijd verscheen een vertaling van Christus kwam niet verder dan Eboli, de klassieker die Carlo Levi (1902-1975) al in 1945 schreef over een dorp in het zuiden van Italië, waarnaar hij in 1935 wegens antifascistische activiteiten verbannen werd.

Peter Robb, Middernacht op Sicilië. Spectrum, 384 blz., 975 fr.

luc de decker