Belgacom: verkopen of leegzuigen?

Minister van Telecommunicatie Rik Daems (VLD) zei het begin september nog aan Knack. Belgacom is “vandaag het enige telecombedrijf dat nog op iets trekt”. En wel dankzij “aandeelhoudersbeslissingen”. “De aandeelhouder staat voor zowel het algemeen belang als voor het specifieke bedrijfsbelang,” onderstreepte Daems.

We hadden het zelf niet beter kunnen formuleren. Dus toen het begrotingsconclaaf eind september besloot om 1 miljard euro weg te halen bij Belgacom, keken we toch eventjes op.

Eerlijk wezen: het extra overheidsbeslag is minder dan 1 miljard euro. Belgacom stort inderdaad 430 miljoen euro in zijn speciale pensioenfonds voor statutaire personeelsleden, maar dat is ‘slechts’ 254 miljoen euro méér dan vorig jaar. De resterende 570 miljoen euro van het miljard is een brutodividend dat voor de helft naar het privé-consortium ADSB en voor de helft naar het Zilverfonds gaat. Maar Belgacom betaalde ook vorig jaar al een stevig dividend van 253,2 miljoen euro, een pay-outratio van 50%. Gesteld dat de winst even hoog is als in 2001, dan bedraagt de extra uitkering aan de aandeelhouders 316,8 miljoen euro. Alles samen haalt de regeringsbeslissing dus pakweg 570,8 miljoen euro extra weg uit Belgacom.

Daartegenover staat dat Belgacom dit jaar een meevaller kende van – onze eigen schatting – circa 930 miljoen euro uit de verkoop van zijn resterend belang in mobilofoonoperator Ben.

Tot zover de cijfers. Wat opvalt, is de improvisatie. De regering handelt als een middenstander die de contanten uit de kassa van de winkel graait. Deugdelijk bestuur? Respect voor de autonomie van de overheidsbedrijven? Blijk van een langetermijnstrategie voor Belgacom?

De Belgacom-top – zo is ons op het kabinet-Daems bevestigd – was niet op de hoogte van de regeringsplannen. Strikt genomen hoeven we de bedrijfsleiding hierover niet te consulteren, luidt het op het kabinet. De redenering wordt zelfs omgedraaid: John Goossens had maar meer moeten communiceren. Beleefd is anders.

Bovenop komt het gegniffel – te beginnen bij het kabinet – dat Belgacom-baas Goossens naïef was om enkele dagen voordien publiek te maken hoeveel hij in zijn oorlogskas had. Diezelfde politici die een goednieuwsshow promoten en de oppositie “verzuurd” noemen, steken hun managers in de rug als ze mooie resultaten voorleggen. Een wonderlijk personeelsbeleid. Hoe kan je in zulke omstandigheden een deftige groeistrategie ontwikkelen?

Op 24 oktober komt de kwestie op de raad van bestuur van Belgacom. Voor zover we konden nagaan, waren de bestuurders al evenmin geconsulteerd. Wettelijk behoren zelfs overheidsbestuurders – ook – het belang van het bedrijf te dienen. “Een interessant punt,” zegt een Belgacom-bestuurder, al ziet hij niet in hoe hij tegen de regering zou ingaan. “Bedrijfseconomisch is het crazy om nu geld uit Belgacom te trekken. Overal in de branche zijn nu koopjes te doen, die over een paar jaar tegen drie-vier-vijf keer de prijs kunnen worden verkocht,” zegt een onafhankelijk waarnemer.

In 1994 toverde Jean-Luc Dehaene ( CD&V) bij de begrotingscontrole de privatisering van Belgacom uit zijn hoed. Anno 2002 wordt er al geïmproviseerd bij de opmaak van de begroting. Wat er voor Belgacom volgt als bij de controle volgend jaar een gat wordt ontdekt, mag iedereen raden. Potentiële kopers krijgen de boodschap op een schoteltje: geduld, de prijs kan alleen maar dalen. Algemeen belang?

Bruno Leijnse [{ssquf}]