Belgische CEO wil geen dwingende leider zijn

In de economie van de toekomst is de CEO geen dictator meer en gaan concurrenten samenwerken. Dat voorspelt managementgoeroe Peter Drucker. Belgische topmanagers bevestigen deze tendensen in een Trends-enquête.

In grote lijnen zijn Belgische topmannen het eens met ‘Next Society’, het geesteskind van Peter Drucker, managementgoeroe en professor aan de Californische Claremont Graduate University. Dat blijkt uit een enquête die het consultancybedrijf CSC uitvoerde voor de Trends CEO Summit van gisteren, 19 maart. Er werden 1960 bedrijfsleiders aangeschreven, en 120 stuurden een reactie.

De ondervraagde chief executive officers (CEO) namen ook zichzelf onder de loep. Opmerkelijk is dat velen – net als Drucker – vinden dat de CEO van de toekomst geen dwingende leider moet zijn. Het commando “doe wat ik zeg” werkt meestal averechts bij moderne werknemers. Daarom is bijna geen enkele CEO voorstander van deze dictatoriale managementstijl.

Liever combineert de Belgische topmanager coachend leiderschap (“probeer dit”) met het afdwingen van gezag (“volg mij”). Uit onderzoek blijkt dat deze formule meer winst oplevert omdat werknemers productiever zijn in de prettige werksfeer die zo ontstaat. Andere managementstijlen die goed samengaan met de rol van gezaghebbende coach zijn het opvoeren van het tempo (“doe nu wat ik doe”) en de democratische stijl (“wat vind jij?”).

Kennisarbeiders

Wie in ‘Next Society’ ook meer macht krijgt, is de hoogopgeleide werknemer. Ruim driekwart van de ondervraagde CEO’s denkt dat de machtsbalans tussen werknemer en werkgever zal veranderen in het voordeel van de zogenaamde kennisarbeider. Op dit moment is in de VS ongeveer een derde van de werkende bevolking kennisarbeider. Drucker voorspelt dat binnen twintig jaar iets minder dan de helft dat zal zijn. Dat geldt overigens ook voor andere rijke landen, waar bedrijven steeds meer gebruik zullen maken van parttimers, uitzendkrachten en consultants.

Door de verschuiving van de productie naar lagelonenlanden, wordt kennis het nieuwe kapitaal. Drucker noemt kennis “het enige schaarse goed”. Belgische CEO’s voorspellen – in tegenstelling tot Drucker – dat ondernemingen graag een ferme grip houden op hun kennisarbeiders. De fabrieksgeheimen willen ze liever niet uitbesteden. “Dat is typisch een Europees fenomeen, in Amerika kom je dat minder tegen,” constateert Marc Heeren, gedelegeerd bestuurder van CSC België en Luxemburg.

De ondervraagde topmannen menen dat het bedrijf en niet de arbeider de vruchten moet plukken van kennis. Het schrikbeeld van CEO’s is de werknemer die kennis monopoliseert. CEO’s realiseren zich dat ze hun managementstijl moeten aanpassen om de kennis die ze in huis hebben beter te benutten.

De opmars van de kennisarbeider heeft ook een invloed op hoe bedrijven met elkaar omgaan. In de toekomst zullen bedrijven hun natuurlijke vijand, de concurrent, steeds meer zien als een bondgenoot. Drucker voorspelt dat ondernemingen meer gaan samenwerken in plaats van alles intern op te lossen of elkaar over te nemen. Zo ontstaat een netwerk van samenwerkende partners, die kosten kunnen besparen.

Nadenken over de kernactiviteit

“Sommige ideeën van Drucker zijn al oud en niet meer baanbrekend. Ze zijn zelfs voor een deel al praktijk,” weet Marc Heeren. Farmaceutische bedrijven laten hun kernonderzoek uitvoeren door kleine biotechbedrijven en autofabrikanten huren dezelfde ontwerper in. De uitbesteding van informatica, personeelsbeheer en financiële administratie zijn ook illustratief. “Dat gebeurt niet alleen om kosten te besparen maar ook om snel te kunnen inspelen op veranderingen.”

Een nadeel van het bedrijvennetwerk is volgens hem dat samenwerken ook extra geld en tijd kost. En als een van de partners zich terugtrekt, beïnvloedt dat het hele netwerk. Zeker als de hoofdschakel verdwijnt, zoals bij Renault Vilvoorde, heeft dat enorme gevolgen.

Hebben bedrijven eigenlijk wel zin om tijdens de recessie te gaan timmeren aan de ‘next company’? CSC denkt het wel. “De CEO’s zijn het er unaniem over eens dat de huidige economische situatie een katalysator voor verandering is,” aldus Heeren. “Mijn aanbeveling: dit is het moment om na te denken over wat de kernactiviteit is en wat niet.”Mathilde Sanders

In de toekomst zullen bedrijven hun natuurlijke vijand, de concurrent, steeds meer zien als een bondgenoot.