Blauwe paddenstoelen met Noorse sla

MARIO FLEURINCK

De boekvoorstelling van Gunter Pauli’s ‘Blauwe economie’ zal ik niet snel vergeten (zie ook Pas geboekt, op pagina 101). Hij koos voor de ambtswoning van de Limburgse gouverneur, de rust van de prachtige oranjerie in het hart van de provinciehoofdstad. Naast enkele lokale mandatarissen en sympathisanten van het blauwe gedachtegoed viel vooral de houding van Pauli zelf op.

Een Vlaamse schrijver stelde een werk voor dat ondertussen in 35 talen vertaald is. Vooral toen Pauli in zijn bekende stijl potentiële blauwe-economieprojecten voor Limburg voorstelde, schoof het publiek naar het puntje van zijn stoel. Het is alsof het voor de eerste keer hoorde dat vervuilde grond saneren iets kan opbrengen. Pauli verwees naar de afbraak van giftige stoffen in de bodem door gebruik te maken van shiitake-oesterzwammen. Hij gaf ook aan hoe je snoeihout kunt gebruiken als basis voor de kweek van deze zeer voedzame en proteïnerijke paddenstoelsoorten. Vandaag voert Vlaanderen deze delicatesse in uit China en Japan, terwijl we ze hier lokaal even goed kunnen kweken. De roep naar minder vlees opent een perspectief voor de lokale paddenstoelenteelt.

Ook de teelt van paddenstoelen op koffiegruis kan een succesformule zijn voor de lage landen. In weinig delen van de wereld is het gebruik van koffie zo hoog als bij ons. Tonnen koffiegruis verdwijnen in de afvalemmer. Uiteraard geldt dat niet voor de padgebruikers. Zij verbruiken iets minder koffie, maar ze krijgen er wel verpakkingsmateriaal en kunststof als afvalproduct voor in de plaats. Laten we hopen dat trendy in de toekomst een andere invulling krijgt: niet de productmarketing centraal stellen, maar de volledige levenscyclus in beschouwing nemen. Ik weet zeker dat George Clooney er ook zo over denkt.

Ik combineer dit graag met mijn fascinatie voor volkstuintjes. In Vlaanderen lopen er interessante projecten, niet enkel het product, maar vooral het maatschappelijke aspect ervan spreekt me aan. Ik geef graag toe dat ik maar al te blij ben als ik bij teeltproblemen mijn ouders kan aanspreken. Ook aan mij is dit talent voorbijgegaan, en toch heb ik meer en meer behoefte aan wat afleiding en contact met Moeder Aarde. Zou het aan de leeftijd liggen of aan mijn wekelijkse confrontatie met de smakeloosheid van distributiegroenten? Mij valt op dat ze stilaan allemaal hetzelfde smaken. Om nog maar te zwijgen over de CO2-impact van Senegalese groene boontjes.

Liever nog zou ik onze lokale groentetelers laten kennismaken met de voordelen van de lokale hoogwaardige teelt. Telkens weer ontmoet ik hen in het lokale verenigingsleven en aanhoor ik hun horrorverhalen over de prijzenslag en de prijsdruk van de grootdistributie. Het is alsof alleen de vorm en het gewicht nog belangrijk zijn en niet langer de smaak. Daarom staan er nu ook zo veel serres leeg, de telers verliezen de moed en kiezen voor een baan ver weg van hun hart. En dit is nefast voor de toekomst van onze voedselvoorziening.

Ik baseer dit op de enorme investeringen van Noorse concerns in Bulgaarse, Roemeense en Sloveense kolchozen. Die megaboerderijen vormen het strijdtoneel voor de voedselzekerheid naar Noors model. Noorwegen kampt met een enorm tekort aan lokale telers, heeft klimatologische beperkingen en de migratiepolitiek werkt onvoldoende. Daarom kopen ze massaal boerderijen en landerijen in de Europese ontwikkelingslanden om ze met lokale goedkope werkkrachten te exploiteren. Uiteraard gaat alle oogst richting Noorwegen. Daarom is het goed dat Vlaanderen nadenkt over zijn voedselzekerheid en stopt met de exploitatie van kostbare teelgrond om er laagwaardige groenten op te telen.

Ik ken weinig gepensioneerden die geen paar uurtjes per dag willen slijten met leeftijdsgenoten om samen groenten te telen. Het valt me ook op dat de sterrenchefs meer en meer een beroep doen op lokale telers voor hun toelevering, en dat wij als consument flink wat geld neertellen voor een ietwat freeform wortel of raar uitziende asperge. Of zou dat ook marketing zijn?

De auteur is CEO van Melotte en oprichter van Innocrowd.

Vlaanderen moet nadenken over zijn voedselzekerheid en stoppen met de exploitatie van kostbare teelgrond om er laagwaardige groenten op te telen.