De goeroe van KB

Op vrijdag 23 mei valt een Bastille. Almanij-Kredietbank wordt versterkt met participaties van het franco-Belgische Cobepa. André Leysen kiest voor Almanij. Paribas België verhuist naar Bacob. De financiers van Vlaanderen worden sterker, slimmer en rijker.

Bourron-Marlotte (Frankrijk).

De vellen stapelen zich op : de primeur in Trends over de maandenlange gesprekken van Kredietbank en Rabobank (zie het nummer van 22 mei) en de reacties van de confraters ; de teksten over de belangenherschikking tussen Almanij, Gevaert en Cobepa.

Het secretariaat van Kredietbank laat op 23 mei zijn in Frankrijk residerende bestuurder, prof. dr. Herwig Langohr, niet in de steek. Trends luistert naar zijn meningen terwijl de fax het spectaculaire manoeuvre onthult : de uittocht van Paribas uit België en de intocht van franco-Belgische participaties bij Almanij-Kredietbank en Bacob.

Herwig Langohr, jurist, econoom, Antwerpenaar en Vlerick-boy, is sedert 20 jaar hoogleraar bank- en financiewezen aan de Europese business-school Insead in Fontainebleau en sedert 24 april jl. bestuurder van de Vlaamse bank. Langohrs Office 1 is op Insead, Office 2 is een dépendance van zijn hartelijke huis in Bourron-Marlotte, aan de zoom van de koninklijke bossen bezuiden Parijs, het territorium van Fontainebleau. Hier studeert hij tussen boeken, naslagwerken, tijdschriften en surveys op de toekomst van de banken : “Is een universele bank met een universeel beheer en een universeel personeelsbeleid nog langer houdbaar ? Worden deze reuzen dinosaurussen ? Banken zullen misschien opschuiven naar een federatie van business units, één voor privé-bankieren, één voor de industrie, één voor consumentenkrediet, één voor effectenbusiness, met een CEO per unit, met een balans per unit, met een personeelsbeleid per unit.”

De rangschikking van de Belgische banken per balanstotaal is in die zin al nu voorbijgestreefd, omdat bijvoorbeeld Kredietbank opschuift in de federatieve richting en binnen de federatie al units heeft met aparte balansen.

John Reed lukte in zijn revolutie bij Citibank omdat hij onder meer een nieuw type van bankmedewerkers binnenbracht : “Ingenieurs en productiemensen heb je nodig bij de bank van vandaag. Een bank werkt als een industrieel bedrijf waarop beheertechnieken als operationele research, procesplanning, project management, zero defects zeer toepasselijk worden. Ik doceer hier al jaren financiële wetenschappen, maar heb nooit mijn achtergrond als bedrijfskundige van Vlerick vergeten. Een bank is altijd een bedrijf geweest, maar nu meer dan voordien.”

Efficiëntie is de prioriteit

De Europese banken leefden tientallen jaren in een koude vrede onder toezicht van hun nationale overheid. De Belgische banken werken traditioneel op een open markt, hebben leren vechten op het slagveld van de concurrentie en zijn daardoor rendabel. Herwig Langohr : “Hun grootste problemen zijn het kleine thuisland en de overbanking. De Belgische banken zijn te slim en te rijp om zich binnen de grenzen van hun land op te sluiten. De Europese Muntunie is voor de Belgische banken een kans. Kunnen ze herontplooien op een omvangrijkere markt, zonder grotere schaal en met diepere specialisatie ? Is hun gezond verstand overplaatsbaar naar het vergroten van hun buitenlandse omzet ?”

Schaalgrootte is voor u geen sleutel ? Zeker niet de enige, antwoordt Herwig Langohr met besliste stem : “De optimale schaalgrootte van een bank situeert zich niet op het niveau van de bank in haar geheel, maar op het niveau van de beroepen waaruit zij bestaat. Een bank is een verzameling van metiers en in functie daarvan moet de optimalisatie beroep per beroep bereikt worden. Per beroep dienen de beslissingen over acquisities, coproductie, codistributie enzovoort, te vallen. Neem dat het optimaal theoretisch bereikbaar rendement van een bedrijf 100 zou zijn. Gemiddeld haalt men slechts 70 à 75 daarvan. Wie die kloof van 25 à 30 bestudeert, ontdekt dat in de eerste plaats de kwaliteit of het gebrek aan kwaliteit van het management de breedte van de kloof bepaalt en slechts in de tweede plaats de schaal.”

Het is bon ton om Generale Bank, BBL en Kredietbank als lichtjes onnozel af te schilderen, vergeleken met de buitenlandse groei van ABN Amro en ING ? Herwig Langohr : “Het is niet omdat ABN Amro beslist dat ze de klanten van de Fortune 500 wil bedienen dat de Belgische grote drie dat moeten imiteren. Je moet altijd uitgaan van je klant : voor welke klant wil ik de beste zijn en welke klant kan ik het meest rendabel bedienen ? Het is té vroeg om te besluiten dat ING en ABN Amro succesvol zijn, er moet een hele rentecyclus gewacht worden voor daar het antwoord eenduidig is. In Europa zijn er 1.201.000 kmo’s, daar groeien de omzet en de tewerkstelling. Sommige banken zijn misschien al té groot geworden voor dat zeer belangrijke segment, KB past daar perfect in.”

Herwig Langohrs kernvraag luidt : welke oorlog wil je voeren en winnen met je beperkte middelen ? De Vlaamse bankenprof werkte jaar en dag met ABN Amro. Naast zijn werktafel hangt een spotprent over de raad van commissarissen van de Nederlandse reus : “ABN Amro heeft sommige duidelijke prioriteiten : sterk zijn in een Amerikaans segment, dat werd bankieren in het midden-westen ( nvdr zie Landendossier Amerikaanse Grote Meren in Trends van 15 mei) ; doorbreken in een opkomende markt, dat werd de emerging market Brazilië ; en een wereldnetwerk vormen, dat werd de internationale informaticabundeling van de kantoren. Wie in Europa wil wegen, moet binnenbreken in Duitsland, en dat is dus zeer moeilijk. Sedert de hereniging van oost en west en de internationale opmars van de Pfandbrief is een bruggenhoofd op de Duitse financiële markt een van de hoofdsleutels voor elke succesvolle grote bank in Europa.”

Het geheim van de rentabiliteit van een bank zit in de details. Het Wharton Financial Institutions Center in Philadelphia ontving van de Sloan Foundation een fors bedrag om de toekomst van de banken te bestuderen en kwam tot dat besluit. Herwig Langohr : “Kredietbank heeft een voorzitter van wereldformaat, wat ik niet hoef te zeggen omdat ik bestuurder werd van de bank, dat is al jaren mijn overtuiging. Vergeet niet dat het actuariaat één van Marcel Cockaerts achtergronden is. Kredietbank gebruikt een zeer verfijnd controle- en berekeningssysteem en dat is geen toeval. Zij is een pezige, taaie onderneming en staat met Lloyds Bank, Banco Popular Espanol en Banco Commercial Portugues mee aan de top van de rendabele banken in Europa.”

Kredietbank ontwikkelde over de jongste vijf jaar gespecialiseerde producten. Recent werden KB en Indosuez weerhouden om de financiering van Airbussen te regelen voor de Filipijnse luchtvaartmaatschappij. In de vliegtuigfinanciering telt Kredietbank vandaag mee. Herwig Langohr : “De bank grijpt kansen op nieuwe, onrijpe markten met groot potentieel, Polen, China, de Filipijnen, en dat mag geen verwondering wekken. De veroudering van de bevolking in Europa en de Verenigde Staten maakt dat daar structurele spaaroverschotten ontstaan, in de nieuwe landen van Azië en Latijns-Amerika stijgt de investeringsvraag. De Belgische banken zijn bekwaam en dienen bruggenhoofden te slaan in de landen in ontwikkeling om de spaaroverschotten te recycleren van de oude naar de nieuwe landen. We denken ten onrechte dat Kredietbank een kleine bank van een klein land is. Dat laatste klopt, dat eerste niet. En met de euro wordt ons financieel land groter dan de VS. Het kapitaal van de Almanij-Kredietbank-groep is rond 10 miljard dollar wat haar vergelijkbaar maakt met bijvoorbeeld een Amerikaanse superregional als Banc One. Dus klein of verwaarloosbaar is Kredietbank niet, maar als de markt verruimt, moet men wel zijn omvang aanpassen om daarop te kunnen inspelen.”

De Europese Muntunie zal het kredietrisico van de banken beïnvloeden. Herwig Langohr : “Banken moeten risico’s durven nemen wat klinkt als een slaapverwekkende boutade, maar het is waar en wordt zelfs vergeten of misschien vooral vergeten door banken die Triple A– ratings halen, door voornamelijk in overheidsobligaties te beleggen. De kredieten van de kmo’s worden Europeser en internationaler. De kredietbeoordeling wordt dus minder geografisch en meer sectorieel. De traditionele sterkte van Kredietbank is haar kredietverlening, de goede en bekwame omgang met haar klanten-ondernemers. Ze lukt erin om het kaf van het koren te scheiden. Taalkundig, emotioneel en cultureel zijn bank en klant verstrengeld. Fine tuning kan ze, denk aan de eigen klank en de eigen grip als je de deur van een Rolls-Royce dichtslaat. Over dat paswerk gaat het. Hoe kan KB haar bekwaamheid in het verstrekken van kredieten enten op nieuwe markten ? Moet ze dat alleen doen, met een acquisitie of met een partner ? Hoe kan ze bijvoorbeeld een pioniersrol spelen in het securitiseren van haar kredieten, dus in het omzetten van kredieten tot verhandelbare effecten om het kredietrisico te diversifiëren ?”

FRANS CROLS

HERWIG LANGOHR (KREDIETBANK, INSEAD) Het kapitaal van Almanij-Kredietbank-groep is vergelijkbaar met dat van een superregional in de Verenigde Staten. Kredietbank leeft in een klein land, maar is qua financiële substantie geen kleine bank.