Het was buigen en soms barsten in het tweede kwartaal, maar de zomer bracht beterschap. Diverse conjunctuurindicatoren tonen de verhoopte V-vorm. De Belgische ondernemers bijvoorbeeld hebben de wanhoop van de lentemaanden van zich afgeschud. In Duitsland gingen de fabrieksorders steil omhoog. Zelfs het vertrouwen van de Italiaanse werkgevers herstelde zich wonderbaarlijk. De Amerikaanse dienstensector groeit opnieuw. In de Chinese economie, die in de coronacyclus enkele maanden vooroploopt, is het bijna business as usual.
Maar het vervolg belooft een pak lastiger te worden. Verschillende coronagevoelige sectoren – zoals de horeca, de cultuursector en de evenementenbusiness – zullen nog maanden lijden onder de maatregelen die de verspreiding van het virus moeten afremmen. Een economie die maar op 90 procent, of straks misschien op 95 procent van haar mogelijkheden kan of mag draaien, kan onmogelijk aanknopen met de nodige groei om de geleden schade te herstellen. Het verschil tussen wat de economie kan produceren en wat de economie mag produceren, blijft gigantisch. De Belgische economie komt dat op een miljardenfactuur te staan.
De term ‘kosten-batenanalyse’ valt veel te weinig. Hoeveel kosten sommige maatregelen en wat brengen ze op, zowel voor de volksgezondheid als voor de economie?
Het prille herstel kan zich ook moeilijk doorzetten omdat een cruciale hoofdrolspeler nog niet thuis geeft. De consument laat het geld niet rollen. De sneller dan verwachte heropflakkering van het virus in de zomer heeft het consumentenvertrouwen opnieuw onderuit geschopt richting de dieptepunten van april. De Nationale Bank wijst naar de vrij algemene mondmaskerplicht en de verkleinde sociale bubbel als delen van de verklaring. Ook de rauwe economische realiteit eist haar tol. De consument weet dat heel wat bedrijven overleven dankzij de gratie van de steunmaatregelen en dat in het najaar een golf van werkloosheid dreigt. Die tweede golf van consumentenwanhoop is geen louter Belgisch fenomeen. Ook in de buurlanden blijft de appetijt om te spenderen bedroevend laag. In de Verenigde Staten is het vertrouwen na een korte opleving opnieuw ingezakt. Zelfs China wacht nog altijd op een volwaardige comeback van de consument om het herstel op een gezonde leest te schoeien.
Hoe beur je de consument op, zonder het virus opnieuw vrije baan te geven? Landen die die delicate evenwichtsoefening het beste onder de knie krijgen, hebben de grootste kans om verdere schade te beperken. België heeft dat evenwicht nog niet gevonden. De tweede besmettingsgolf, die amper zichtbaar is in het aantal ziekenhuisopnames, diende tot elke prijs te worden neergeslagen. Een exponentieel proces als een virusuitbraak leg je inderdaad beter meteen stil en de maatregelen hebben wellicht een ontwrichtende virusuitbraak voorkomen. Maar de term ‘kosten-batenanalyse’ valt veel te weinig. Hoeveel kosten sommige maatregelen en wat brengen ze op, zowel voor de volksgezondheid als voor de economie? Het blijft hemeltergend dat dit land nog altijd de botte bijl moet hanteren omdat het de precisiechirurgie niet onder de knie heeft. Lockdowns kosten een veelvoud van een doeltreffende opsporing en indijking van het virus. Het Belgische coronabeleid kan véél efficiënter.
De virologen en de politici lijken niet altijd te beseffen dat de Belgische economie een risicopatiënt is. Met haar zwakke groei, haar verouderende bevolking, haar verstarde instituten en haar wankele overheidsfinanciën is dit land bijzonder kwetsbaar voor een langdurige crisis. Sleept de crisis aan, dan dreigt tijdelijke werkloosheid te muteren in langdurige werkloosheid. Dan zijn er opnieuw tienduizenden permanent verloren voor de arbeidsmarkt. Sleept de crisis aan, dan zullen bedrijven langer aarzelen om te investeren, wat nog meer op de zwakke groei zal wegen. Sleept de crisis aan, dan dreigen de overheidsfinanciën helemaal kopje-onder te gaan. België zal snel beter moeten leren dansen met het virus, of het wordt buigen én barsten.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier