De fabriek van de wereld

HERINNERT U ZICH NOG, China, de fabriek van de wereld? En hebt u ook gelezen dat Volvo Gent wellicht de Chinese auto Lynk & Co 01 mag produceren? Af en toe laat ik in deze column weleens een ironische, misschien zelfs cynische klank doorsijpelen. Op zich is dat niet zo erg, want dit blad is voldoende positief voor het ondernemerschap, management en de groei-economie. Maar bij dat bericht werd ik lichtjes euforisch. Het kan dus, onze alom geroemde ingenieurs en technici hebben het dan toch maar geklaard. Want wat op het spel staat, is echt niet min. Er is op termijn sprake van tienduizenden auto’s, en iedereen weet welke zegen dat is voor de toeleveranciers. En misschien komen er nog Koreaanse of Indonesische fabrieken? Vijftig jaar geleden klonk dat belachelijk, nu al veel minder.

IK WEET HET, in een pessimistische bui heb ik weleens geopperd dat België het Bokrijk van de wereld kon worden, een levend museum dat draait rond onze kathedralen, wafels en bieren. Maar kijk, de Vlaamse televisieseries doen het uitstekend in het buitenland. Mensen onderschatten het belang van de creatieve sector. Denk niet dat de brexitonderhandelingen vooral over schroeven of kogellagers gaan. Wat de Britten vooral vrezen, zijn problemen voor hun banken, hun diensten (advocaten!) en hun creatieve industrie, van videogames tot crimireeksen.

En vergeet de onrechtstreekse effecten niet. In een internationale oorlog om talent willen topprofessionals werken in een omgeving waar ze cultuur kunnen consumeren: boeiende tentoonstellingen, originele architectuur en lekker eten. Ze willen in contact komen met creatieve mensen, hun invloed ondergaan en nog iets anders inademen dan fijn stof. Dat verklaart waarom Singapore zo zwaar op kunst en cultuur heeft ingezet, en er tolerantie voor homo’s dan maar bij heeft genomen.

JE KUNT ER ECHT niet meer naast kijken. De toekomst van een economie zoals de onze wordt steeds meer bepaald door het huwelijk tussen technologie en innovatie. Bepaalde profielen kunnen die brug slaan, niet de ingenieur met een punthoofd of de zweverige kunstenaar, maar de ambidexteren (tweehandigen), de tweehoofdige januskoppen. We moeten blijven hameren op steeds meer ingenieurs en technici, en liefst vrouwelijke. We moeten gemotiveerde mensen in ontwerp en design krijgen, we moeten ondernemers met zo’n achtergrond aanmoedigen, hen feliciteren en hen omringen door een sterke creatieve sector. Ikzelf heb een diploma psychologie, en onze samenleving heeft behoefte aan voldoende -ogen, maar niet te veel: pedagogen, sociologen, criminologen. Maar mijn vakgenoten drijven de economie niet, zij behoren tot de zogenoemde support.

HELAAS, STEEDS MEER worden die ondersteunende competenties in snelheid gepakt door razendsnelle maatschappelijke, economische en technologische ontwikkelingen, en worden de -ogen ofwel ingeschakeld om te klagen over de ontsporingen in onze maatschappij, ofwel om mensen op te lappen die begeven onder de veranderingen die telkens weer op hen inbeuken. Ook daar moeten we een verschuiving van herstellen naar voorkomen bereiken, en die krachten minder inschakelen bij een burn-out en alle variaties op dat thema.

ENKELE WEKEN GELEDEN kwam dokter Paul Janssen aan het woord tijdens De Pré Historie op Radio 2. Wat hij zei op vrijdag 11 maart 1983, na het liedje ‘Last night the DJ saved my life’ (de creatieve industrie nota bene redt levens!), is nog altijd brandend actueel. “Onze industrie is inderdaad gebaseerd op research. Research is doel, al de rest is middel. Als de research goed wordt gedaan, dan gaat het met de firma vrijwel automatisch goed. Als de research zou ophouden goed te werken, dan kunnen we bij wijze van spreken de deuren sluiten. Dat wil zeggen dat innoverende industrie in Vlaanderen inderdaad geen utopie is, en ik denk dat het onze enige reële hoop is voor de toekomst.”