De Congoûkomedie

Misschien is de dag dat Louis Michel in Congo het deksel op de neus krijgt, niet meer ver weg. Tenzij men zich eens grondig zou verdiepen in wat er in Midden-Afrika echt aan de gang is en vooral waarom het er zo dramatisch aan toe gaat. De ene na de andere parlementaire onderzoekscommissie houdt zich onledig met graafwerk in het verleden. Om de radeloosheid om wat er nú gebeurt te verdoezelen?

Vorige week kreeg Louis Michel bij president Robert Mugabe van Zimbabwe al het deksel op de neus, omdat hij Mugabe wees op de plundering van Congolese delfstoffen door Zimbabwe. Die praktijken staan in een nieuw rapport van de Verenigde Naties.

Dat VN-rapport is een opeenstapeling van bekende feiten. Maar toch gaat een Belgische onderzoekscommissie het werk van de VN nog eens overdoen in een Congo-commissie. Zo blijven we bezig. Wellicht zal over vijf jaar een ander alarmerend VN-rapport onze volksvertegenwoordiging aanzetten om de situatie anno 2001 in Congo te doorgronden. Het klinkt karikaturaal, maar is het Belgische Afrika-beleid ooit anders geweest? De Lumumba-commissie heeft evenmin elementen aangebracht die niet bekend waren.

Louis Michel heeft nu een eenvoudige boodschap: “De internationale gemeenschap gaat geen oplossing naar voor schuiven, we bieden alleen onze hulp aan.” Welke hulp? Kinshasa wacht nog altijd op 120 miljoen euro (4,8 miljard frank) van de Europese Unie, die Guy Verhofstadt ( VLD) op 30 juni, de Dag van de Onafhankelijkheid, nog maar eens had beloofd. Maar, werpt Brussel op: “De voorwaarden zijn nog niet vervuld!”

Het drama van Congo is dat de internationale gemeenschap uit dit potentieel rijke land telkens het negatieve potentieel naar boven heeft gehaald, veeleer dan de werkelijke rijkdom. Omdat Brussel noch Washington begrijpen hoe ze door ‘negatieve’ signalen heen moeten omgaan met een Lumumba, een Mobutu en nu met Kabila jr. Ambassadeurs in Kinshasa die dat wel wisten, werden genegeerd door Brussel, dat liever luistert naar zogenaamde Congo/Zaïre-experts.

Daarom is Michels boodschap simplistisch, evenals de aanbeveling tot sancties van de VN. Want hiermee zal men alleen de maffiose circuits in grondstoffen verder uitzaaien. Die circuits zijn mede ontstaan in de jaren negentig, nadat het Belgische Zaïre-beleid de laatste pijlers van de formele economie omver had gekegeld.

Erik Bruyland