Black Hawk Down

Somalië, oktober 1993. De Afrikaanse krijgsheer Mohamed Farrah Aidid is een doorn in het oog van het Westen. Om de vrede te herstellen, plant het Amerikaanse leger een militaire operatie in de stad Mogadishu, waar Aidid zich schuilhoudt. De operatie, die slechts enkele uren in beslag zou nemen, ontaardt echter in een nachtmerrie voor de Amerikanen: in totaal sneuvelen er achttien Amerikaanse soldaten en worden er honderden Somaliërs gedood. Tussen haakjes: de Amerikanen stelden achteraf de operatie als een succes voor.

Mark Bowden, een journalist van The Philadelphia Inquirer, stelde het slagveld van Mogadishu in 1999 te boek. Producent Jerry Bruckheimer (bekend van onder meer ‘Pearl Harbor’, ‘The Rock’, ‘Bad Boys’, ‘Armageddon’ en ‘Top Gun’) en regisseur Ridley Scott (net bekomen van zijn succes met ‘Hannibal’ en ‘Gladiator’) vertaalden Bowdens woeste relaas in een overdonderende shoot-out waar geen einde aan lijkt te komen.

‘Black Hawk Down’ staat in het teken van de visuele en auditieve effecten. De motivatie van de Afrikanen wordt samengevat in de boutade dat Amerika zich niet met de interne conflicten van een ander land moet moeien. Voor de (hoofdzakelijk) blanke militairen is Mogadishu een schiettent en zijn de Afrikanen het doelwit dat, zoals in een computerspel, plots vanachter een hoek te voorschijn kan komen en dodelijke projectielen afvuren. Bekijk het als MTV, McDonald’s en Nike versus een fundamentalistisch geïnspireerde maatschappij. De Amerikaanse militairen hadden nooit gedacht dat de inwoners van Mogadishu partij zouden kiezen voor Aidids leger, dat hen onderdrukte en hun voedselvoorzieningen ontnam.

‘Black Hawk Down’ is geen toonbeeld van subtiliteit. Ridley Scott stelt visceraal oorlogsgeweld op het voorplan. De personages zijn bijkomstig. In een echte oorlogssituatie zijn dramatische opbouw en karakterontwikkeling ook niet aan de orde van de dag, maar ‘Black Hawk Down’ blijft een fictieve visie op een waar gebeurd feit.

Sommige critici vergelijken ‘Black Hawk Down’ met de landing in Normandië uit Spielbergs ‘Saving Private Ryan’. Niets is minder waar. Scotts oorlogsfilm ademt hetzelfde esthetische raffinement uit als het openingsgevecht van zijn ‘Gladiator’. In ‘Gladiator’ diende het als introductie voor zijn heroïsch hoofdpersonage. In ‘Black Hawk Down’ zijn de vuurgevechten even uitputtend voor de toeschouwer als voor de figuranten uit de film.

Piet Goethals