De botermarkt is nog niet verzadigd

Buitenstaanders denken bij boter meestal niet meteen aan voedingstechnologie. Corman uit Luik bewijst dat die combinatie werkt. Met zijn nicheproducten profiteert het volop van de hang naar westerse producten in de groeilanden en naar gezonde voeding in West-Europa.

Niets in Goé doet vermoeden dat er een pareltje van de Belgische voedingsindustrie gevestigd is. Het slaperige gehucht in de Luikse gemeente Limbourg is enkel bekend bij wielertoeristen, die er de Barrage de la Gileppe komen beklimmen. Maar midden in het dorp, aan weerszijden van de Route de la Gileppe, bieden de twee fabrieken van de boter- en roomproducent Corman werk aan 430 werknemers. Corman is de wereldleider in butteroil, een essentieel bestanddeel bij de productie van koekjes, gebak, roomijs, chocolade. Het is een schoolvoorbeeld van wat de Duitse consulent Hermann Simon ‘verborgen kampioenen’ noemt: wereldleiders in een specifieke niche, die vaak genesteld zijn in een onooglijk en afgelegen dorp.

Corman is de Belgische dochter van de Franse beursgenoteerde groep Bongrain, de wereldleider in speciale kazen (zie kader). Het moederbedrijf biedt zijn dochters veel autonomie, zegt Louis Ska, de CEO van Corman. “Wij zijn het wereldwijde excellentiecentrum voor boter en room in de groep. Uiteraard moeten we bepaalde doelstellingen behalen. Maar de dochterbedrijven leggen die voor aan het wereldwijde directiecomité.”

Weinig schwung in West-Europa

Ska toont met zichtbaar genoegen de nieuwste innovatie van zijn fabriek. Balade Vital is een cholesterolarm roomproduct, dat tot 80 procent minder verzadigde vetzuren bevat. Per uur wordt er liefst 5 ton geproduceerd van de room, die vanaf deze maand in de winkel ligt. “Corman is altijd al een wereldspeler geweest in innovatie”, stelt de algemeen directeur. “Acht jaar onderzoek en ontwikkeling heeft Balade Vital ons gekost. Het is een revolutie in onze markt. We hebben een octrooi van twintig jaar op de uitvinding genomen. Er is ook een botervariant, die sinds september op de markt is. In 2012 investeerden we ruim 9 miljoen euro in het product.”

Corman verwacht veel van het nieuwe product. Als internationale speler voert het 82 procent van de circa 75.000 ton die het produceert uit naar 84 landen. Het kan een succesproduct gebruiken, want echt veel schwung zit er niet in de West-Europese botermarkt. Boter werd er vaak geassocieerd met vetzucht, hoge bloeddruk, cholesterol, hart- en vaatziektes, enzovoort. Ook Corman zag zijn verkoop de voorbije zes jaar met een tiende slinken.

“En toch bleef de botermarkt de voorbije twee jaar stabiel in Europa”, observeert Louis Ska. “We zien zelfs een licht stijgende tendens in het gebruik van ‘echte boter’. Boter is een zuivelproduct. Gezond eten, wordt almaar belangrijker. En de consument wil natuurlijke, authentieke, streekgebonden producten.”

Volgens cijfers van de Belgische Confederatie van de Zuivelindustrie is het dieptepunt inderdaad voorbij. Sinds 2005 blijft de consumptie stabiel met 2,4 kilo per hoofd van de bevolking. In 1980 was het nog 6,5 kilo.

Boter voor Weight Watchers

Corman keek niet lijdzaam toe hoe de botermarkt achteruitging. Het bedrijf zoekt aanhoudend gezondere zuivelproducten. In Engeland verkoopt het bijvoorbeeld boter met minder calorieën en een verlaagd vetgehalte voor Weight Watchers. “We maken wel meer van die producten met hogere toegevoegde waarde. Dat doen we voor diverse producenten in Europa. Wij hebben de nodige technologie en kennis in huis.” De precieze hardheid, samenstelling, of soepelheid van boter bereiken, blijkt een huzarenstukje en Corman is wereldwijd vermaard om de kennis die het daarin heeft opgebouwd. Corman is een begrip tot in het Midden-Oosten en Zuidoost-Azië.

De keuze voor nichemarkten met hogere toegevoegde waarde heeft het bedrijf voor een stuk gedwongen genomen. Tot 2007 werd de onderneming bij wijze van spreken slapend rijk dankzij het systeem van exportrestituties: de Europese Commissie garandeerde vaste prijzen voor botercontingenten voor export buiten de Europese Unie. Die restituties werden tot nul herleid. “Het ging vooral om standaardproducten, zonder veel toegevoegde waarde”, verklaart Louis Ska. “Met de stopzetting van die restituties bleken die producten ook niet langer competitief in de wereldmarkt.”

Chinese vraag naar Luikse boter

Corman bleef wel competitief. De onderneming zette de voorbije jaren best solide cijfers neer. Behalve particulieren — een markt die het bewerkt met de merken Balade, Carlsbourg en het twee jaar geleden gekochte merk van room en karnemelk Gervais — zijn de klanten vooral de voedingsindustrie en de artisanale bakkers, restaurants en hotels.

De groei komt daar voor een groot stuk uit Zuidoost-Azië, al compenseert die Aziatische groei nog niet de daling in West-Europa. “Onze groei loopt er parallel met de groei van de economie”, weet Louis Ska. Dat wil zeggen: een dubbelcijferige groei. “De koopkracht groeit, en dus stijgt bij de lokale consument de vraag naar westerse producten.” De belangrijkste afzetmarkten zijn er China, Hongkong, Thailand en Vietnam. De brede nichestrategie moet de rendabiliteit opkrikken. Want met een bedrijfswinstmarge van iets meer dan 1 procent, blijft Corman achter op die van de moederholding Bongrain, met 3,2 procent. “Dat verschil is ook normaal, en bij Bongrain begrijpen ze dat volkomen”, duidt Louis Ska. “Het is inherent aan onze activiteit. Uit standaardboter haal je minder toegevoegde waarde dan uit de sterke kaasmerken van Bongrain. Een belangrijk deel van onze productie is standaardboter, zodat we daarnaast ook producten met een hogere toegevoegde waarde kunnen maken. En dus zijn ook de marges lager, want boter en room blijven basisproducten.”

“We kunnen ook niet zomaar een groeiplan bedenken. We moeten voortdurend rekening houden met onze grondstoffen, boter en room. Dat zijn levende producten, waarvan je nooit weet hoeveel precies er in de loop van het jaar beschikbaar zal zijn”. Komt daar nog bij de enorme volatiliteit in de prijzen van die grondstoffen de voorbije jaren. Grondstoffen betekenen liefst 75 tot 80 procent van de bedrijfskosten. Dat weerspiegelt zich in grote schommelingen in omzet en bedrijfsresultaat.

WOLFGANG RIEPL, FOTOGRAFIE DEBBY TERMONIA

“Wij zijn altijd al een wereldspeler geweest in innovatie” Louis Ska