Buzz creëren zonder misstappen
De laatste jaren is de wetgeving over reclame soepeler geworden voor de adverteerder. Maar de lijn tussen wat mag en niet mag, is soms dun. Aan de Jury voor Ethische Praktijken inzake Reclame vroegen we enkele richtlijnen.
Wat verstaat men onder reclame?
Volgens de wet gaat het om “elke mededeling die rechtstreeks of onrechtstreeks ten doel heeft de verkoop van producten of diensten te bevorderen, ongeacht de plaats of de aangewende communicatiemiddelen”. Hiermee wordt ook de verkoop van onroerende goederen bedoeld.
Is er voldoende omkadering voor reclame?
“Jawel”, vindt Sandrine Sepul, directrice bij de Jury voor Ethische Praktijken inzake Reclame (JEP). “De basistekst is de wet van 6 april 2010 over marktpraktijken en consumentenbescherming. Die vervangt de beruchte wet over handelspraktijken en sluit veel beter aan bij de huidige economische en maatschappelijke realiteit.” Onder meer het begrip ‘product’ wordt erin herzien en opengetrokken tot goederen én diensten. De nieuwe wet staat ook koppelverkoop toe. Een gsm en een abonnement mogen nu samen verkocht worden. Dat was vroeger verboden.
Hoe weet ik zeker dat ik geen regels overtreed?
De JEP neemt de code van de Internationale Kamer van Koophandel als uitgangspunt. Daarin staan begrippen als sociale verantwoordelijkheid, waarachtigheid, eerlijkheid, waakzaamheid tegenover kinderen enzovoort. Daarnaast zijn er ook sectorale ethische codes, bijvoorbeeld voor reclame voor alcoholische dranken, voedingsmiddelen, motorrijtuigen, cosmetica enzovoort. En verder is er ook nog een intersectorale milieureclamecode.
Deze zelfdisciplinaire ethische codes zijn een goed instrument om reclame te omkaderen. “De codes vullen de wet aan. Ze zijn soepel in hun toepassing en interpretatie, waardoor de meeste problemen die zich met reclame voordoen, kunnen worden aangepakt. Omdat deze regels werden opgesteld door de professionals, is het ook logisch dat ze meer geneigd zijn om zich eraan te houden.”
De JEP heeft ook nog enkele aanbevelingen opgesteld over het afbeelden van mensen, het gebruik van humor, reclame voor kinderfeestjes enzovoort.
Voor welke producten mag u geen reclame maken?
Voor tabak mag geen reclame worden gemaakt in de gedrukte media of in radio-uitzendingen. Reclame voor geneesmiddelen die een voorschrift vergen, is ook verboden. Publiciteit voor geneesmiddelen die vrij te koop zijn, mag dan weer wel.
Is vergelijkende reclame legaal?
Ja, op voorwaarde dat de reclame:
– niet misleidend is;
– goederen of diensten vergelijkt die dezelfde behoeften vervullen of voor hetzelfde doel bestemd zijn;
– op objectieve wijze een of meer wezenlijke, relevante, controleerbare en representatieve kenmerken vergelijkt;
– de adverteerder niet verwart met een concurrent of dat er verwarring ontstaat tussen merken;
– niet de goede naam schaadt van of zich niet kleinerend uitlaat over de merken, handelsnamen, andere onderscheidende kenmerken, goederen, diensten, activiteiten of omstandigheden van een concurrent;
– geen oneerlijk voordeel oplevert ten gevolge van de bekendheid van een merk, handelsnaam of andere onderscheidende kenmerken van een concurrent;
– goederen of diensten niet voorstelt als een imitatie of namaak van goederen of diensten met een beschermd merk of beschermde handelsnaam.
Wie kan ik raadplegen bij twijfel?
Adverteerders kunnen zowel voor, tijdens of na de verspreiding van een reclameboodschap een vraag om advies indienen bij de JEP. Sandrine Sepul: “We controleren of de inhoud van de reclameboodschappen wettelijk en ethisch in orde is. De jury kan ook reageren op klachten van consumenten.” Na afloop van het onderzoek kan de jury drie beslissingen nemen. Ofwel oordeelt ze dat de reclameboodschap geen enkel element bevat dat strijdig is met de wetgeving en/of de zelfdisciplinaire codes. Ofwel formuleert de jury een voorbehoud en laat ze de verantwoordelijkheid aan de adverteerder, het reclameagentschap en de media. Tot slot kan de JEP ook van mening zijn dat de reclameboodschap redactionele of visuele elementen bevat die strijdig zijn met de wetgeving of de codes. Ze stelt de verantwoordelijke adverteerder voor om de reclame te wijzigen of stop te zetten. Geven de media, de adverteerder of de betrokken beroepsverenigingen hier geen positief gevolg aan, dan waarschuwt de JEP de Raad voor de Reclame, die dan kan beslissen om een rechtszaak aan te spannen.
Kortom: ook al hebben adverteerders tegenwoordig veel vrijheid, ze doen er nog altijd goed aan om voorzichtig te zijn en voldoende informatie in te winnen. Wist u bijvoorbeeld dat het verboden is om in een reclame kinderen er rechtstreeks toe aan te zetten om een product te kopen of aan hun ouders (of andere volwassenen) te vragen dat die een bepaald product voor hen kopen? Een heel dunne grens…
Marie d’Otreppe
Het is verboden om in een reclame kinderen te tonen die hun ouders vragen een bepaald product te kopen
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier