Bloemlezing van de wereldgeschiedenis

Het auteurschap was voor de Nederlander Wout van der Toorn een late roeping. Pas na een hele carrière in het bedrijfsleven, nam hij de pen ter hand. Dat had een reden. Hij haalde zijn inspiratie aan de overkant van het Kanaal. Daar publiceerde een zekere George Courtauld enkele jaren geleden The Pocket Book of Patriotism, een soort logboek bestaande uit twee kolommen. Aan de ene kant plaatste hij de belangrijkste gebeurtenissen uit de wereldgeschiedenis, aan de andere kant die uit de Britse geschiedenis. Aanleiding voor het schrijven van zijn Pocket Book was de vaststelling dat de kennis van de eigen geschiedenis bij de Britten rampzalig was. Een derde van de Britse 11- tot 18-jarigen wist niet in welke eeuw de Eerste Wereldoorlog plaatsvond. Ook Van der Toorn ontwaarde bij de Nederlanders een pijnlijk gebrek aan kennis van de eigen geschiedenis. De didactiek die hij in zijn boek hanteerde was gelijkaardig aan die van Courtauld. Links lezen we dat in 1533 Willem Van Oranje het levenslicht zag, rechts dat een jaar later de Jezuïetenorde werd gesticht.

Van der Toorns logboek sloeg aan en mondde uit in een nieuw initiatief. Hij trok zijn Nederlandse verhaal open naar de hele wereld. De titel van het boek, 100 grijs getinte parels, is een kwinkslag naar Vijftig tinten grijs, de cultroman van E.L. James. Een selectie die in minder dan 100 pagina’s moet passen, impliceert een arbitraire afweging van de auteur. Het eindresultaat is evenwichtig en toegankelijk.

Van der Toorn doet meer dan terugblikken. Zijn chronologie eindigt hij met de NAVO-bombardementen van Joegoslavië in 1999. En na een korte passage over het dictatoriale triumviraat Mao-Hitler-Stalin, besluit hij met enkele persoonlijke toekomstgerichte bedenkingen. “Door de opkomst van niet-westerse landen veranderen de geopolitieke verhoudingen van de 21ste eeuw drastisch”, schrijft hij. “Dit bedreigt de positie van het welvarende Europa, als er geen ingrijpende maatregelen plaatsvinden.” Dé manier om niet te verdwalen in die realiteit, ziet hij in de Europese eenmaking. “Europa, geboortegrond van het kapitalisme en de democratie, is zelf bezig met een proces van eenwording, dat uniek is in de wereld”, stelt hij vast. Dat er heel wat obstakels op de weg liggen, kan niet miskend worden. Maar een alternatief ziet Van der Toorn niet. “Wil Europa zijn welvarende positie met 30 procent van het wereld-bnp, voor 10 procent van de wereldbevolking op 7 procent van het aardoppervlak handhaven, dan kan dat alleen als één federale staat.” Hij stipt ook aan welke inspanningen moeten gebeuren. Europa moet komen tot een gezamenlijke duurzame energiepolitiek. Ook moet een “strategisch buiten-Europabeleid” worden ontwikkeld. Er moet ook meer gebeuren dan enkel bezuinigen. De benadering van gezondheidszorg of onderwijs moet ook anders. Hij stelt “een verschuiving in het onderwijs naar een praktijkgericht curriculum” voor, dat “beroepsuitoefening tot het 72ste levensjaar mogelijk maakt”. Alleen dan, besluit hij in de stijl van De Saint-Exupéry, “kunnen we Europa met een gerust hart aan onze (klein)kinderen overlaten”.

Wout van der Toorn, 100 grijs getinte parels. Gebeurtenissen uit de wereldgeschiedenis anders belicht, Seaside Publishing, 2014, 110 blz., 12,50 euro

MICHAËL VANDAMME