De honingpotten Irak en Afghanistan

De toestand in landen als Irak en Afghanistan is benard en volgens velen hopeloos. Zo klinkt het toch in het westen. De Amerikanen krijgen de opstandelingen in Irak niet onder controle. Met een voortdurende stroom, vaak extreem moorddadige, bomaanslagen tot gevolg. In Afghanistan krijgen de taliban steeds meer vaste voet onder de grond in een steeds groter gebied. Velen zien niet in hoe de Amerikanen of de Navo tot een zinvolle exitstrategie kunnen komen. Daarnaast is Osama Bin Laden nog altijd op vrije voeten. De charismatische leider van terreurnetwerk Al Qaida steekt de jongste tijd weer geregeld zijn neus aan het mediavenster. Dat wekt de indruk dat de terroristen sterker staan dan ooit. Maar is dat zo?

Daarover gaat het boek The Al Qaeda Reader van Raymond Ibrahim, een bloemlezing van authentieke Al Qaidadocumenten. Een prominente doelstelling van de top van het terreurnetwerk is het westerse economische systeem op de knieën dwingen. De strategen van het moslimfundamentalisme beseffen zeer goed dat ze geen schijn van kans maken als ze de westerse economie niet zwaar kunnen raken. De timing van de aanslagen van 9/11, onder meer in het zog van de beurscrash die op de dotcomgekte volgde, wees al duidelijk in die richting.

Het economische bestel van het westen ondergaat vandaag zowat de moeilijkste periode sinds het begin van de jaren 80. De financiële crisis, de dreigende recessie in de VS, de lage koers van de dollar en de prijzen voor olie, grondstoffen en voedsel die de pan uitswingen, zijn slechts de meest opvallende negatieve tendensen van ons economisch bestel. Met bijkomende schokken zou de terugval wel eens diep en langdurig kunnen uitvallen, met alle sociale en politieke gevolgen van dien voor de westerse samenleving.

Zelfs als je niet over een enorme verbeelding beschikt, kan je inzien dat zo’n ingrijpende bijkomende schok kan bestaan uit een zware bomaanslag op de installaties die instaan voor de olie-export van de grootste olieproducent ter wereld, Saoedi-Arabië. Waar het niveau van de olieprijzen dan zou terechtkomen, daarover kan je stevig discussiëren. In ieder geval zouden we met veel nostalgie terugdenken aan prijzen van 120 tot 130 dollar per vat. Het effect van die recordprijzen zou een verdere deuk in het broze vertrouwen van consumenten en producenten aanbrengen. Het perspectief van een zware recessie wordt dan bovendien heel reëel. Niet alleen voor het westen, maar ook voor landen als China en India.

Mocht Al Qaida of een aanverwante groep vandaag over de mogelijkheid beschikken om zo’n terroristische aanval op Saoedi-Arabië uit te voeren, zouden ze dat onverwijld doen. Daar kan je gif op nemen. Zij beseffen gegarandeerd dat ze daarmee een historische klap aan de westerse vijand zouden uitdelen. Tot nu toe gebeurde dat niet. Hoewel niks echt uitsluit dat het rampscenario zich morgen of overmorgen ontrolt, zou het ook wel eens kunnen dat Al Qaida & co niet tot die moeder van alle terroristische aanslagen in staat zijn. De voornaamste reden voor dat voorzichtige optimisme situeert zich in Irak en Afghanistan. En wel omwille van twee redenen.

De eerste reden is het feit dat beide landen als een honingpot werken. Zet je een honingpot open op de vensterbank, dan is een aanval van ongedierte aangetrokken door de zoete brij gegarandeerd uw deel. De strijd tegen de Amerikanen en de Navo trekt vanuit de hele wereld sympathisanten van Bin Laden en de jihad aan. Onweerstaanbaar komen zij op deze geopende honingpot af. Deze strijders kunnen per definitie geen aanslagen plegen in New York, Londen, Parijs, Tokio of Saoedi-Arabië. Uiteraard is dat niet de reden voor de militaire interventies in Irak en Afghanistan. Het zou er wel een van de weinige positieve gevolgen van kunnen zijn.

De tweede reden heeft te maken met de noodzakelijke randvoorwaarden om tot succesrijke grote terroristische aanslagen te kunnen komen. Een van de belangrijkste van die randvoorwaarden is de degelijke planning en de voorbereiding op grote schaal. Dat moet kunnen in alle rust. In het Afghanistan van de taliban en mullah Omar vond Al Qaida die rust, met als gevolg een aanslag als 9/11. Hoe gebrekkig en klunzig de strijd van de Amerikanen en de andere westerse troepen in Irak en Afghanistan ook is, ze is in ieder geval voldoende om Al Qaida vandaag in die landen die zo noodzakelijke rust te ontzeggen. En dus hebben zij het (voorlopig) moeilijk om tot grootse, echt schokkende aanslagen te komen. Afwachten of dat zo blijft en of de bovengaande redenering niet al te optimistisch is. (T)

de auteur IS ALGEMEEN DIRECTEUR VAN DE WERKGEVERSORGANISATIE VKW.

Johan Van Overtveldt