Btw-verlaging levert minder zwartwerk op

De verlaging van de btw in de restaurantsector van 21 naar 12 of 6 procent zal de werkgelegenheid wel degelijk aanzwengelen. De horeca is een van de sectoren waar het zwartwerk het hoogst is. Tussen 20 en 50 procent in de horeca werkt in het zwart. Een verlaging van de kosten zal een deel van de sector ‘witten’, want personeel maakt een groot deel van de kosten uit.

Toch kunnen we wantrouwig blijven. Gaan de restaurants niet gewoon de prijzen verlagen om meer klanten aan te trekken? Of gaan ze van de btw-verlaging gebruikmaken om hun marges te verhogen? Die staan zwaar onder druk en financiële ademruimte is welkom. Slechts 56 procent van de horecazaken bestaat vijf jaar na de oprichting nog. Dat is een ontstellend laag cijfer in vergelijking met andere sectoren.

Wie de restauranthouders hierover aanspreekt, hoort dat ze extra personeel willen aanwerven. Extra mensen betekent een verlaging van de werklast en houdt het personeelsverloop onder controle. Bovendien is de btw-verlaging een noodzakelijke aanvulling op een akkoord tussen de sociale partners om in de horeca de brutolonen de komende vijf jaar licht te laten stijgen. Een noodzaak, want de horeca betaalt slecht. Meteen kan dan de absurde situatie uit de wereld verdwijnen dat in de horeca uitbaters en personeel vragende partij zijn voor zwartwerk.

Het beste voorbeeld daarvan is de branche van de dienstencheques. Ondanks de economische crisis ziet het ernaar uit dat tegen het einde van het jaar 100.000 mensen in die sector werken. Dat is een stijging van 10.000 op jaarbasis. Dat gesubsidieerde stelsel heeft de consument (de vrager naar arbeid) ertoe aangezet om onder andere huishoudelijke schoonmaaktaken via het legale circuit te laten uitvoeren omdat het goedkoper is dan zwartwerk. Maar ook voor de werknemers is er een niet te verwaarlozen voordeel. Ze komen in het legale circuit terecht, betalen sociale bijdragen en bouwen dus allerlei socialezekerheidsrechten op.

Critici zeggen wel eens dat de impact van zulke maatregelen beperkt is. Cijfers tonen inderdaad aan dat slechts 10 procent van de werknemers met dienstencheques vroeger in het zwarte circuit werkte. Maar daarom schiet het stelsel zijn doel niet voorbij. Zwartwerk zal altijd blijven bestaan. Zwartwerk is voor velen gewoon interessant omdat het een flexibel systeem is. Aan de kust zal er in de horeca altijd een zwart circuit blijven bestaan van afwassers en keukenbedienden die van het ene klusje naar het andere hollen. In de grootsteden met verschillende gemeenschappen die naast elkaar wonen, zal er altijd een interculturele informele economie bestaan.

Betekent dit dat de strijd tegen zwartwerk inefficiënt is? Neen, de complexiteit van het zwartwerk maakt dat kleine, langzame stappen om de zwarte economie te ‘witten’ de meest efficiënte methodes zijn. De btw-verlaging is er een van. (T)

Door Alain Mouton