De dunne lijn tussen besparing en kartel

Base en Mobistar zijn van plan een aantal investeringen in hun netwerk te coördineren. Nieuwe pylonen, masten, kabels, nutsvoorzieningen, beveiliging en transmissiesystemen zullen worden gedeeld. Niets dan voordelen, klinkt het: een snellere uitbouw, een betere ontvangst voor de klant, minder milieuhinder en minder landschapsverminking. En ja, het is ook een besparing. Belgacom en andere zijn welkom bij de club.

De deal komt niet onverwacht. De crisis weegt op de winst van de mobiele operatoren en tegelijk moet het aantal antennesites omhoog om aan de nieuwe stralingsnormen te voldoen. Wie kan er tegen een beperking van die hinder zijn? Niemand toch?

De deal past ook in een trend. Ooit moedigde Europa de operatoren aan om een eigen infrastructuur uit te bouwen. Dat impliceerde weliswaar hogere kosten, maar de Commissie stelde het algemeen belang voorop: ruimere keuze en lagere prijzen.

Intussen zit er veel water in die wijn. In de telecomcrash van 2002 mochten O2, T-Mobile en andere in Groot-Brittannië hun investeringen voor de mobilofonie van de ‘derde generatie’ delen. Begin dit jaar – in de nieuwe crisis – besloten Orange en Vodafone er hun zendmasten gezamenlijk te exploiteren. In maart deed Vodafone daar een gelijkaardige deal met Telefónica bovenop voor Groot-Brittannië en een groot deel van Europa. De Britse Orange- en T-Mobile-filialen besloten vorige maand zelfs regelrecht te fuseren, met samen 37 procent van de markt. Geen wonder dat Mobistar tegen de achtergrond van zoveel consolidatiegeweld in de hitlijst van overnamekandidaten staat.

Wanneer gaat de sirenenzang van rationele besparingen over in een beperking van de concurrentie, de investeringen en de innovatie? Waar ligt de grens?

De deal tussen Base en Mobistar is juridisch zeer voorzichtig opgebouwd. Consolidatie van bestaande masten wordt niet uitgesloten, maar de focus is op nieuwe masten. De twee partijen delen hun investeringsplannen mee aan een neutrale derde (die ze liever niet noemen), die enkel de overlappingen signaleert. Een van de twee neemt dan de leiding en wordt ook eige- naar van de nieuwe site. Het doel is een evenwicht tussen de partners. De deal gaat verder dan die van Vodafone-Telefónica. Hij neemt van bij de start de transmissie tussen de zendmasten en het kernnetwerk mee (wat betekent dat Mobistar Base-trafiek doorzendt en omgekeerd). Het komt erop neer dat de partijen technische informatie uitwisselen die commercieel zeer betekenisvol kan zijn. Beide hebben overigens hun netwerkbeheer al uitbesteed. Base aan Alcatel, Mobistar aan Ericsson.

Voor de beleggers is de deal goed nieuws. Of de kostenverlaging ook goed is voor de klanten, zoals de woordvoerder van KPN suggereert, is een ander paar mouwen. Vodafone en Telefónica mogen dan wel internationaal samenwerken om hun kosten te verlagen, de roamingtarieven gaan blijkbaar alleen omlaag als de Europese Commissie dat oplegt. Het wordt interessant om te volgen hoe snel de besparingen van Base en Mobistar zichtbaar worden in hun tarieven.

Door Bruno Leijnse

Wanneer gaat de sirenenzang van rationele besparingen over in een beperking van de concurrentie, de investeringen en de innovatie?