Bpost bank start met woonkredieten

Bpost bank verkoopt vanaf dit najaar woonkredieten. Omdat de klanten het vragen en de balans het vereist. “Wij hebben een trackrecord om een activiteit uit het niets op te bouwen”, zegt CEO David Moucheron.

Eerst dit: bpost bank, de voormalige Bank van De Post, viert dit jaar haar twintigste verjaardag. Opgericht in 1995 als een 50/50-joint venture van de Generale Bank en het overheidsbedrijf Belgische Post. Dezelfde aandeelhouders zijn nog altijd present, al heten ze nu BNP Paribas Fortis en bpost. Meer zelfs, anderhalf jaar geleden verlengden de twee hun samenwerkingsovereenkomst tot 2021, terwijl ze elk 50 miljoen euro vers kapitaal injecteerden.

“Dat kapitaal was nodig omdat we sinds 2008 een forse groei hebben neergezet”, vertelt CEO David Moucheron. “Maar ook om onze nieuwe strategie vorm te geven. Die houdt in dat we de komende jaren sterk groeien in hypothecaire kredieten. En vermits woonkredieten een groter risicogewicht hebben dan staatsbons was er behoefte aan meer kapitaal.”

Lage rente-inkomsten

Traditionele spaarbanken zoals bpost bank dreigen het de komende jaren lastig te krijgen. Zij leven van de transformatie van kortlopend spaargeld in langlopende beleggingen zoals overheidsobligaties. Maar vandaag is de rente laag en de rentecurve vlak, waardoor de rentemarge tussen de korte en de lange termijn wegsmelt. Onvermijdelijk zullen de rente-inkomsten de komende jaren dalen, en die rente-inkomsten vormen veruit de belangrijkste inkomstenbron.

“Vorig jaar zijn we erin geslaagd onze rentemarge stabiel te houden”, zegt Moucheron. “Maar hoe langer de rente op lange termijn laag blijft, hoe moeilijker de situatie wordt.” Twee derden van de activa van bpost bank bestaat uit overheidspapier. Telkens die obligaties op vervaldatum komen en herbelegd moeten worden, gebeurt dit tegen een lagere rente en dus een lagere opbrengst. “Na verloop van tijd word je door de realiteit ingehaald”, beseft Moucheron. “Elk jaar komt er ongeveer anderhalf miljard euro op vervaldatum (op een totale portefeuille langlopende effecten van 8 miljard euro, nvdr).”

Logische stap

Daarom nam bpost bank de strategische beslissing om een activiteit in woonkredieten te ontwikkelen. Kredieten genereren een betere rentemarge dan staatsbons, maar ze zorgen ook voor een diversificatie van de activa op de balans. “Enerzijds verlichten we de druk op de rentemarge en hopen we de rendabiliteit op peil te houden. Anderzijds verminderen we het concentratierisico op Belgische staatsobligaties”, verklaart Moucheron. “Bovendien denken we dat het moment gunstig is om in hypothecaire kredieten te stappen. De rente is al fors gezakt en we worden niet, zoals veel van onze collega’s, geconfronteerd met de negatieve effecten van de herfinanciering van woonkredieten.”

Maar de voornaamste reden om woonleningen aan te bieden is wel degelijk commercieel, beklemtoont Frédéric Jonnart, directeur marketing en sales van bpost bank: “Het is een logische stap in onze commerciële ontwikkeling. We zijn in 1995 begonnen met zicht- en spaarrekeningen, tien jaar later hebben we een gamma beleggingsproducten gelanceerd. Door nu ook hypothecaire kredieten aan te bieden, kunnen we de klanten gedurende hun hele levenscyclus bijstaan. Als een klant ons verliet, was dat een op de drie keren omdat we hem geen hypothecaire lening konden aanbieden. Jonge mensen willen bouwen of een huis kopen maar ze vonden bij ons geen oplossing.”

Opfrisbeurt

Een proefproject voor de verkoop van woonkredieten is gestart in negen postkantoren. Het uitrollen van het project over de hele bank is gepland tegen het einde van 2015. Bpost bank wil vooral niet overhaast te werk gaan. Jonnart: “We moeten rekening houden met de eigenheid van ons netwerk. Woonkredieten zijn een nieuw en redelijk complex product. Het is belangrijk dat onze mensen er voldoende vertrouwd mee zijn en dat onze processen goed gestroomlijnd zijn. We zullen de tijd nemen die nodig is om het product goed in de markt te zetten.”

De 660 postkantoren van bpost vormen de kern van de distributiestrategie van bpost bank. Alle grote kantoren zullen tegen het eind van het jaar een opfrisbeurt gekregen hebben. De ontvangstmogelijkheden voor de klanten werden verbeterd. 80 procent van de kantoren is nu al uitgerust met aparte adviesruimtes.

“Wij hebben een traditie om een activiteit uit het niets op te bouwen”, toont Moucheron zich ambitieus over de nieuwe kredietactiviteit. “In twintig jaar zijn we van nul naar 6,5 miljard euro spaardeposito’s en 11 miljard euro activa onder beheer gegaan. Dat is een unieke prestatie. In 2004 zijn we gestart met beleggingsproducten en nu hebben we een portefeuille van 670 miljoen euro. In verzekeringen zijn we in tien jaar tijd naar een miljard euro doorgestoten.”

Volgens Jonnart moet de ‘gunstige funding-structuur’ bpost bank toelaten competitieve prijzen voor woonleningen te hanteren. Die gunstige financiering heeft onder meer te maken met de 2,5 miljard euro die bij bpost bank op zichtrekeningen staat (en waarvoor de bank een minieme rentevergoeding betaalt). Jonnart: “Conform onze strategie zullen we geen prijsbreker zijn, maar we gaan wel uitpakken met aantrekkelijke tarieven — aantrekkelijker dan die van de grootbanken.”

Partnerships

Naast het zelf aanbieden van woonkredieten sluit bpost bank ook partnerships met de bedoeling versneld een portefeuille hypothecaire kredieten op te bouwen. Vorig jaar kocht de bank van haar aandeelhouder BNP Paribas Fortis de portefeuille woonkredieten die RBS in België had opgebouwd (ter waarde van 120 miljoen euro). En zopas werd een deal gesloten met Elantis, een dochterbedrijf van Belfius Insurance, dat woonkredieten verkoopt via een netwerk van makelaars.

“Elantis was op zoek naar externe financiering voor zijn hypothecaire portefeuille. En wij waren op zoek naar woonkredieten om onze investeringsportefeuille te diversifiëren. Zo hebben wij mekaar gevonden. Het was een perfecte win-winsituatie”, aldus Moucheron.

Bpost bank gaat jaarlijks 200 miljoen euro financiering ter beschikking stellen van Elantis, dat voor 3,2 miljard euro hypothecaire kredieten heeft uitstaan. De overeenkomst wordt jaarlijks geëvalueerd en in functie daarvan kan het bedrag aangepast worden. Moucheron geeft aan dat het niet bij deze ene overeenkomst zal blijven: “We blijven zoeken naar dergelijke partnerships. Het zou me niet verbazen mochten er nog volgen.”

Voor buitenstaanders lijkt het eigenaardig dat bpost bank in zee gaat met Elantis, terwijl BNP Paribas Fortis ook een dochterbedrijf heeft (Demetris) dat woonkredieten via het makelaarskanaal slijt. Maar volgens Moucheron was het gewoon een zaak van vraag en aanbod. “Demetris is niet op zoek naar financiering, dus de vraag stelde zich niet. Wij werken met BNP Paribas Fortis goed samen op veel domeinen, zoals beleggingsfondsen en internetbeveiliging. Maar ook voor het opzetten van de hypothecaire kredietverlening en het evalueren van de kredietwaardigheid en de terugbetalingscapaciteit van klanten zullen we een beroep doen op de expertise en ervaring van BNP Paribas Fortis.”

Tegen eind 2018 moet een kwart van de activa van bpost bank, naar schatting 2,7 miljard euro, uit hypothecair krediet bestaan. “Daarvan zou onze eigen productie naar schatting 40 procent moeten uitmaken. De rest kan komen van andere portefeuilles die we kopen of financieren”, aldus Moucheron.

Saai imago

Groeien in hypothecair krediet is de komende jaren het voornaamste doel van bpost bank. Aan de depositokant wil de bank het marktaandeel behouden dat ze de voorbije jaren won. Moucheron: “Direct na de financiële crisis was ons model van een veilige, toegankelijke bank met eenvoudige en transparante producten weer in de mode. Maar ook de voorbije jaren heeft de groei zich bestendigd. De nieuwe klanten en middelen die we aantrokken zijn gebleven. Sinds 2008 zijn de deposito’s met 42 procent gegroeid, wat neerkomt op een groei van 6 procent op jaarbasis. Dat is beter dan de markt.”

Jarenlang moest bpost bank opboksen tegen een saai imago en een profiel van verouderde en weinig bemiddelde klanten. Maar almaar meer jonge mensen vinden hun weg naar de bank, riposteert Frédéric Jonnart: “Vorig jaar maakten we 14.000 nieuwe klanten die jonger zijn dan 35 jaar. Zowel jongeren als ouderen appreciëren onze human touch. Doordat een deel van de kosten van ons netwerk wordt gedragen door onze aandeelhouder bpost, kunnen onze medewerkers nog de tijd nemen voor de klanten — iets wat bij andere banken niet langer economisch verantwoord is.”

Een andere belangrijke groep klanten van bpost bank zijn de 55-plussers die hun vermogen willen spreiden. Moucheron: “Voor hen speelt zekerheid en veiligheid een grote rol, en dat kunnen wij hen bieden. Onze voornaamste producten zijn spaarboekjes en buitenbalans-producten met kapitaalbescherming.” In 2014 realiseerde bpost bank een aangroei van 7 procent op de spaarboekjes, terwijl de marktgroei circa 3,5 procent bedroeg. “We groeien al enkele jaren sneller dan de markt. Het totaal vermogen onder beheer is vorig jaar met 5 procent aangegroeid.”

Buiten proportie

Commerciële resultaten zijn één ding, financiële een ander. Bpost bank boekte in 2014 een winst voor belastingen van 47 miljoen euro. Maar banktaksen (20 miljoen) en bedrijfsbelasting (7 miljoen) roomden dat bedrag netto af tot 21 miljoen euro. “Meer dan de helft van ons brutoresultaat gaat naar belastingen”, zucht Moucheron. “Dat is heel zwaar. In het licht van de gebeurtenissen in 2008 is het logisch dat de banksector bijdraagt tot de sanering van de overheidsfinanciën. Maar als traditionele spaarbank worden wij disproportioneel getroffen. Je kunt je afvragen waarom de spaar- en depositobanken, die niet aan de basis lagen van de crisis, zwaarder worden belast dan de banken met risicovollere activiteiten?”

Moucheron hoopt dat de regering werk maakt van een herverdeling van de lasten tussen de verschillende soorten banken. “Het is goed dat de overheid inziet dat de onevenwichten moeten worden weggewerkt. Helaas zal dit maar gebeuren met het oog op 2016. Voor de klant zou het te betreuren zijn dat de hoge banktaksen de diversiteit van het Belgische bankenlandschap aantasten. Er bestaat een risico dat consolidatie leidt tot verschraling van het aanbod.”

PATRICK CLAERHOUT, FOTOGRAFIE KRIS VAN EXEL

“Het moment is gunstig om in hypothecaire kredieten te stappen. De rente is al fors gezakt en we worden niet geconfronteerd met de negatieve effecten van de herfinanciering van woonkredieten” David Moucheron