Na het eerste salvo twee weken geleden dreigen de Verenigde Staten opnieuw met economische sancties tegen Rusland, als vergelding voor de steun van Moskou aan het Syrische regime. Maar werken economische sancties wel? Glenn Rayp, hoogleraar internationale economie aan de UGent, is een believer.
Economische sancties hebben een effect op korte termijn. Maar veranderen ze iets op lange termijn?
GLENN RAYP. “Ik ben daar niet zo negatief over. Economische sancties hebben Iran ertoe gebracht controle op zijn nucleaire programma te aanvaarden. De sancties hebben wel tijd gevergd, maar ze deden Iran uiteindelijk overstag gaan. Ook de sancties tegen de Zuid-Afrikaanse apartheid werkten destijds traag maar gestaag. Het regime heeft de boeg moeten omgooien.”
U hoopt op een vergelijkbare ontwikkeling in Rusland?
RAYP. “Het gaat toch om sancties die pijn doen, al zijn ze niet de enige factor die de economische toestand van het land bepalen. De olieprijs is opnieuw gestegen, wat Rusland goed uitkomt. Alles bij elkaar is het economische beleid van Rusland niet slecht. De gouverneur van de centrale bank krijgt algemene waardering, de regering zorgt voor het macro-economische evenwicht, en er is opnieuw groei. Bijgevolg zullen ook de sancties tegen Rusland traag werken.”
Maar zullen ze genoeg pijn doen?
RAYP. “De Amerikaanse maatregelen van begin deze maand zijn toch niet min. Bepaalde bedrijven zijn compleet afgesloten van leningen in dollar, omdat banken het verbod krijgen zaken met hen te doen. Solvabel zijn en toch geen lening krijgen: dat heeft wel degelijk impact op een bedrijf.”
Riskeren de sancties niet de onzekerheid op de westerse markten te vergroten?
RAYP. “Klopt. Maar misschien is het beter met economische sancties te dreigen dan met militaire actie, waarvan het risico op escalatie veel groter is. Economische sancties bereiken hetzelfde doel op een veilige manier. Je moet wel bekijken wie de verantwoordelijkheid draagt voor de gifgasaanval. De steun van Rusland aan het Syrische regime maakt de Russen nog niet verantwoordelijk voor wat in Oost-Ghouta gebeurd is. Arbitraire grondslagen voor sancties kunnen er soms toe leiden dat een land zich geviseerd voelt.”
Wat bedoelt u daarmee?
RAYP. “Je moet een zekere zin voor proportionaliteit behouden. Het ultieme doel moet een gedragswijziging blijven. Kijk naar de sancties tegen Rusland in 2014, als reactie op de Russische inmenging in Oost-Oekraïne. Je wilt Rusland daarover aan de onderhandelingstafel krijgen, en dat lukt ten dele. De Russen zijn bereid te praten, zeker met Europa. Voor een deel trekken de Russen daarmee een scherm op, maar ze hebben toch maar voorgesteld om een veiligheidsmacht te sturen.”
Hangt niet veel af van het soort sancties?
RAYP. “De Amerikaanse sancties van begin deze maand treffen Russische bedrijven en personen, en in veel mindere mate Russische sectoren. De Verenigde Staten proberen de rechtstreekse verantwoordelijken te viseren, mensen met een politieke impact, zonder de bevolking te treffen. Dat is een andere les: de bevolking pijn doen in de hoop dat ze zich zal verzetten tegen haar leiders, lukt meestal niet. Gerichte sancties werken beter. Je moet de elite treffen.”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier