Biotech uit de riool

Je naam is Frédéric Van Gansberghe, je bent ingenieur elektromechanica en licenciaat biotechnologie en je vindt niet onmiddellijk het startkapitaal voor research. De oplossing: je haalt het uit afvoergeulen.

Frédéric van Gansberghe (40) raakte tijdens zijn biotechnologiestudies aan de UCL in de ban van melkzuur. “Ik zag de tientallen mogelijkheden van deze milieuvriendelijke stof, maar ik beschikte niet over voldoende geld om de toepassingen te ontwikkelen. Tot ik in 1988 een vriend uit Aarschot ontmoette.”

Die vriend maakte pijpen uit polyester. Hij wilde zich toeleggen op een product dat hij in Duitsland had gezien: afvoergeulen in polyesterbeton. Van Gansberghe zou de producten ontwerpen en zijn vriend zou ze produceren. Alfa Drain was geboren.

Zo verdiende Van Gansberghe voldoende geld om zijn melkzuurresearch te betalen. Zijn middelen wist hij nog aan te dikken met subsidies van het ministerie van Landbouw. In 1994 was hij voldoende gevorderd met zijn navorsing om de stap naar de industrie te zetten. “Aanvankelijk concentreerde ik me op grote scheikundige reuzen. Die waren wel geïnteresseerd, maar wilden geen geld investeren.” Er zat niets anders op dan contact op te nemen met de leveranciers van de grondstof – suikerfabrikanten. Al snel bleek dat de Suikergroep rond de familie Lippens van plan was haar fabriek in Escanaffles op de Schelde nabij Ronse te sluiten: in het kader van een schaalvergroting zou de productie beperkt worden tot de vestigingen in Moerbeke en Frasnes. Niettemin voelde de Suikergroep wel wat voor een diversificatie, omdat ze bekommerd was over de gevolgen van de Gatt– en WHO-overeenkomsten.

Van Gansberghe en de Suikergroep besloten daarom een joint venture aan te gaan. Galactic werd geboren met een beginkapitaal van 150 miljoen frank. Daartoe had ook een derde bron bijgedragen: het Europees steunfonds Objectif 1. Dit programma erkende Henegouwen als een economisch minder bevoorrechte regio, waar bedrijven in aanmerking kwamen voor steun tot een maximum van een derde van het kapitaal. De steun werd netjes verdeeld tussen de EU en Walloni.

Aanvankelijk slorpte

de aanpassing van de fabriek veel geld en tijd op, en daarom begon de productie slechts in 1996, met 1000 ton. Daar kwam snel verandering in: van 1997 sprong de productie van 3000 ton via 10.000 ton in 1998 tot een verwachte 20.000 ton dit jaar. “Want er is een bijzonder grote vraag en er zijn slechts twee concurrenten: het Nederlandse Purac, de marktleider, en het kleine Amerikaanse bedrijf ADM“, aldus Van Gansberghe.

In Escanaffles werken op dit ogenblik zo’n 65 werknemers. De twee fabrieken – de productielijn van Alfa Drain werd in 1996 verplaatst – zijn in grote mate geautomatiseerd. Bovendien klaagt Van Gansberghe over de beschikbaarheid van opgeleide arbeiders. “Onze lassers moeten uit Frankrijk komen, want we konden ze in België niet vinden.” Computers volgen het hele productieproces en de research heeft nog steeds een bijzonder hoge prioriteit. Want Van Gansberghe heeft een toepassing ontwikkeld die van Galactic wel eens een wereldreus kan maken: PLA.

PLA staat voor poly lactic acid, een stof met unieke eigenschappen die het probleem van recyclage van plastic permanent kan oplossen. Een fles uit PLA moet op het gebied van stevigheid niet onderdoen voor PET-exemplaren, maar heeft een gigantisch voordeel: ze is volledig bio-afbreekbaar. Het volstaat om de fles drie tot vier weken te laten composteren om slechts twee stoffen over te houden, water en koolstofdioxide. “Je kan PLA vergelijken met de plasticvuilzakken die bio-afbreekbaar zijn,” zegt Van Gansberghe. “PLA-flessen zijn alleen veel steviger.” De research werd afgehandeld in samenwerking met de Rijksuniversiteit Gent. Galactic experimenteert nu met de productie van de PLA-korrels, die hun weg kunnen vinden naar o.a. de flessenindustrie. Het enige nadeel: de hoge kostprijs, zo’n 200 frank per kilogram. “Maar die zal drastisch dalen wanneer de productie op dreef komt”, weet Van Gansberghe. Hij is nu al overtuigd van de grote vraag in Europa. “Japan geeft bij afvalverwerking de voorkeur aan verbranding; de Verenigde Staten storten het grootste deel van hun rommel. Maar in Europa wint recyclage veld en daar spelen wij op in.”

Galactic zal

zich wellicht blijven beperken tot het leveren van PLA-korrels, die door end-users – fabrikanten van plasticflessen – verwerkt kunnen worden. Contacten waren er al in 1997 met Spa, maar toen waren er nog enkele problemen inzake smaakoverdracht en isolatie. “Deze problemen zijn opgelost, en de mogelijkheden van PLA blijven niet beperkt tot de flessenindustrie,” vertelt een enthousiaste Van Gansberghe. “Kijk maar naar de evolutie bij fastfoodketens, die nu nog hun afval moeten sorteren. Met PLA is dat niet meer nodig. Wegwerpborden en -servies bij MacDonald of Quick zijn dus een mogelijke toepassing. Ook in de landbouw kan PLA goed van pas komen. Vele landbouwers trachten via folies de temperatuur van hun groente te verhogen, om ze sneller te laten groeien. Een PLA-folie is biologisch afbreekbaar en spaart heel wat moeite.”

Van Gansberghe beseft dat hij een gouden ei uitbroedt, maar blijft toch voorzichtig. “PLA mag de andere activiteiten van Galactic niet bedreigen. Indien we de PLA-kaart spelen, moeten we een aanzienlijke kapitaalverhoging doorvoeren. Die kan via een beursgang uitgevoerd worden. Maar het fundamentele besluit of we al dan niet met PLA verdergaan, is nog niet gevallen.”

STIJN DE PRETER