DE GROENE GOLDRUSH

Al Gore heeft de gemeenschap een groen geweten geschopt. Nochtans levert de klimaatverandering meer winnaars op dan verliezers. Experts getuigen.

Vorige week raasde orkaan Dean met dodelijke kracht over de Caraïben. Ondertussen staat Bangladesh opnieuw onder water en zet de woestijn haar opmars in Afrika onverminderd voort. Toch veroorzaakt de opwarming van de aarde niet enkel kommer en kwel.

Mits tijdig aangekondigde regeringsmaatregelen, kunnen vele bedrijfstakken uit West-Europa hun voordeel halen uit de verwachte opwarming van de aarde. Dat concludeert de Deutsche Bank Research (DBR) in haar jongste studie. Auteur Eric Heymann, milieuanalist van de financiële instelling: “Vooral hernieuwbare energie gaat een gouden toekomst tegemoet, inclusief de toeleveranciers van deze sector. Vandaag kampen de producenten van windmolens, zonnepanelen en biomassacentrales al met serieuze leveringsproblemen. Klanten moeten ruim een jaar wachten op hun bestellingen. De vraag overtreft ruimschoots het aanbod.”

“Op lange termijn zijn hernieuwbare bronnen de ecologisch en economisch verantwoorde oplossing voor het energieprobleem,” bevestigt Geert Palmers van het ingenieursbureau 3E uit Brussel.

Ook de vooruitzichten voor de landbouw zijn rooskleurig: het wordt warmer, het groeiseizoen verlengt en de concentratie van de kooldioxyde in de lucht neem toe. Iris Penninckx, adviseur milieubeleid Boerenbond: “Deze omstandigheden waarborgen een grotere productiviteit en een uitbreiding van het arsenaal aan gewassen. Denk maar aan de wijnbouw. Anderzijds krijgt de agrarische sector te kampen met extremere weersomstandigheden, maar deze ‘rampen’ blijven beperkt. Bovendien stijgt de prijs als gevolg van de vraag naar biobrandstoffen.”

Hetzelfde geldt voor het toerisme. Dankzij de aangenamere temperaturen zullen meer mensen hun vakantie in ons land doorbrengen. De vierde sector, die van de klimaatverandering zal profiteren, is de Belgische bouwnijverheid. Philippe Lambrecht, directeur van de studiedienst van de Confederatie Bouw: “De jongste socio-economische enquête van het Nationaal Instituut voor de Statistiek (NIS) toont aan dat het dak van minstens een derde van de woningen niet geïsoleerd is. Nochtans gaat via die weg de meeste warmte verloren. Voor de niet-residentiële gebouwen is de situatie grotendeels gelijkaardig. Bovendien zijn investeringen in energiezuinige gebouwen bijzonder rendabel en leveren dikwijls netto een positief resultaat op.”

Ten slotte wint het transport over water bij de huidige opwarming van de aarde, aldus het DBR-rapport. VBO-klimaatspecialist Geert Vancronenburg: “Aangezien luchtvervuiling geen grenzen kent, ligt het grootste potentieel voor het Belgische bedrijfsleven in de vermindering van de broeikasgassen. Om de Europese doelstelling van 20 % minder broeikasgas te realiseren tegen 2020, zullen we immers alle mogelijke opties moeten benutten en nieuwe technologieën – zoals kernfusie, waterstofbatterijen en biobrandstoffen van de tweede generatie – moeten aanboren. Dit zal enkel mogelijk zijn mits innovatie, ondernemerschap, een stabiele regelgeving en een efficiënte kapitaalmarkt.”

Geen nekslag voor de economie

“Anders dan in vele ontwikkelingslanden is de kli- maatverandering voor België een gemakkelijk beheersbaar probleem,” stelt de Gentse milieu-econoom Johan Albrecht. “De landbouwtechnolo- gie kan de invloed van temperatuurstijgingen op de gewassen eenvoudig oplossen. Het gevaar voor meer hittedoden in de zomer is praktisch verwaarloosbaar, want stelselmatig beginnen alle bejaarden- en verzorgingstehuizen airco’s te installeren. Als je deze systemen vanaf 2030 op hernieuwbare energie – zoals zonnepanelen – laat draaien, neemt de uitstoot van CO2 niet toe. Bovendien zijn er in de zachtere winters minder (verkeers)slachtoffers van de vrieskou. Over waterschaarste hoeft ons land zich ook niet veel zorgen te maken. Alleen de Belgische skipistes zijn op termijn gedoemd te verdwijnen, maar die stellen toch al niets voor.”

Het broeikaseffect heeft dus geen enkel nadelig effect op België, aldus Albrecht, die ook stafmedewerker is van het Itinera Institute. “In het jongste rapport van het International Panel on Climate Change (IPCC) over de gevolgen van de klimaatverandering komt West-Europa amper aan bod,” stelt hij. “Landen uit onze contreien kunnen een eventuele stijging van de temperatuur en zeespiegel met respectievelijk 2,5°C en 40 cm tegen 2100 – een realistisch worst case scenario van het IPCC – gemakkelijk aan. Het volstaat de gebruikelijke onderhoudswerken uit te voeren. Zo toont een Nederlandse studie aan dat de huidige dijkinfrastructuur sterk genoeg is voor een stijging van 60 cm.”

Nochtans beweren doemdenkers dat de opwarming van de aarde onze economie een nekslag zal geven. “Integendeel,” zegt Albrecht, “sommige industrietakken zullen garen spinnen bij het broeikaseffect. Dankzij de zachtere winters kunnen energie-intensieve sectoren – zoals de chemie – wellicht besparen op hun energierekening. Bovendien nemen de Europese overheidsinstanties gerichte maatregelen om de uitstoot van CO2 te verminderen via technologische innovatie. Dit beleid creëert een dynamiek, die de creatie van toegevoegde waarde en jobs mogelijk maakt. Gesterkt door de stijgende olie- en gasprijzen winnen de alternatieve energie en besparingstechnieken veld. De fossiele schaarste moeten we vroeg of laat toch overwinnen. Hierdoor krijgen bedrijven uit de engineering- en electronicasector de gelegenheid nieuwe markten aan te boren.”

“Het klimaatverdrag en de stijgende olieprijzen hebben de energiesector wakker geschud,” bevestigt Frank Vandermarliere, directeur van het Economisch Departement van Agoria, de federatie van de technologische industrie. “Als gevolg van de grote onzekerheid in het liberaliseringproces hebben bedrijven de laatste decennia te weinig geïnvesteerd in hun energie-infrastructuur. Daar komt nu verandering in, zeker sinds Europa aankondigde het gebruik van alternatieve energiebronnen tegen 2020 te willen optrekken met 20 %. Deze doelstelling, gekoppeld aan een subsidiebeleid, zal een boom in groene stroom veroorzaken.”

Vandaag telt de sector naar schatting al 1600 werknemers, die samen een geconsolideerde omzet van bijna 500 miljoen euro realiseren. Vandermarliere: “Binnen 13 jaar kan dit aantal zeker stijgen naar 10.000 arbeidsplaatsen. De afzetmogelijkheden in eigen land zijn beperkt, maar de markt is globaal. Bovendien staat België sterk in technologische niches. Vyncke Energietechniek en spin-offondernemingen – zoals Xylowatt (cogeneratie, UCL) of Photovoltec (zonnecellen, Imec) – behoren tot de wereldleiders in hun segment.”

Innovatie

“Klimaatverandering is een veranderingsproces,” zegt Geert Noels, hoofdeconoom van Petercam Vermogensbeheer: “Bedrijven die daar snel en flexibel op inspelen, zijn de winnaars van de toekomst.”

Om in de huidige concurrentiestrijd te kunnen overleven, zal zowel overheid als industrie meer dan ooit moeten investeren in innovatie. Vandermarliere: “Zonder het gevoerde klimaatbeleid – zowel wettelijke verplichtingen als staatsteun naar rato van 2,5 miljard euro per jaar – zou de groene energiesector niet van de grond geraakt zijn. Op termijn plukken we daar allemaal de vruchten van. Maar de huidige subsidiëringniveaus zijn onhoudbaar duur.”

Nu de vraag stijgt, verandert het plaatje. Zegt Vandermarliere: “Onderzoek en ontwikkeling spelen een sleutelrol voor de toekomst van onze ondernemingen. Wie dus niet op de groene boot springt, dreigt te verdrinken. Enkel ondernemingen die ecodesign toepassen of energiezuinige toestellen produceren, zullen overleven.”

“Uiteindelijk leiden Kyoto en post-Kyoto (nà 2012) tot een versterking van de westerse economie,” besluit Albrecht: “Door ons te focussen op de uitstootvermindering ( mitigation) in plaats van te investeren in aanpassingsstrategieën in ontwikkelingslanden ( adaptation) – wat al op korte termijn een zeer hoog rendement zou opleveren – steunen we nu vooral onze eigen industriële dynamiek en ontwikkeling.”

Eric Pompen – Eric.pompen@trends.be