Beter met de Britten

In Schotland wordt in juni de historische slag van Bannockburn nagespeeld, waarin Robert the Bruce 700 jaar geleden de Engelsen versloeg. In september bestendigen de Schotten de unie met Groot- Brittannië.

Ondanks het nee voor onafhankelijkheid, houden de nationalisten zich sterk. Alex Salmond, de leider van de Scottish National Party (SNP), wijst erop dat hij de Schotten tenminste een keuze kon bieden. Zijn partij blijft de dominante kracht in de Schotse politiek. De strijd voor onafhankelijkheid gaat voort.

Maar Salmond wordt in de luren gelegd. Tijdens de campagne bekogelen de unionisten hem met vragen. Kan een onafhankelijk Schotland wel het pond behouden zonder zich te onderwerpen aan de begrotingsregels van Londen? Kan zo’n kleine staat wel een nieuwe bankencrisis overleven? Wat gebeurt er als de olie- en gasvelden in de Noordzee en de Atlantische Oceaan uitgeput raken? De nationalisten moeten terugvallen op het argument dat er aan het land niet veel verandert als het zelfstandig wordt.

De nationalisten hebben geruime tijd gebruikgemaakt van de wijze waarop de traditionele partijen de politiek ten noorden van de Muur van Hadrianus hebben verwaarloosd door hun schranderste Schotse politici naar Westminster te sturen. De zwakkere figuren, die achterbleven in het Schotse parlement, werden platgewalst door de SNP. Nu de unie op het spel staat, nemen die Schotse bannelingen het op tegen Salmond en overweldigen hem. Een onder hen in het bijzonder.

De politicus die in 2014 het meeste profijt haalt uit de mislukking van de onafhankelijkheid is niet David Cameron. Net als iedereen die met een Engels accent spreekt, speelt de eerste minister nauwelijks een rol in de pro-uniecampagne. De grootste begunstigde wordt Labour-volksvertegenwoordiger Alistair Darling, ex-minister van Financiën. Hij staat klaar om zijn politieke carrière nieuw leven in te blazen door de pro-uniecampagne naar de overwinning te leiden.

Darling is niet bepaald een bezielende man, maar hij is competent en hij lijkt genetisch niet in staat tot overdrijving. De unionisten bezweken in het verleden vaak voor alarmerende retoriek als ze het over onafhankelijkheid hadden. Daardoor klonken ze paranoïde en geschift. De sussende Darling krijgt nu de bovenhand.

In of uit de EU?

De nationalisten krijgen wel een forse troostprijs. In 2014 beloven zowel de Conservatieven als Labour als de LibDems meer decentralisatie. Ze doen dat deels om de kanonnen van de SNP het zwijgen op te leggen, maar ook uit respect voor de publieke opinie. Een groot deel van de Schotten wil vooral meer bevoegdheden. Schotland krijgt stilaan meer fiscale economie. In 2015 wordt de belasting op de verkoop van vastgoed vervangen door een eigen heffing. In 2016 begint het een groter deel van de inkomstenbelastingen te krijgen.

Een andere soort unionisten slaat dat alles met belangstelling gade. In tegenstelling tot de campagne om Schotland in de unie te houden, is de campagne om Groot-Brittannië in de EU te houden verward, stuurloos en hysterisch. Er hangt een referendum in de lucht, waarschijnlijk tegen eind 2017.

De auteur is redacteur Groot-Brittannië van The Economist

JOEL BUDD

De unionisten bezweken vaak voor alarmerende retoriek als ze het over onafhankelijkheid hadden.