De architect

Wil André Leysen de Vlaamse bankengroep Almanij-Kredietbank koppelen aan Deutsche Bank ? Almanij leidde een beloken bestaan tot 23 mei. Gekend en gewaardeerd door Belgische insiders, veronachtzaamd door het publiek en het buitenland. Dat verandert in snel tempo. Buitenlandse brokers en bankiers ontdekken de weg naar de Spartaanse kantoren van Almanij. Het muurbloempje wordt sexy.

Lord Richardson van Goldman Sachs zat in het krakende Engelse meubilair van Almanij aan de Arenbergstraat. His Lordship informeerde zich persoonlijk op 10 juni bij voorzitter Huyghebaert over de groei van Almanij en bracht overnamevoorstellen mee. Almanij was en is geen internationaal steraandeel, maar Dillon Read, James Capel, Deutsche Morgan Grenfell, Merrill Lynch en Goldman Sachs worden hongerig. De Rolodex van Jan Huyghebaert verdikt kwantitatief en kwalitatief. “De grote bedenking van de brokers is dat een té groot percentage van het inkomen van Almanij toestroomt uit Kredietbank. We verbreden onder meer om die reden, maar zullen oppassen om geen overtrokken verwachtingen op te wekken. Onze schaalvergroting staat op zich, maar vergemakkelijkt wel de gesprekken over grotere allianties,” vertelt Jan Huyghebaert. Het balanstotaal van Almanij klimt van 100 naar 140 miljard, Gevaert wordt de vierde poot.

Zijn blik draait naar het noorden : ” Rabobank ontmoeten we voor interessante gesprekken. We zijn omzichtig en willen niet in een sidecar zitten die kantelt in de derde bocht. Vroeger dachten bankiers sommige producten samen te kunnen beheren bijvoorbeeld een investment bank in Londen en de rest gescheiden te houden. Dat blijkt niet te lukken. Je moet dus secuur en grondig overleggen voor je mekaar omhelst, want het gaat over de grond van je bestaan. Bij ABN en Amro discussieerden Nederlanders en Nederlanders, nu praten Belgen en Nederlanders. Wij zijn niet klein, maar Rabobank is veel groter. Wij hebben een hoger rendement, en zij een meer verborgen rendement. Wij noteren ter beurze, Rabobank is een coöperatieve.”

De Nederlanders hebben sedert 1600 een eigen staat en denken in grote getallen. Nederland was ontzettend expansief. De forten in West-Afrika aan de Goudkust getuigen daarvan, weet Jan Huyghebaert : “De Handelsbank een voorloper van ABN Amro had honderd jaar geleden al belangen in Hongkong en China. Kredietbank opende vorige week haar eerste Chinese kantoor in Shanghai.”

André Leysen, de nieuwe geallieerde, zetelt in de adviesraad van de Deutsche Bank. Over die relatie is tussen hem en Huyghebaert gepraat : “André Leysen zit niet aan de bestuurstafel van Almanij om de Duitse belangen te versterken. Als Deutsche Bank hier wil binnenstappen, is het groot en machtig genoeg om dat op eigen houtje te doen. Kredietbank zou wel mooi passen in een Duitse puzzel.”

Wie deed wat ?

Wie was de architect van Gevaerts terugkeer naar de Vlaamse schaapsstal ? Op dinsdag 4 maart jl. reed Jan Huyghebaert naar Mortsel om aan André Leysen een belangenherschikking tussen Almanij-Kredietbank, Gevaert , Cobepa en Paribas voor te stellen. Het voorstel rijpte reeds geruime tijd. Jan Huyghebaert : “Wij aarzelden weliswaar om de stap te zetten en dachten dat André Leysen niet zou willen of durven. Na dertig minuten besloot hij : ik marcheer.” Daarop discussieerden Almanij en Leysen één maand over de formules. De eerste gedachte was een volledige fusie, de tweede een herverkaveling van de belangen tussen Almanij en Cobepa. Dat tweede spoor werd aangebracht door Cobepa en leidde tot een ingewikkeld en uitgesponnen voorstel : “Wij willen geen nieuwe groep uitbouwen in nacht en nevel. Akkoord, de formule is ingewikkeld, maar alles in de toenadering loopt langs de markt. Je kan tot september nadenken, raad vragen en kiezen. We willen niemand in een doodlopend straatje duwen.”

Gelijklopend met de discussie

bij Gevaert, reisde Jan Huyghebaert naar André Lévy-Lang van Paribas in Parijs : “Via ons lidmaatschap van een internationaal discussieforum hebben wij een zeer goed nabuurschap. Na twee uur gesprek bleek dat de integratie van Gevaert en een nieuwe band met Cobepa pasten in Lévy-Langs ombouw van Groupe Paribas.”

André Leysen was reeds 3 jaar lid van de raad van bestuur van Almanij en van Kredietbank. “Zijn waardering voor de groep, de bank en onze resultaten klom met de jaren. Onze vertrouwelijke omgang groeide. Ik ging regelmatig langs in de Septestraat voor gedachtenwisselingen over de nationale politiek, het werkgeverslandschap, de openbare financiën, Oost-Europa,” zegt Jan Huyghebaert.

Het directiecomité van Almanij Jan Huyghebaert, Fernand Verdonck, Fernand C. Collin, Philippe Vlerick, Alain Tytgat, Frans Wouters (ABB), Marc Francken (Gevaert) was begin maart eensgezind en enthousiast om André Leysen aan te spreken : “Op één jaar tijd was er een geweldige omslag, deze verzoening had in de lente van ’96 niet gekund. De familiale aandeelhouders van Almanij namen actief deel aan de toenadering. Een aantal van hen zat bij Almanij én Gevaert, bovendien kende ik ze allemaal persoonlijk.” De kernstructuur van Almanijs aandeelhouderschap is een groep families (onder meer Van Waeyenberge, Van den Avenne, Santens, Tytgat, Vlerick, Francken) met de institutionelen ABB en Gevaert. De raad van bestuur groeit door de komst van Gevaert van 30 naar 45 leden. “Een groot gezelschap,” bekent Jan Huyghebaert. “Maar als ik iets ken, is het wel de vergaderkunst.”

Het Euro-effect

speelt een zeer grote rol bij deze en eventuele volgende schaalvergrotingen. “Je moet nooit zomaar nabootsen wat een tegenpartij of een rivaal doet. Het is niet omdat de Nederlandse banken acquireren, dat wij ons verplicht voelen om dezelfde richting uit te gaan. Een eigen munt op een thuismarkt is steeds een belangrijke referentie geweest voor elke bank, maar dat verandert in 1999 op slag. We reageren pro-actief door de schaalvergroting. Almanij-Kredietbank is een sterke, rendabele groep en heeft geen schrik van die grotere muntruimte. Daarop pikken we beslist ons graantje mee. De Europese Muntunie houdt onvermoede kansen in : Latijns-Amerikanen die hier massaal beleggen, een grotere privé-consumptie door het wegvallen van de muntgrenzen, wij die bijvoorbeeld hypothecaire kredieten verkopen in Frankrijk, dat is vandaag onmogelijk tot moeilijk. Met eenzelfde munt wordt het veel makkelijker,” aldus Jan Huyghebaert.

Imago is springerig

Almanij-Kredietbank heeft een springerig imago, de twee overige grootbanken evolueren in een smallere band van aantrekken en afstoten. Jan Huyghebaert : “Dat is omwille van gemoedsstemmingen die aangewakkerd worden door speculatieve geestdrift of droefheid. Als de beleggers vermoeden dat er een raider zal binnenstappen en ze een goede meerwaarde kunnen boeken, kopen ze aandelen Almanij of Kredietbank. Als ze daarop bemerken hoe koelbloedig deze groep verankerd is, druipen ze af. Hier zat een grote Franse verzekeraar die me kwam vertellen dat hij 3 % van de aandelen had gekocht en vroeg of ik hem een zitje in de raad van bestuur kon bezorgen. Ik heb hem vriendelijk de deur gewezen. Zijn pakket is sedertdien vervluchtigd.”

De aandelenkoers

van Kredietbank en Almanij blijft merkwaardig onberoerd ondanks de KB Lux-affaire. Dat verbaast Jan Huyghebaert niet : “De belegger beseft wel dat getracht wordt om ons ten onrechte een schandaalimago aan te meten, à la BCCI, terwijl het bij KB Lux om een fiscale discussie gaat. De klanten en de beleggers geven ons een groot vertrouwen, zij weten bovendien dat we in het slechtste geval tegen een stoot kunnen. Ik heb daar een bredere bedenking bij. Het groothertogdom Luxemburg is van alle landen ter wereld onze eerste handelspartner en helemaal economisch met ons verweven. Dat buurland is geen Andorra, Gibraltar of Jersey. De kranten moeten nadenken of ze snijden in het eigen vlees.”

Almanij-Kredietbank werd overgevoelig voor elke terechte of onterechte verwijzing naar KB Lux. Jan Huyghebaert : “De Banque Continentale in Luxemburg hebben we schoon overgenomen, precies omdat we witwaspraktijken en criminaliteit haten. Ik heb moeite met de insinuaties. In onze repliek kunnen we een aantal zaken nooit van de daken schreeuwen we hebben onze deontologie en onze confidentiële klantenrelatie , dus zijn we gehandicapt in ons verweer. Dat dit nog jaren kan duren, omwille van de traagheid van dergelijke onderzoeken, maakt me kwaad. We zullen er echter mee moeten leven. La Lanterne en La Dernière Heure bedrijven kerosine-journalistiek, het ligt er té vingerdik op dat ze nu ook iets hebben na het Waalse trauma over Dutroux. Een deel van de Belgische pers is huisbakken en heeft geen zin voor proporties. Indien een groot cijfer verschijnt in een bankbalans is het meteen ten aanval. Dat bevalt me beter in Nederland, de Nederlandse zakenpers heeft veel meer traditie en is gewend aan grootschalige business.”

De autonome naamloze vennootschap

Het bankprotocol organiseert de facto een autonome naamloze vennootschap : een bank is dagdagelijks volledig zelfstandig, de aandeelhouders sturen slechts de strategie. Ook door die ervaring loopt Jan Huyghebaert minder warm voor de veralgemening van het statuut van autonome naamloze vennootschap. Zij mag niet leiden tot de zelfcontrole door het management, zoals in de VS, waar de bedrijfsleidingen zichzelf allerhande mooie tractaties toekennen, zonder inspraak van de aandeelhouders : acquisities, opties, afscheidsvergoedingen : “Een autonome naamloze vennootschap past minder in België, omdat we geen grote kapitaalmarkt hebben een Coca-Cola blijft eeuwig Amerikaans, omwille van de gemakkelijkheid om veel kapitaal te vinden op de thuismarkt en we evenmin beschikken over beschermingsconstructies, zoals de structuurvennootschap in Nederland. Almanij controleert minstens altijd 40 % en zal in de toekomst naar de meerderheid gaan om buiten de situatie van minoritaire referentie-aandeelhouder te blijven en onze bedrijven te zien ont-ankeren. We hebben altijd een goede corporate governance gehad, zelfs van vóór dat begrip werd bedacht. Wij controleren niet met 10 % ergens een andere 10 %, met verwaarlozing van de wensen van de overige 80 of 90 procent.”

Is dit een verwijt

aan baron Frère, de meester van het stapelwerk : kleine participaties controleren grote concerns ? Jan Huyghebaert : “Neen, met de groeiende kritiek op Albert Frère heb ik het moeilijk. De beleggers weten toch wat ze doen, ze worden aangezogen door zijn roep van genialiteit. Hij kan die bewijzen, hij draaide Petrofina, BBL, Royale Belge ten goede . Waarom vertellen de critici niet op de algemene vergadering van zijn ondernemingen wat hen stoort ? Ik zit ook in holdings met een disagio en het is een kwestie van timing om daar met een goede meerwaarde uit te stappen.”

Het staatsapparaat

“Er zijn onvoorstelbaar overtrokken verwachtingen geschapen in België,” aldus Jan Huyghebaert. “Ik geloof niet in revolutionaire hervormingen, dieptehervormingen moeten rijpen. Van de grootste geheimdoenerij kan je niet meteen naar een permanente debatcultuur op de beeldbuis. Mensen die nooit maatschappelijk aanzien genoten hebben, worden nu meteen procureur de la république. Ik lees veel over de Franse Revolutie en dan zie je ook de minder fraaie kanten van de volkswoede, maar maak er geen lynch-gerecht van. De meest rechtgeaarde betrokkene geraakt ontgoocheld, ik denk dat Marc Verwilghen vaak meer zin heeft om te schreien dan om te volharden.”

Je ne suis d’aucune faction is Huyghebaerts motto, naar de Franse revolutionair Louis de Saint-Just (de kop van de ideoloog van de Terreur rolde). Of volgens Erasmus : ik behoor aan niemand. Zijn netwerken zijn echter aanzienlijk en schuiven over mekaar. Zij bestaan uit een cumulatie van collegevrienden, scouting, ambtenarij, kabinetten, haven, banken, VBO-VEV en nu de aristocratie (Huyghebaert is baron) : “Je mag nooit het eigen volk verraden en je moet blijven bruggen bouwen. Ik heb en had goede contacten met de progressieve frontvormers van de SP, met de Franstaligen. Ik wilde echter nooit een hoveling zijn. Ik speel dikwijls een arbitrage-rol en dan is de onafhankelijkheid van geest broodnodig. Af en toe word ik in de bank bekritiseerd om mijn afstandelijkheid. Daar lijd ik onder en vraag me dan af of ze gelijk zouden hebben ? Ik ben echter niet het gevaarlijke type dat vandaag hartelijk op je rug slaat en je morgen roept voor een ontslagbrief.”

FRANS CROLS