De laatste sportdictator

Redactie Trends

12-08-2010, 00:00 Bijgewerkt op: 20-07-2022, 08:01

Wat is het verschil tussen God en Sepp Blatter? Antwoord: God denkt niet dat hij Blatter is. De voorzitter van wereldvoetbalbond FIFA laat weinigen onberoerd.

Fraude, omkoperij, dictatoriale neigingen en megalomanie. 50 nieuwe ideeën per dag, waarvan 51 slechte. De reeks scheldwoorden en sarcastische grappen die over Josep ‘Sepp’ Blatter de ronde doen, zijn behalve soms erg geestig, ook amper te tellen. De stampij die enkele parlementairen maakten over de toegevingen die België en Nederland willen doen om het wereldkampioenschap voetbal in 2018 naar de Lage Landen te halen, dringt daarom allicht ook niet door zijn olifantenhuid.

Bert Anciaux (sp.a) verontschuldigde zich inmiddels al omdat hij net als Jean-Marie Dedecker (LDD) al te voorbarig op geruchten reageerde, terwijl de FIFA vandaag een vierdaagse inspectieronde afrondt. Daarbij inspecteert een delegatie de stadions en faciliteiten die The Holland Belgium Bid wil inzetten om de deelnemers aan het wereldkampioenschap voetbal te huisvesten en te laten spelen. Ook de andere kandidaten – Engeland, Japan, Rusland, Spanje & Portugal en de Verenigde Staten – krijgen de afgevaardigden over de vloer. Op 2 december maakt Blatter de definitieve keuze bekend.

Frauduleuze verkiezing

De luxueuze levenswandel van de FIFA-baas – uitsluitend vijfsterrenhotels, met op zijn verlanglijstje voor Zuid-Afrika uitsluitend San Pellegrino-water, Evian-ijsblokjes – steekt veel mensen de ogen uit. De 74-jarige Zwitser, geboren in Visp in de schaduw van de Matterhorn, trekt al twaalf jaar aan de touwtjes bij de wereldvoetbalbond. Met een diploma in bedrijfsbeheer en economie van de Universiteit van Lausanne werd hij pr-verantwoordelijke van de raad voor toerisme van Wallis.

Blatter, die het als voetballer niet verder schopte dan enkele jaren bij FC Salgesch, een club op het hoogste amateurniveau in de bergstaat, zette zijn zinnen op een carrière in de sportwereld. Hij ging in 1964 aan de slag als secretaris van de Zwitserse ijshockeybond en trad tijdens de Olympische Spelen van 1972 en 1974 op als pr-manager van het horlogemerk Longines. Een jaar later werd hij directeur technische ontwikkelingen bij de FIFA.

De Braziliaanse voorzitter João Havelange werd samen met atletiekpaus Primo Nebiolo gerekend tot de leermeesters van Blatter -niet toevallig twee figuren die hun sportbond als een dictator leidden. Havelange lobbyde om hem in 1981 op de post van algemeen secretaris verkozen te krijgen. Dertien jaar later leek Blatter uitdager te worden van de Braziliaan om het voorzitterschap, maar hij trok zich plotseling terug. De reden bleek vier jaar later: met de steun van Havelange versloeg de Zwitser de Zweed Lennart Johansson, voorzitter van de Europese voetbalbond UEFA, in een rechtstreekse verkiezing. De beschuldigingen van fraude en omkoping tierden welig – zo zou een lid van de Somalische voetbalbond 100.000 dollar hebben ontvangen om op Blatter te stemmen – maar tot harde bewijzen of een veroordeling kwam het nooit.

Ook de volgende verkiezingen, in 2002, leverden smeuïge verhalen op. Net ervoor ging sportmarketingbureau ISL failliet, net als de televisiemaatschappij Kirch. Het zadelde de FIFA, die de rechten voor de WK’s van 2002 en 2006 aan ISL had verkocht, op met dieprode cijfers. De Zwitserse secretaris-generaal, Michel Zen-Ruffinen, bracht een zwartboek uit over Blatters financiële wanbeleid en fraude, maar moest na de herverkiezing van zijn landgenoot opstappen. De tegenstand had het begrepen, in 2007 was er geen tegenkandidaat. Het voorbije wereldkampioenschap vergrootte Blatters kansen om zichzelf in 2011 nogmaals op te volgen.

Grotere doelen

Terwijl Sepp de FIFA opzadelt met een nieuwe leuze ‘For the Game, for the World’ voegen critici er doorgaans aan toe ‘and for himself’. Beschuldigingen van belangenvermenging zijn legio, en ondanks een boete wegens het misleiden van de Zwitserse politie in het ISL-onderzoek, zorgt hij ervoor steeds stevig in het zadel te blijven zitten. Toch ziet hij zichzelf in de eerste plaats als een innovator. Hij bedacht het rotatiesysteem waarbij de wereldbeker om de vier jaar aan een ander werelddeel wordt toegewezen – volgens sommigen een manier om stemmen te ronselen van opkomende landen als China en Rusland. Veel andere plannen om de attractiviteit van het voetbal te vergroten – grotere doelen, twee scheidsrechters, time-outs tijdens de match – stierven een stille dood. Naar verluidt koestert Blatter nog één droom: de Nobelprijs voor zijn sportbond en zichzelf. De vredesmissie die hij opzette tussen de kibbelende WK-gangers Noord- en Zuid-Korea, moet daarvoor als opstapje dienen.

De financiële perikelen waren acht jaar geleden voor Blatter wel het sein om orde op zaken te stellen. De marketing en ticketverkoop werd – weliswaar door het bedrijf van zijn neef Philippe Blatter – geprofessionaliseerd. Eind vorig jaar had de wereldvoetbalbond een eigen vermogen van bijna 750 miljoen euro. Het voorbije WK leverde de FIFA naar schatting 2,4 miljard euro op, waarvan driekwart zou worden geïnvesteerd in de wereldwijde ontwikkeling van voetbal. Dat staat in schril contrast met de zware factuur voor Zuid-Afrika zelf, dat naar verluidt ruim 4 miljard euro – volgens sommige bronnen zelfs het dubbele – spendeerde aan de bouw van nieuwe stadions, wegen en hotelinfrastructuur.

Geen wonder dat een recente studie van Johan Albrecht van het Itinera Institute en Ruben Laleman van de Universiteit Gent ervoor waarschuwt dat de organisatie van een wereldkampioenschap een positief verhaal kan worden, maar alleen als er slim wordt geïnvesteerd in voetbalstadions en de daaraan gekoppelde infrastructuur.