De Lindeboom bloeit als nooit tevoren

De Lindeboom was tot begin jaren 2000 een zwaar verlieslatende keten van twintig apotheken in handen van de Christelijke Mutualiteiten (CM). Vandaag is De Lindeboom drie keer groter en fors winstgevend. Buitenlanders liggen op de loer, maar een verkoop is niet bespreekbaar. Een beursgang ook niet.

De oorsprong van De Lindeboom gaat terug tot 1953, maar de apotheekketen is pas een halve eeuw later uit de startblokken geschoten en uit de rode cijfers geklommen. Die recente sterke groei heeft de trofee van Trends Gazelle Ambassadeur voor de Grote Bedrijven in Antwerpen opgeleverd. Eind dit jaar wordt de kaap van 60 apotheken gerond. In 2002 waren dat er nog 20.

De Lindeboom heeft bovendien ambitieuze groeiplannen. Daarvoor geld ophalen via de beurs wordt niet overwogen. “Wij moeten voldoende winstgevend zijn om goed te kunnen groeien en onze toekomst veilig te stellen Maar winstmaximalisatie is geen doel op zich”, legt algemeen directeur Jan Kuyps uit. “We willen maatschappelijk verantwoord ondernemen, zodat onze klanten, personeelsleden en aandeelhouders er beter van worden. De CM wil dat we een meerwaarde betekenen voor de samenleving. Als je een beursgang overweegt, moet je dat accent toch anders leggen. Nu hoeven wij niet steeds die return on equity van 17 of 20 % te halen en voelen we niet de druk die een beursgenoteerd bedrijf vaak voelt.”

En toch mikt Kuyps hoog voor de komende jaren. Dankzij interne en externe groei moet De Lindeboom in 2010 een omzet van ongeveer 80 miljoen euro kunnen halen, tegen 55 miljoen euro in 2007. Kuyps gaat uit van een interne groei van 4,5 à 5 %. De rest moet komen van acquisities.

Voor dat laatste zal De Lindeboom moeten concurreren met buitenlandse kleppers zoals het Duitse Celesio, in ons land eigenaar van de keten Lloydspharma. “Dat legt wel druk op de overnameprijzen”, zegt Kuyps. De concurrentie zal voornamelijk spelen voor grote apotheken, zeg maar met een jaaromzet vanaf 1 à 1,2 miljoen euro. “Die zullen in handen komen van groeperingen als de onze of van buitenlandse commerciële ketens. De kleinere blijven in handen van de zelfstandige apothekers”, voorspelt Kuyps.

De Lindeboom zoekt gericht naar overnamekandidaten in ‘blinde vlekken’, regio’s waar de keten nog niet aanwezig is. “Vooral in Oost- en West-Vlaanderen en het noorden van de provincie Antwerpen”, zegt Kuyps.

De Volksmacht

De Lindeboom opende zijn eerste apotheek in 1953, toen nog onder de naam De Volksmacht cv. Een kwarteeuw later was De Volksmacht uitgegroeid tot 20 apotheken in en rond Mechelen, een aantal dat tot in 2002 onveranderd is gebleven. Tot aan het begin van de jaren 80 was de keten zeer rendabel. Maar toen liep het mis, met als dieptepunt in 2002 een jaarverlies van ruim een half miljoen euro.

De kentering werd twee jaar eerder, in 2000, ingeluid met de aanwerving van Kuyps, toen regionaal directeur van Bacob Bank voor Noord-Antwerpen. Begin 2003 volgde de naamswijziging en werd een strategisch plan ontvouwd met een focus op groei en rendabiliteit.

Eerst nam De Lindeboom een rist kleinere coöperatieve vennootschappen uit de CM-invloedssfeer over, vooral in de regio’s Aalst en Oudenaarde. Nadien kocht het ook Esco-Farma met tien apotheken in Brussel en Oost-Vlaanderen, gevolgd door de CM-apotheken in Sint-Niklaas en Antwerpen. Net als De Lindeboom was een aantal van die vennootschappen grotendeels verlieslatend.

De Lindeboom verwierf ook een aantal zelfstandige apotheken. Alleen de financiering verschilde: de cv’s werden in aandelen vergoed, de individuele apothekers in contanten. Dat geld haalde De Lindeboom uit bankkredieten. Dat die nu vrij goedkoop zijn, is voor Kuyps geen reden om de expansie te versnellen. “We hebben ons groeipad uitgestippeld en laten ons daar niet van afbrengen door externe omstandigheden”, zegt hij.

Intussen is De Lindeboom overtuigend uit de rode cijfers geklommen. Een verlies van ruim een half miljoen euro in 2002 werd omgebogen in een even grote nettowinst over 2007. En de negatieve operationele cashflow van 35.000 euro van vijf jaar geleden is geëvolueerd naar een positieve ebitda van 1,8 miljoen.

ACW en Arco

Kuyps en zijn directie kregen voor hun strategisch plan de steun van de vernieuwde raad van bestuur van De Lindeboom. Die bestond vroeger volledig uit CM-leden, maar draait nu als gevolg van de fusies en schaalvergroting rond drie partners. De CM controleert 60 à 65 % van de aandelen. Het ACW en Arco, de financiële holding van de christelijke zuil, zijn er in 2004 als partner via een kapitaalverhoging van 2 miljoen euro bijgekomen. “Uiteraard doet Arco dat niet gratis, want we hebben die kapitaalverhoging gedaan via de uitgave van preferente aandelen, met een preferent dividend dat we hen moeten betalen.” Arco heeft sinds de kapitaalverhoging bijna 13 % van de aandelen.

De kapitaalverhoging diende om de solvabiliteit op te trekken naar 50 %. “Als die terugvalt tot 30 % gaan wij weer rond de tafel zitten met de aandeelhouders om te zien of een nieuwe kapitaalverhoging nodig is.” Arco wordt dan de partner die de nodige financiering moet verzekeren. CM heeft minder ambitie om te participeren in zo’n kapitaalverhoging.

In 2002 telde De Lindeboom ongeveer 90 werknemers. Nu zijn dat er zo’n 240. Toch heeft Kuyps in een eerste fase fors moeten snoeien in de personeelskosten. De lonen soupeerden vroeger ruim 90 % van marge op, nu is dat nog 75 % en het moet naar 72 %”, zegt Kuyps, die in 2003 het personeelsbestand saneerde. Enkele apothekers werden ontslagen terwijl anderen het voorstel kregen op 58 jaar vervroegd met pensioen te gaan of deeltijds te werken. Daarnaast zorgde de schaalvergroting voor een sterkere aankoopkracht. De Lindeboom plaatst 95 % van zijn aankopen bij de farmagroothandel Escapo, waarin heel wat apotheken maar ook Arco aandeelhouder zijn.

De steile opgang van De Lindeboom is intussen ook de concurrentie niet ontgaan. De Lindeboom is dan ook al benaderd door buitenlandse groepen. “Om te peilen of we een overnameprooi waren, maar daar ben ik zeer duidelijk in: wij zien voor onszelf nog een heel mooie toekomst in Vlaanderen en Brussel. Wij zijn niet te koop.”

Ook de 51-jarige Kuyps denkt er niet aan om andere oorden op te zoeken. “Ze trekken soms wel eens aan mijn mouw, maar ik voel me hier goed. Er zijn nog meer dan genoeg uitdagingen en ik rijd nog elke dag met zeer veel plezier naar Mechelen. We krijgen heel veel waardering vanuit onze raad van bestuur, en ook jullie Trends Gazellen betekenen een enorme waardering voor de weg die we hebben afgelegd.” (T)

Door Bert Lauwers/Foto’s Thomas De Boever