De kwestie is nog niet van de baan

Wat denkt Jaap Rosen Jacobson van het al dan niet verlengen van de startbaan van Deurne? Als eigenaar van VLM is Jacobson betrokken partij. Maar hij is evenzeer waarnemer, als Nederlander en vooral als doorgewinterd turnaround manager die zich momenteel ook inlaat met het heropstarten van Fokker. Exclusief in Trends.

“Politiek is in België sowieso een belangrijk onderwerp. Veel meer dan in andere landen beïnvloedt de politiek hier allerlei zaken. Ik heb niet de pretentie om de politieke toestand in Antwerpen, Vlaanderen of België te begrijpen, maar ik zeg wel: het allerbelangrijkste is dat de luchthaven van Antwerpen behouden blijft. Eenvoudigweg omdat deze luchthaven een nuttig, zakelijk en noodzakelijk onderdeel vormt van de infrastructuur van Antwerpen. En dus bevorderlijk is voor de welvaart van de metropool.”

Aan het woord is Jaap Rosen Jacobson, in zijn eerste interview sinds twee jaar. Jacobson is een rijzige Nederlander van 48 en een man die het liefst achter de schermen werkt. Volgens bronnen zou hij zo’n drietal jaar geleden zelfs hebben overwogen om helemaal niet meer te werken als operationeel bestuurder van bedrijven. Hij dacht aan studies filosofie aan de KU Leuven. Maar het mocht niet wezen. “Er stroomt in hem te veel ondernemersbloed om de zaken te laten,” schreef het Nederlandse magazine Quote eerder dit jaar (zie kader: Wie is Jacobson?).

Zo nam hij in 1996 een participatie in VLM, de Vlaamse Luchttransportmaatschappij, die toen kampte met aandeelhoudersperikelen. Sinds vorig jaar is Jacobson de enige aandeelhouder van VLM, dat hij omschrijft als een “schitterend bedrijf”. Ondanks de 200 miljoen frank gecumuleerde verliezen? “VLM heeft een moeilijk financieel verleden gekend,” bevestigt Jacobson, “maar het valt mij wel mee hoor. Ik heb de financiële resultaten vergeleken met die van andere, kleine maatschappijen en nagegaan of die luchtvaartbedrijven binnen de vijf jaar tot winst konden komen. Ik heb geen voorbeeld gevonden. Is het redelijk te eisen dat VLM dit wel voor elkaar moet krijgen? Als we geen rekening houden met de incidentele lasten, was VLM verleden jaar winstgevend. Dit jaar zullen we structureel winstgevend zijn. Ik vind dit acceptabel.”

Vorig jaar haalde VLM

een omzet van 838 miljoen frank. Een kleine 10% staat op naam van chartervluchten, de rest wordt ingevuld door lijnvluchten. Specifieke bedrijfseconomische gegevens over de diverse routes wil de VLM-voorzitter niet kwijt. “Ik kan wel zeggen dat we tevreden zijn over de drie routes die we al enige tijd exploiteren ( nvdr – Antwerpen-Londen City, Rotterdam-Londen City en Mönchengladbach-Londen City). De lijn Rotterdam-München kampt nog met opstartproblemen.”

Verlenging van de startbaan is wenselijk

VLM maakt intens gebruik van de deregulering van het Europese luchtruim – slechts de minderheid van haar vluchten gebeurt vanuit Antwerpen. Waarom zou VLM dan haar hoofdkantoor op de luchthaven van Deurne houden? “De hoofdzetel verplaatsen naar een andere luchthaven of stad kan vanuit logistiek oogpunt. Maar ik doe dat liever niet; ik heb respect voor de cultuur van elk bedrijf. VLM is hier ontstaan en tot wasdom gekomen,” aldus Jaap Rosen Jacobson. “Wij hopen natuurlijk dat de luchthaven het voor ons mogelijk maakt om in Antwerpen te blijven. Als het behoud van de luchthaven ter discussie zou staan, verhuizen we naar Rotterdam of naar Charleroi. Maar het niet verlengen van de startbaan in Deurne is voor ons geen reden om te verhuizen. Het zou wel onze ambitie om uit te breiden vanuit Antwerpen in een nieuw licht plaatsen.”

Volgens insiders

zou er aan een verbinding tussen Antwerpen en Charles de Gaulle worden gewerkt, in samenwerking met Air France. Jaap Rosen Jacobson: “Er zijn veel mogelijkheden, er zijn veel behoeften. Bijvoorbeeld tussen Antwerpen en Zwitserland, tussen Antwerpen en een aantal Duitse en Engelse steden. Dat allemaal in ontwikkeling brengen kost veel. En vervelend is dat je niet altijd de maximale passagiersbelading kan meenemen, omwille van die korte startbaan. Een verlenging met 500 meter naar 2000 meter lijkt mij wenselijk. Dit zou de toekomst van Antwerpen zeker ten goede komen, want de bereikbaarheid en mobiliteit zouden aanzienlijk verbeteren. ”

Weg met de leeuw

Niet dat VLM en zijn vijf Fokker 50-toestellen de ambitie heeft om vanuit Antwerpen heel Europa aan te vliegen. De expansie van VLM richt zich evenzeer, of zelfs meer vanuit Londen City en Rotterdam en blijft afstandelijk beperkt – op korte termijn zou er een verbinding Londen City-Luxemburg komen. Jaap Jacobson: “Wij wagen ons niet aan verre avonturen. Een Fokker 50 heeft een vliegbereik van anderhalf tot twee uur. Bovendien willen we profiteren van onze naamsbekendheid, en dus ben je sowieso gedwongen om in de buurt te blijven.”

Net om die merkbekendheid

maximaal te benutten, mag – of moet – de klauwende leeuw van de VLM-vliegtuigstaart. Zegt Jaap Jacobson nuchter: “Vroeger – maar dat is geschiedenis – leefde de idee dat elk land zijn eigen nationale luchtvaartmaatschappij moest hebben. Wij hebben geen belangstelling voor zo’n nationale identiteit – niet Belgisch, niet Nederlands, niet Frans, niet Duits, en – nee – ook niet Vlaams. Het stoort me principieel niet dat de leeuw van de staart verdwijnt. Sommigen vinden zelfs dat die leeuw een associatie oproept met donkere tijden in Europa. Ik vind het prima dat VLM aan Vlaanderen gebonden is, maar zeker in de Benelux moet je er oog voor hebben dat nationale identiteiten verzwakken. Bovendien moet je als internationale vervoerder begrip tonen voor de wensen en identiteiten van álle klanten. Iedereen die met onze luchtvaartmaatschappij vliegt, moet zich kunnen thuisvoelen.”

CATHY BUYCK