De eurodrukpers draait volop in Athene

Het eurosysteem dreigt zichzelf uit te hollen. Als Griekenland geen geld meer heeft, drukt het eenvoudigweg zijn eigen euro’s.

Het eurosysteem dreigt zichzelf uit te hollen. Als Griekenland geen geld meer heeft, drukt het eenvoudigweg zijn eigen euro’s.

De statuten van de Europese Centrale Bank (ECB) voorzien in de mogelijkheid dat nationale centrale banken die deel uitmaken van het eurosysteem zelf kunnen ingrijpen als er zich in een lidstaat plots een zwaar financieel probleem voordoet. Die mogelijkheid om euro’s te creëren heet ’emergency liquidity assistance’ (ELA). België bijvoorbeeld heeft tijdens de hoogdagen van de crisissen rond Fortis en Dexia al gebruikgemaakt van die ELA.

De jongste weken maakte ook Griekenland uitgebreid gebruik van die mogelijkheid. De financiering van de Griekse banken door de ECB liep de voorbije maanden fors terug, van 80 miljard euro tijdens de zomer tot 6,5 miljard euro eind oktober. De ECB weigert de Griekse banken verder te financieren, omdat het papier (‘collateral’) dat ze aanbieden voor een belangrijk deel uit Grieks overheidspapier bestaat, dat de ECB in Frankfurt niet meer als een valabel collateral beschouwt.

De Griekse banken bieden dat papier nu aan bij de Bank of Greece, die wel overgaat tot de creatie van liquiditeit (verse euro’s) op basis van het aangeboden papier. Wat de ECB weigert te doen, doet de Bank of Greece in Athene dus wel. Alleen al in de loop van oktober liep het gebruik van de ELA-faciliteit door de Griekse banken bij de Bank of Greece op van 100,6 miljard euro naar 122,8 miljard euro. Die stijging had natuurlijk alles te maken met het uitblijven van de noodhulp aan Griekenland, waarover eerder deze week toch een akkoord werd bereikt.

Het eurosysteem heeft een ernstig probleem. Normaal gesproken mag er enkel van de ELA-faciliteit worden gebruikgemaakt in geval van liquiditeitsproblemen. Het spreekt voor zich dat Griekenland en de Griekse banken al lang in de fase van een heuse solvabiliteitscrisis zitten. De ECB in Frankfurt kan nationale centrale banken die pompen op ELA terugfluiten, maar als het dat nu zou doen met Griekenland, zou het land failliet gaan en zich de facto buiten de eurozone moeten begeven.

De Grieken weten dat en aangezien iedereen, inclusief Duitsland, zich nu onvoorwaardelijk sterk maakt dat Griekenland in de eurozone moet blijven, weten ze dat een verbod vanuit Frankfurt om verse euro’s aan te maken er niet zal komen. Andere landen die in de problemen komen, hebben meteen een Grieks precedent om in penibele tijden op terug te vallen.