BELGEN OVER HUN ONDERNEMERS. Jekyll & Hyde

Belgische ondernemers zijn goede organizatoren, rechtvaardig, energiek en sociaal. Maar ze zijn vooral korrupt, egoïstisch, gewetenloos en diktatoriaal. En ze hebben amper oog voor tewerkstelling.

In Wallonië staan ondernemers beter aangeschreven dan in Vlaanderen. Toch raadt bijna de helft van alle Vlamingen zijn zonen en dochters aan ondernemer te worden. De resultaten van een exclusieve enquête op zoek naar de robotfoto van dé Belgische ondernemer.

Wat is het imago van de Belgische ondernemer ? Rond die vraag hield Roularta Research een exclusieve enquête bij 1000 Belgen, representatief qua taalrol en geslacht. De leeftijd van de ondervraagden varieerde van 15 tot 74 jaar. De telefonische vraagstelling gebeurde tussen woensdag 29 november en maandag 11 december jongstleden. De resultaten werden verwerkt door Walter Van Riet, hoofd van Roularta Research. Van Riet is duidelijk : “Rekening houdend met de sociaal-demografische kenmerken geslacht en taal (nvdr Nederlandssprekende Brusselaars werden ingedeeld bij Vlaanderen, Franssprekende Brusselaars bij Wallonië), bedraagt de schattingsfout van deze enquête maximaal 3,1 procent op Belgisch niveau. “

IMAGOPROBLEEM.

De resultaten geven dan ook een akkuraat beeld van wat de Belgen denken over de Belgische ondernemers. Meteen blijkt dat de Belgische ondernemer eerder met een imagoprobleem dan wel met een imago door het leven moet.

Bij alle leeftijds- en beroepsklassen blijkt dat het woord “ondernemer” zowel positieve als negatieve karakterkenmerken oproept. Zo ziet 53,5 procent van alle Belgen ondernemers als goede organizatoren, maar tegelijkertijd is 60,1 procent van alle Belgen ervan overtuigd dat korruptie de belangrijkste negatieve eigenschap van een ondernemer is.

Zowat 40 procent van alle landgenoten is er rotsvast van overtuigd dat ondernemers geen begrip hebben voor eenvoudige mensen en egoïstisch zijn (38,8 %) ; een gevoel dat vooral aan Vlaamse kant leeft (41,3 %). Of ondernemers bereid zijn tot smerige zaakjes ? Zowat één op drie Belgen meent van wel.

Meer dan een kwart van de Belgen (27,6 %) beschouwt de ondernemers als diktatoriaal, vooral de Walen vinden ondernemers meedogenloos (28,5 %) terwijl de Vlamingen hen, meer dan de Franssprekenden, hebzucht toeschrijven (23,6 %).

Zowel in het Noorden als het Zuiden van het land heten ondernemers verouderd en onbeweeglijk (21,8 %), materialistisch en zonder idealen (16,6 %), amper 13,3 % van de Belgen bestempelt hen echter als koud en harteloos.

Goed organizatietalent (53,5 %) en verantwoordelijkheidsbesef zien 45,7 % van de Belgen als dé positieve eigenschappen van de ondernemer ; 44,7 % klasseert hem als rechtvaardig en als iemand die het goed bedoelt met de medewerkers.

Eén op drie Belgen (34,3 %) beschouwt ondernemers als energiek en sociaal ingesteld (31,6 %). Een kleiner percentage is ervan overtuigd dat een ondernemer vooruitstrevend en vooruitdenkend (26,7 %), slim en intelligent is (22,6 %).

Nog geen kwart (17,2 %) ziet een ondernemer als bescheiden en terughoudend ; amper 12,2 % typeert hem als onbaatzuchtig.

KULTUUR.

Ondernemers die van zichzelf menen dat ze gekultiveerd zijn en interesse voor kunst en kultuur uitstralen, dienen alvast gas terug te nemen. De Belgen aanzien hen eerder als kultuurbarbaren.

Nog niet één op tien Vlamingen (9,2 %) ziet ondernemers als gekultiveerd of als mensen met interesse voor kunst en wetenschap. In Wallonië wordt de kulturele bagage van de ondernemer iets hoger ingeschat (14,4 %).

De patron kan, zeer opmerkelijk, vooral in het rode Wallonië op veel waardering rekenen. De ondernemende klasse dwingt respekt af bij de inwoners van L’Etat PS : “ondernemen” is voor nog geen kwart van de Vlamingen (23.8 %) een beroep met aanzien ; terwijl die stelling door 39,7 % van de Walen wordt onderschreven.

WALEN.

In de Top-Tien van beroepen met het meeste aanzien scoren, zowel in Vlaanderen als in Wallonië, de geneesheren het best. Eén op drie Vlamingen (75,2 %) beschouwt het beroep van geneesheer als dat met het meeste aanzien ; bij de Walen stijgt dat percentage zelfs tot 79,6 %.

In Vlaanderen strandt de ondernemer op een middelmatige vijfde plaats binnen de Top-Tien van de meest gewaardeerde beroepen. Na de geneesheer volgt de advokaat (59,9 %), de professor (37,2 %) én, ondanks Agusta, de politicus (28,2 %). Journalisten (19,9 %), priesters (17,7 %) en schrijvers (16,5 %) worden door de Vlamingen minder gewaardeerd dan ondernemers én politici. Helemaal triestig is het gesteld met de hogere ambtenaar en de officier waarvoor respektievelijk nog amper 12,2 en 7,5 % van de Vlamingen enige waardering heeft.

Bij de Franstaligen ziet de Top-Tien er aardig anders uit. Ondernemers rukken er op naar de derde plaats. Bijna 40 procent (39,7 %) van de Franssprekenden waardeert ondernemers. Advokaten kunnen er met 34,1 % op heel wat minder aanzien rekenen dan in Vlaanderen. Professoren, met 51,6 % op meer, ook al dient hier opgemerkt dat het Nederlandstalige professor vertaald werd door enseignant (leerkracht). De protesterende Waalse leerkrachten kunnen blijkbaar op de nodige sympatie rekenen. Journalisten (22,8 %), schrijvers (22,1 %) en ook priesters (21,7 %) worden door de Walen beter gewaardeerd dan door de Vlamingen. Hetzelfde geldt voor officieren, maar politici (7,5 %) worden er, dankzij Agusta (?), nog amper gewaardeerd. Gelukkig voor de Waalse politici zijn er de, meestal door hen benoemde, hogere ambtenaren die nog door amper 5,6 % van de Franstaligen worden gewaardeerd.

GEEN OOG VOOR JOBS.

Enige troost kunnen Waalse politici, officieren en hoge ambtenaren vinden in de overtuiging van de meeste Belgen dat ondernemers allesbehalve jobcreators zijn. 52 procent van de Belgen meent dat ondernemers onvoldoende oog hebben voor tewerkstelling. En ook al denkt 31,5 % van de Belgen dat dat oog er wel is, het tekent het ongeloof van de Belg dat de ondernemer iets kan (zal, wil ?) doen aan de werkloosheid.

Wat dan, zo vroeg Roularta Research, met verleden en toekomst van het ondernemerschap ? Konkreet : oordelen de Belgen vandaag positiever of negatiever over de ondernemers dan tien jaar geleden, in 1985 ? En ook : zouden de Belgen hun zoon en dochter aanraden om als ondernemer door het leven te gaan ? Konklusie : Eén op drie Belgen (35,1 %) waardeert de ondernemers nu minder dan in 1985. Daartegenover staan dan weer 32,7 op 100 Belgen die de ondernemer nu beter beoordelen dan tien jaar geleden. Maar de meeste Belgen weten niet of de ondernemer anno 1995 “beter” of “slechter” is dan in 1985.

TWEE GEZICHTEN.

De toekomst dan. Bijna de helft van de Vlamingen (49,6 %) raadt zijn kinderen aan ondernemer te worden. Bij de Walen, die nochtans meer ondernemers-minded blijken dan de Vlamingen, zakt dat percentage naar 41,6 %. Negenendertig procent van de Vlamingen daarentegen raadt hen het ondernemerschap resoluut af ; bij de Franstaligen doet 36,5 % dat.

Algemene konklusie : de Belgen beschouwen hun ondernemers als de vleesgeworden Dr. Jekyll & Mr. Hyde. De Schot Robert Louis Stevenson beschreef in 1886 in zijn The Strange Case of Dr. Jekyll & Mr. Hyde hoe de zachtaardige Jekyll zichzelf moeiteloos kon omtoveren tot een moorddadige Hyde. Ondernemers dragen voor de Belgen ook die dubbele spiegel. Hij is én sociaal voelend én egoïstisch, hij is én rechtvaardig én korrupt, hij is én energiek én hebzuchtig. Karakteristieken die de ondernemer in Vlaanderen een matig aanzien verschaffen ; maar hem bij de Walen een bronzen medaille bezorgen.

RON HERMANS

DE BELGISCHE ONDERNEMER Wat is zijn ware gelaat ?