De gêne van Vlaanderen & België

De helft – of iets preciezer, 52 % – van de federale bewindsploeg die Guy Verhoftstadt ( VLD) begin deze week herschikte, is neofiet en/of krijgt een nieuw takenpakket. Kortom, wie vijf weken na de jongste stemmenslag nog steeds een (ijl) straaltje hoop koesterde dat de voorbije regionale verkiezingen in principe niets van doen hadden met het federale politieke huishouden, is er nu volledig aan voor de moeite.

Twee loodzware en cruciale portefeuilles voor het wel en wee van onze Belgische economie, namelijk Werk en Pensioenen, komen in handen van respectievelijk een 29-jarige en 37-jarige politicus. We wensen Freya Van den Bossche ( SP.A) en Bruno Tobback ( SP.A) veel succes met deze steile klim op de carrièreladder. De bevoegdheid Economie moest op abrupte wijze worden afgestaan door de 45-jarige VLD-politica Fientje Moerman, net op het moment dat ze met haar vlijtig dossierwerk enig krediet had losgeweekt in bedrijfskringen en stilaan het klappen van de zweep begon te kennen.

Dit geschuif met vitale pionnen staat in schril contrast met de stoelendans aan Waalse zijde. Daar bleven de economisch gevoeligste takenpakketten, zoals Financiën, Sociale Zaken, Volksgezondheid, Middenstand en Landbouw in handen van ‘anciens’. Met de komst van Karel De Gucht op Buitenlandse Zaken en het feit dat twee PS-sterkhouders ( Laurette Onkelinx en Rudy Demotte) op post blijven, kan de VLD dan misschien wel stellen dat de federale coalitie opnieuw een A-team is geworden. De realiteit is anders.

Blauw heeft in deze paarse regering een valer tintje gekregen. De VLD heeft zich een beetje herpakt, terwijl de MR aan Waalse zijde nu flink aan politiek gewicht heeft verloren. En het rode pigment van deze coalitie kan nu – na het vertrek van SP.A-zwaargewicht Frank Vandenbroucke – meer dan ooit door de meesterlijke penseelstreken van Elio Di Rupo worden bijgekleurd.

“De verkiezingsuitslag van 13 juni moet de gêne voor diepgaande beslissingen in dit land wegwerken,” merkt Herman De Bode, topman van McKinsey Benelux, terecht op in deze Trends (zie blz. 24). “Als het nu niet komt, wanneer dan wel?” De maker van het recente Prospero-rapport, een ultraheldere kritische analyse van de economische conditie van dit land, hekelt het immobilisme waar de regeringen- Verhofstadt II en – Leterme I in spe debet aan zijn. Hij stelt vast: “Vlaanderen en België zijn gefixeerd op het politiek correct denken. Na een schok als Pim Fortuyn schuift Nederland de dogma’s opzij. Wij treuzelen.”

Hij redeneert terecht dat de uitdagingen voor de productiviteit, de arbeidsparticipatie en de pensioenen even relevant zijn voor noord als zuid. Maar de belangen liggen in elk van deze regio’s anders. “Vlaamse politici vertrekken steevast van het beginsel dat België niet mag barsten. België zal nog lang niet barsten. Het barst op de dag dat de Franstaligen één eurocent betalen aan de Vlamingen,” aldus Juul Hannes, emeritus hoogleraar Economische Geschiedenis aan de Universiteit Gent en de VUB (zie blz. 36).

Deze liberale academicus, die dankzij jarenlang geduldig studie- en cijferwerk, tot de conclusie komt dat Vlaanderen al sinds 1830 geld transfereert naar Wallonië en niét omgekeerd, pleit even zeer voor doorslaggevende besluitvorming. “We hoeven geen wraak te nemen, we moeten gewoon sterker drukken op het Belgische beleid. Op veel terreinen moeten we stoppen met Wallonië de kans te geven de zaken in Vlaanderen te bepalen.”

De moeizame onderhandelingen de voorbije dagen voor de totstandkoming van een Vlaamse regering, illustreren die politieke gêne om knopen door te hakken. Nochtans keurde het Vlaamse parlement al in maart 1999 het recept goed om tot een efficiëntere bestuurbaarheid te komen. Het waren de zogenaamde ‘Vlaamse resoluties’: meer fiscale en financiële autonomie, complete Vlaamse bevoegdheden voor gezondheidszorg en gezinsbeleid en een regionale bevoegdheid inzake werkloosheidsuitkeringen vormden hiervan de ingrediënten.

Hoeveel stemrondes – zoals die van 13 juni – moeten er nog volgen om deze ondertussen spreekwoordelijk geworden gêne te overwinnen?

piet.depuydt@trends.be

Twee cruciale portefeuilles voor onze Belgische economie – Werk en Pensioenen – komen nu in handen van respectievelijk een 29- en 37-jarige politicus. We wensen er hen veel succes mee.