BIG BAD BILL

Fair Trade?

The Fraudulent Case Against Japan, zo luidde de titel van de ophefmakende column die Jagdish Bhagwati op 6 januari 1992 publiceerde in de Wall Street Journal. In dit artikel veegde hij de vloer aan met de wijze waarop de Amerikanen toen verwoede pogingen deden om de Japanners te verplichten tot beperkingen op de export van hun auto’s naar de Verenigde Staten. Washington reageerde woest, maar dit kon de kleine Indiër niet afschrikken. Tijdens het presidentschap van Bill Clinton spaarde hij de kritiek zo mogelijk nog minder: “Clinton draagt een bijzonder grote verantwoordelijkheid in de ontsporing van het Amerikaanse handelsbeleid. Hij bezit als weinigen de gave om een boodschap over te brengen naar het grote publiek toe, maar in dit geval bleef hij zwaar in gebreke. Hij liet zich gewillig meeslepen door de retoriek van de Japan-haters die, met handelsminister Nicky Kantor en Laura d’Andrea Tyson (de eerste voorzitter van Clinton’s Council of Economic Advisors) op kop, de president helemaal impalmden. Het was voor deze mensen onaanvaardbaar dat Japan voortdurend een aanzienlijk handelssurplus realiseerde op de VS. Zij beweerden tevens dat dit surplus veel te maken heeft met de grote, moedwillige geslotenheid van de Japanse economie, een aantijging die voor elke ernstige econoom niet langer dan drie seconden overeind blijft.”

Het voortdurende Japan bashing leidde tot een uiterst perfide stelregel voor de Clinton-administratie. Bhagwati: “Handel moet vrij zijn, zo luidde het nieuwe devies, maar wel fair. Met zo’n uitgangspunt open je de doos van Pandora. Wat is immers fair trade? In de realiteit zet je zo de deur wagenwijd open om de protectionisten op hun wenken te bedienen. De nadruk op faire handel leidde ook tot een tweede aberratie, de nadruk op wederkerigheid. Acht ze de markt van de tegenpartij iets minder open dan de Amerikaanse, dan gaat de Clinton-administratie aan het razen en tieren. Ook die wederkerigheid werd een kwaadaardige obsessie.”

Sequentiële liberalisering, dat hadden de Amerikanen als basisstrategie moeten toepassen, zo argumenteert Bhagwati: “Zet als groot en rijk land de eerste stap naar verdere liberalisering en nodig dan de tegenpartijen uit tot actie. Eens die er is, ga je onmiddellijk zelf weer een stap verder. Dat is handelsbeleid waar iedereen beter van wordt, zeker ook het land dat het initiatief neemt.”

Johan Van Overtveldt