De Iron Man voor honden

De strafste sledehonden verzamelen elk jaar in de Franse Savoie. Voor het oog van 100.000 toeschouwers leggen ze in elf dagen 1000 steile kilometers af. Maar voor alles is La Grande Odyssée Savoie Mont Blanc een brok emotie en hondenliefde.

Het Franse skidorp Les Gets maakt zich op voor het vertrek van een 6 uur durende sledehondenkoers, de vierde etappe in La Grande Odyssée Savoie Mont Blanc, de grootste en meest uitdagende sledehondenrace in Europa. De honden en hun mushers — dat zijn de menners of piloten — leggen 1000 kilometer af in elf dagen, met meer dan 30.000 meter hoogteverschil. Bij de 30 deelnemende teams tellen we negen nationaliteiten.

Op de kampplaats staan de wagens waarin de honden verblijven. Sommige ogen basic, andere hebben meer weg van luxueuze mobilhomes. Op de twee bivaketappes na, waarbij op 2000 meter hoogte een tentenkamp voor honden en hun baasjes wordt opgezet, slapen de mushers op hotel. De honden — voornamelijk Siberische en Alaska-husky’s, maar ook tal van andere rassen — kijken ons met grote, vaak blauwe ogen aan. Hun lijven zijn mager, net als die van afgetrainde marathonlopers. De helpers bereiden de honden voor op de wedstrijd van vanavond: hun pootzolen worden preventief ingesmeerd met vet, ze krijgen beschermende sokjes aan en worden liefdevol gemasseerd, bij wijze van opwarming.

Naarmate het startschot dichterbij komt, stijgt de spanning bij de dieren. Ze springen ongeduldig in de lucht en beginnen lang en melodisch te janken. Hier en daar klinkt zenuwachtig geblaf. De decibels bereiken ongekende hoogten, want hier zijn bijna 400 honden verzameld. De meeste mushers hebben veertien honden bij, terwijl er per koers acht tot tien mogen worden ingezet.

De vrouw van de Zwitserse musher Donato Eklich maakt zich even boos: de aanwezigheid van een hond in het publiek heeft de honden van haar man in verwarring gebracht, waardoor ze de berg niet meer op willen, maar de weg naar het kamp willen inslaan. En dat precies op een punt waar het al bijzonder lastig is. We zien de ene na de andere musher zijn slee verlaten om het span de steile berg op te duwen.

Gedegen voorbereiding

De sfeer tussen de deelnemers zit goed. Dat vindt ook Sandrine Buffat, de enige vrouwelijke musher in deze editie. “Zelfs op de pistes helpen we elkaar. Toen ik de eerste dag viel, is een andere musher mij komen helpen, waardoor hij toch wat tijd is verloren. Zelf heb ik dan weer de slee gerecupereerd die een andere collega onderweg was kwijtgespeeld. Dat zie ik in de Tour de France niet meteen gebeuren.”

Hoe Sandrine zich heeft voorbereid? “Ik loop, zo veel mogelijk. Hoeveel precies, dat varieert van week tot week, ik moet het allemaal zien te combineren met mijn job in een restaurant, en bij tijdsgebrek geef ik altijd voorrang aan de uithouding- en krachttraining van de honden, toch zo’n vijf keer per week.”

Donato Egli uit Zwitserland is al veertien jaar bezig met zijn sledehonden. Hij doet ook mee aan races in eigen land, maar deze Grande Odyssée vindt hij met geen andere te vergelijken. “Het is niet de langste wedstrijd, maar conditioneel de meest veeleisende én de meest technische.” Een gedegen voorbereiding is geen luxe. Tot 200 kilometer per week heeft hij de voorbije maanden getraind met zijn Siberische husky’s. 21 hebben ze er, Donato en zijn vrouw. “Het zijn niet de snelste honden, maar met voorsprong de mooiste (lacht). Stuk voor stuk zijn ze bij ons geboren, ze zijn een deel van ons gezin.”

Het prijzengeld is in verhouding tot de kosten om honden te onderhouden relatief bescheiden. De hoofdprijs bedraagt 15.000 euro, de overige 40.000 euro wordt verdeeld over de laureaten van de hoofdkoers en de verschillende trofeeën. “Winnen doe je hier voor de eer, deelnemen voor het plezier”, vindt Egli.

Gevoelige atleten

Een iets mondainere sfeer heerst er de volgende dag in Megève, een bruisend skistation in de schaduw van de Mont Blanc, waar iedere winter de beau monde neerstrijkt. Het publiek stroomt toe voor de officiële voorstelling van de mushers op het plein voor het gemeentehuis. Broederlijk zitten mushers en honden naast elkaar. Die laatste laten zich met plezier strelen, ook door de toeschouwers.

De Canadees Richard Long, een van de elf dierenartsen van de Grande Odyssée, is vol lof over de mushers. “Fijne mensen zijn het: gepassioneerd, gedreven en competitief, zoals alle atleten, maar ook heel gevoelig en vol mededogen. Een combinatie die je in topsport zelden ziet.” Over de hele wereld werkt Long mee aan hondenraces. “Het is een welgekomen afwisseling voor mijn werk in een dierenkliniek, waar ik heel andere dieren zie. Zelfs de honden in mijn praktijk hebben niets te maken met de sledehonden hier. Dit zijn olympische atleten, met een totaal andere fysiologie.”

De Spaanse dierenarts Mila vergelijkt de Grande Odyssée graag met de Iron Man. “De voorbereiding van de honden gebeurt grotendeels op dezelfde manier. Wat deze sport zo aantrekkelijk maakt, is de combinatie avontuur-natuur. De honden brengen ons de natuur terug waarvan we in ons dagelijks leven zo ver verwijderd zijn. Ik kan echt emotioneel worden van zo’n race.” De tranen in haar ogen zetten haar verhaal kracht bij.

“En dan is er nog die bijzondere band tussen een musher en zijn honden. De liefde druipt eraf. Een paar jaar geleden nog gaf een musher enkele minuten voor de finish op, terwijl hij op het punt stond te winnen, enkel en alleen om een geblesseerde hond te sparen.”

Terwijl wij ons opwarmen aan een glühwein, treffen de mushers de laatste voorbereidingen. De Fransman Eric Château, verpleger van beroep, heeft net beslist welke honden hij vanavond inzet. “De twee grijze husky’s lopen altijd vooraan in het span. Omdat zij het best naar mij luisteren. De andere honden volgen dan vanzelf.”

Hij is al twintig jaar bezig als musher. Hoe het begon? “Gewoon, ik wilde een hond (lacht). Vijftien heeft hij er ondertussen. Wat aan voeding alleen 6000 euro per jaar kost. “Met materiaal, verplaatsingen en andere kosten erbij, komt dat makkelijk op 10.000 euro. Dit jaar heb ik gelukkig een sponsor, en een goede coach. Die heeft mij zes maanden lang twee keer per week getraind: zowel cardio- als krachttraining.”

Nachtelijke wedstrijd

De wedstrijd wordt vooral ‘s nachts afgelegd omdat het dan kouder is. Dat is beter voor de honden, hun natuurlijke habitat is tenslotte het Hoge Noorden. Iedere musher moet in zijn slede minstens 7 kilo per hond meenemen en voorzien zijn van verplicht materiaal: voedsel voor hond en musher, reservekleren, gps, slaapzakken, en al wat nodig is om in geval van nood gedurende 24 uur te kunnen overleven in de bergen.

In het skidorp La Féclaz trekken we sneeuwschoenen aan en ondernemen een flinke bergwandeling. Even later staan we hijgend in de berm tussen de bomen. We kunnen de voorbijlopende honden bijna aanraken. Hun eindeloos lange tongen bengelen bijna op hun poten, zo zwaar valt de klim voor de getrainde dieren.

Zelf klimmen we in een iets lager tempo verder naar de hoogvlakte. Het uitzicht is op zich een mooie beloning voor de pittige tocht. Als we de honden en de mushers hier voorbij zien zoeven, dringt pas ten volle tot ons door waarom deze sport zo uniek is: de harmonie tussen mens en dier, de glinstering in alle ogen, en dat tegen de perfecte kerstkaartachtergrond van de besneeuwde heuvels en bossen.

KARIN EECKHOUT IN DE SAVOIE

“De honden zijn stuk voor stuk bij ons geboren, ze zijn een deel van ons gezin”