Chaos.

Voor elke Belg die zwart of grijs geld op zijn fiscale kerfstok heeft, rijst nu die ene existentiële vraag: doe ik het of doe ik het niet, die eenmalige bevrijdende aangifte? Met andere woorden, krijgt hij die zijn pekelzonden opbiecht – zoals minister van Financiën Didier Reynders ( MR) beweert – volledige absolutie? Of is het risico reëel dat hij in het archief van de fiscus geboekstaafd blijft als een hardleerse fraudeur en dat een (over)ijverige ambtenaar hem later alsnog ‘pakt’?

We willen u niet de stuipen op het lijf jagen, maar ook voor de fiscale ambtenaren zelf is dit een acute kwestie. Op 21 januari zond vakbondsman Marc Vogelaers van ACOD Financiën tijdens een debat op Kanaal Z een elektronisch kattebelletje naar zijn collega’s van de fiscale administratie. Hij vroeg hen per e-mail welke informatie zij tot op vandaag over de fiscale amnestie hadden ontvangen. “Heel simpel: GEEN!!!”, zo vatte een van hen de reacties samen.

En de bedenkingen die daaraan werden gekoppeld, waren weinig verhullend. “We hebben hier bij de Bijzondere Belastinginspectie ( BBI) het plan een informatiebalie in te richten voor iedereen die is geïnteresseerd in fiscale amnestie,” zo vertelt een ambtenaar op ironische wijze. “De affiche is klaar: BBI – Hier GRATIS alle info over de fiscale amnestie. Bij iedereen die zich meldt, kunnen we direct een fiscaal onderzoek opstarten.” Een ander borduurde daarop voort: “De fiscale amnestie wordt hier unaniem als verwerpelijk beschouwd en natuurlijk zullen wij proberen in de toekomst mensen die met hun zwart geld zijn buitengekomen, in het licht daarvan beter te controleren.”

Dat minister Reynders naliet om zijn administratie uitgebreid in te lichten over de fiscale amnestie, is strikt genomen geen probleem. De eenmalige bevrijdende aangifte is een anonieme procedure: de boetes worden geïnd via de banken en het zijn ook de banken die de attesten afleveren. Maar psychologisch is dit een blunder. Er zijn weinig of geen ambtenaren op Financiën die de fiscale amnestie als hun operatie beschouwen. “Het lijkt me een sterk staaltje van understatement om te spreken van een ‘fiscale’ amnestie als de fiscus in het verhaal bijna niet voorkomt,” merkt een van hen fijntjes op. Een ander voegt er, veel minder diplomatisch, aan toe: “Deze maatregel is een kaakslag voor het personeel.”

In de marge van het dossier dat u in deze Trends leest (zie blz. 48), schuift Antwerps topadvocaat Victor Dauginet – zelf een gewezen ambtenaar bij de BBI – niet onder stoelen of banken dat de informatiechaos en vijandige sfeer op Financiën het succes van de fiscale amnestie in gevaar kunnen brengen. De logica die een belastinginner (met de beperkte middelen en talloze wetswijzigingen in het achterhoofd) hanteert, komt hierop neer: “Ik doe volgend jaar een controle, spendeer enkele uren of dagen met een indiciaire afrekening, toon een tekort aan en dan komt de belastingplichtige op de proppen met zijn witwasattestje en steekt hierbij zijn middelvinger op. Van motivatie voor de ambtenaar gesproken!”

Maar de tijdsgeest verandert. Ook de administratie moet zich aanpassen en de hand in eigen boezem durven steken, bepleit Dauginet. In Spanje heeft het ministerie van Financiën overal te lande hip ogende belastingwinkels uit de grond gestampt, waar de belastingplichtige met zijn vragen terecht kan. De kloof tussen de fiscus en Juan met de pet wordt er zienderogen gedicht. Ook de Belgische administratie van Financiën – een megadienstenbedrijf van 33.000 ambtenaren – zal die weg moeten opgaan.

“Het kernprobleem is dat de politiek geen hoge pet op heeft van haar eigen overheidspersoneel,” zegt Marc Vogelaers. So what? Zelfs als dit argument enig hout zou snijden, mag het geen reden zijn tot inertie. Het is aan Didier Reynders om, als voogdijminister, consequent tegen die negatieve perceptie in te roeien, en aan de fiscale administratie om te bewijzen dat ze tot een betere dienstverlening in staat is.

Piet Depuydt Hoofdredacteur

“Mensen die met hun zwart geld zijn buitengekomen, zullen we in de toekomst beter controleren.”