De deugd van controle

Ouders hebben met een klassieke bankgift weinig controle over wat hun kinderen doen met de schenking. Een interessant alternatief zijn versnipperde bank- of factuurgiften.

Veel ouders dragen belangrijke bedragen bij als hun kinderen een woning bouwen of verbouwen. Vaak willen ze een controle inbouwen, om er zeker van te zijn dat de kinderen de schenking integraal spenderen aan hun woning, en niet deels om er een wereldreis mee te maken of een dure wagen aan te schaffen.

Versnipperde bankgiften

Een manier om de controle te behouden, is in het bewijsdocument van de bankgift — de aangetekende brieven of het zogenoemde pacte adjoint — een last op te leggen aan de begiftigden. Zo kunnen de ouders bepalen dat het geld moet worden geïnvesteerd in onroerend goed of — nog specifieker — in de verbouwing van een bepaalde woning. Juridisch is die last wel afdwingbaar, maar in de praktijk ligt dat een stuk moeilijker. Want als hun kind toch de helft gebruikt om er een sportwagen mee te kopen, moeten ze naar de rechtbank stappen om de zaak recht te doen zetten. Weinig ouders zullen daartoe bereid zijn.

Daarom wordt vaak geld geschonken in schijven — er wordt dan gesproken van versnipperde bankgiften. De ouders schenken dan bijvoorbeeld niet in één keer een bedrag, maar ze schrijven een bedrag van 5000 à 10.000 euro over, telkens als hun kind een factuur of een voorschot aan de aannemer moeten betalen.

Het betere alternatief

Factuurgiften zijn een eenvoudige manier om nog meer controle in te bouwen. De ouders spreken dan met hun kind vooraf af welke facturen van de bouw of de verbouwing ze voor hun rekening nemen, bijvoorbeeld de voorschot- en de eindfactuur van de nieuwe badkamer of de aanleg van het terras. Als het kind die facturen krijgt, voldoen de ouders het bedrag. Op basis van de offerte kunnen ze inschatten hoeveel ze in de woning bijdragen.

Juridisch is een factuurgift een onrechtstreekse schenking. Dat betekent dat de begunstigde op die gift geen schenkingsrechten hoeft te betalen, en dat er geen notariële schenkingsakte vereist is. Maar net zoals bij een bankgift moet de schenker na de betaling van de factuur nog drie jaar in leven blijven, om te vermijden dat zijn erfgenamen op de schenking successierechten moeten afdragen.

Duidelijke bewijsdocumenten

Ouders die een kind financieel helpen met een versnipperde bank- of factuurgift, doen er goed aan daarvan correcte bewijsdocumenten op te maken. Zo is het niet alleen voor de fiscus, maar ook voor de andere kinderen duidelijk dat het om een schenking gaat, en bijvoorbeeld niet om een renteloze lening.

Als ouders bijvoorbeeld over een periode van achttien maanden tien keer geld hebben overgeschreven naar de bankrekening van hun kind, kunnen ze voor elke schenking een bewijsdocument opmaken, aangevuld met rekeninguittreksels. Maar werken met één bewijsdocument voor de tien giften is eenvoudiger en verkleint de kans op fouten (zie Twee modeldocumenten). Dat document moet in twee exemplaren worden opgemaakt, één voor de schenker en één voor de begunstigde. Als de schenker binnen de drie jaar ernstig ziek zou worden, kan het bewijsdocument nog worden geregistreerd. In Vlaanderen en Brussel zijn dan 3 procent registratierechten verschuldigd (3,3 % in Wallonië).

Groepeer verstandig

Bij een latere registratie zijn op alle bank- of factuurgiften die op het bewijsdocument staan, schenkingsrechten verschuldigd, zelfs als er een of meer bij zitten die dan meer dan drie jaar oud zijn. Groepeer de oudste en de jongste schenkingen dus niet in één document, en zeker niet als er heel wat tijd tussen zit. Een oplossing is om het oorspronkelijke bewijsdocument van de bank- of factuurgiften te verscheuren en twee nieuwe bewijsdocumenten op te maken: een voor de schenkingen waarvan de driejarige termijn is verstreken, en een voor de schenkingen die moeten worden geregistreerd.

JOHAN ADRIAENS EN JOHAN STEENACKERS

Versnipperde schenkingen zijn een middel om de controle te behouden.