BELEID BEGINT MET EEN VISIE

Het energiebeleid van de Belgische overheden blinkt uit door goede bedoelingen, maar helaas niet door coherentie of visie. Dat kost ons allemaal veel geld.

I gnoranti quem portum petat nullus suus ventus est: als een man niet weet naar welke haven hij zeilt, is er geen enkele wind gunstig voor hem. Het citaat van de Romeinse filosoof Seneca vat perfect het energiebeleid van de Belgische overheden samen. Ook het Uitrustingsplan van staatssecretaris voor Energie, Melchior Wathelet (cdH), zal helaas niet aan die wetmatigheid ontsnappen. Omdat de regeringen in ons land geen duidelijke visie hebben over hoe de energiebevoorrading voor ons land er moet uitzien in 2030 en 2050.

Bijna elke presentatie over energie eindigt tegenwoordig met de roep om een stabiel wettelijk en regulatoir kader. Dat klinkt heel wat makkelijker dan het is. Jacques Vandermeiren en Daniël Dobbeni van de hoogspanningsnetbeheerder Elia wijzen er terecht op dat geen enkele expert de opkomst van het Amerikaanse schaliegas correct heeft ingeschat, noch de explosie aan energie uit zon en wind, laat staan de gevolgen van de kernramp in het Japanse Fukushima. En toekomstverkenning is sowieso al geen domein waar België in excelleert.

Tegelijkertijd heeft de regering wel de plicht de bevoorradingszekerheid van dit land op peil te houden. Dat wil zeggen dat ze een investeringsklimaat moet scheppen dat toelaat dat bedrijven geld pompen in de productie en het transport van energie. Het heikele punt is dat de regering dan wel moet kiezen welke technologie ze wil ondersteunen.

Volgens het recentste cijfer van de energieregulator CREG (Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas) is de gebruiksgraad van de gascentrales gecrasht van 69 procent in 2010 naar 30 procent in de eerste vijf maanden van dit jaar. Daardoor zijn de centrales niet langer rendabel. Gevolg: Wathelet mikt op een ondersteuningssysteem voor gascentrales.

Het Vlaamse subsidiesysteem voor hernieuwbare energie werd dan weer te duur bevonden. Maar de aangekondigde herziening dreigt nu al flinke averij op te lopen en te stranden in een onoverzichtelijk kluwen van langdurige rechtszaken. Zo liet de Vlaamse energieregulator VREG al weten dat de geplande netvergoeding voor zonnepanelen neerkomt op een injectietarief, en dus eigenlijk niet kan.

Intussen dreigen er stroomtekorten indien de oudste drie kerncentrales zoals wettelijk gepland in 2015 moeten sluiten. Gevolg: er wordt gedacht aan een single buyer-systeem, om ze toch open te houden maar tegelijk de dominantie van Electrabel af te zwakken. En tussendoor drukte minister van Economie Johan Vande Lanotte (sp.a) een bevriezing door van de prijs die de energieverkopers mogen doorrekenen aan hun klanten.

Voor elk van die maatregelen valt iets te zeggen. Maar gecombineerd dreigen ze te eindigen in een potpourri van maatregelen en subsidiesystemen die vooral veel opleveren voor juridische- en financiëledienstverleners. Meerkosten die uiteindelijk ook op uw en mijn factuur terechtkomen.

Een breed gedragen consensus, over regionale en partijgrenzen heen, over een visie op welke energie we willen gebruiken op lange termijn, maakt veel discussies over kortetermijndoelen overbodig. Willen we meer groen? Fijn, maar durf dan ook te zeggen dat dat geld kost. Een dergelijke visie kan resulteren in een Nationaal Pact. Dat kan, veel beter dan de jongste wettekst, inspelen op veranderende omstandigheden en toch investeerders de nodige duidelijkheid bieden.

Lees Met elke beslissing moeten we veertig jaar leven,

blz. 44

zaken

LUC HUYSMANS – Senior writer Trends

Het heikele punt is dat de regering moet kiezen welke technologie ze wil ondersteunen.