Baywatch in België

Ruim 30 kilometer van de Belgische kust wordt bewaakt door redders. 100 miljoen frank kost dat.

Ook voor journalisten is het zomer. En dus trok ik naar zee. Een heerlijk zonnetje, een verfrissend windje. Ik zwem een eindje de zee in, voor mij ligt een bootje met twee redders. Van op het strand bekeken, leken ze wat te spelevaren. Van dichterbij valt het op dat ze onophoudend naar de talrijke zwemmers kijken. Aan de waterlijn loopt een redster, die niet moet onderdoen voor Pamela – Baywatch – Anderson. Ze houdt de zwemmers binnen de bewaakte zone. Wat verderop zit een mannelijke collega op de mirador, de hoge reddersstoel.

De vier redders zijn allen studenten en staan in voor één van de acht bewaakte zones in Oostende. Vier dagen werken ze, dan worden ze afgelost door een andere ploeg die vier dagen (van acht uur) werkt. Op een maand betekent dat vijftien of zestien dagen en dat is goed voor 45.000 frank. Een mooie bijverdienste. Elders aan de kust werken de redders in een gewone vijfdagenweek en verdienen ze op een maand 65.000 frank.

Veel geld voor een studentenjob? “Ja, maar de verantwoordelijkheid is dan ook erg groot,” zegt Albert Serpieters, de secretaris van de Intercommunale Kustreddingsdienst West-Vlaanderen ( IKWV). “En noem me een andere studentenjob waarvoor je eerst een opleiding van twintig zaterdagen moet volgen.” Een opleiding die bovendien niet van de poes is. De cursussen worden gegeven in Oostende, Brugge en Koksijde. “Het is een zwaar examen,” zegt Gino Bentein, hoofdredder in Oostende. “In Oostende starten we altijd in september met een 140-tal mensen en uiteindelijk slagen er zeventig. De meesten haken onderweg af.”

PROVINCIE EN SPONSORS.

De coördinatie van de reddingsdiensten is in handen van de IKWV. Die werd opgericht in 1982 met als eerste doel de professionalisering van de opleiding. Tussen 1960 en 1979 verdronken er 162 mensen aan de Belgische kust, met als triest hoogtepunt 24 verdrinkingen in 1967. De Intercommunale zorgde voor een betere opleiding, voor een coördinatie tussen de verschillende gemeenten en voor de aankoop en onderhoud van het materiaal (boten, motoren, miradors, boeien, misthoorns, portafoons enzovoort).

De IKWV heeft daarvoor een budget van 10 miljoen frank, hoofdzakelijk aangedragen door de provincie West-Vlaanderen. Dat budget werd enkele jaren geleden fors verhoogd, toen het water aan de mond stond. Toen werd ook naar sponsoring gegrepen. Hoofdsponsor Royale Belge betaalt onder meer de kledij van de redders (1 miljoen frank in ruil voor een minimaal logootje). Voor bijzondere aankopen kan soms geput worden uit een speciaal fonds van de gouverneur.

De kustgemeenten betalen geen bijdrage, maar staan wel in voor de betaling van de redders. En dat is niet min. Vorige zomer – de redders werken twee weekends in juni, dagelijks in juli en augustus en in sommige gemeenten ook nog twee weekends in september – waren er aan de Belgische kust 914 redders aan de slag. Dat betekent een loonlast van 67,8 miljoen frank, plus 14,6 miljoen voor de vaste personeelsleden (enkel de hoofdredder). De werkingskosten bedroegen 3,4 miljoen frank. Voeg daar de uitgaven van De Haan bij – de enige kustgemeente die geen lid is van de IKWV, maar daar zal snel verandering in komen – en je krijgt een budget van om en bij de 100 miljoen frank.

De inspanningen van de IKWV hebben resultaten opgeleverd. In 1996 en 1998 waren er geen verdrinkingen, in 1997 één. Dit jaar werd triest ingezet met twee verdrinkingen. Het is van 1994 geleden dat er nog een verdrinking heeft plaatsgevonden in een bewaakte zone (ruim 30 kilometer kust is bewaakt). “De redders moeten preventief optreden,” zegt Gino Bentein. “Een redder die iemand in nood uit het water moet halen, heeft zijn werk niet goed gedaan.” In 1998 werden 303 tussenkomsten verricht, het laagste aantal van de laatste vier jaar. Maar dat de mensen in de onbewaakte zones blijven zwemmen, daar is blijkbaar geen kruit tegen gewassen. “Ik geloof in sensibilisering en die start bij de jeugd,” zegt Albert Serpieters. “We hebben daarom een videofilm gemaakt die verspreid is naar alle basisscholen in Vlaanderen. Dat heeft ons 1 miljoen frank gekost. Volgend jaar brengen we een Franstalige versie voor Wallonië.”

Ongeveer een derde van de redders zijn vrouwen. Aan het begin van het seizoen vormt Gino Bentein in Oostende de teams. De koppelaar, wordt hij genoemd. Baywatch is dan niet ver af? “Ik ken nogal wat koppeltjes, ja,” geeft Gino Bentein toe. “Zelfs mijn eigen dochter, die redster was, is getrouwd met een redder.” De traditionele barbecues, de receptie aan het einde van het seizoen, de vzw Reddersclub die in de rest van het jaar bijscholing en feestjes geeft, zijn populair. Alleen het weer is niet hetzelfde als in Baywatch. You can’t have it all.

G.M.