Banken besparen 100 miljoen euro als ze cash ontmoedigen

100 miljoen euro kunnen de banken besparen door cash te ontmoedigen, meent consultancybureau McKinsey. Betalen met betaalkaarten zou de beste manier zijn om cash te vermijden. De banken zijn sceptisch. De Europese Commissie legt hun Sepa (Single European Payment Area) op, waardoor elektronisch betalen wel eens een pak duurder kan worden.

Zo’n 80 % van de betalingen gebeurt contant. Cash is nochtans duur. Geldtransporten, bewaking en beveiligde kassa’s – het kost de handelaars én de banken een pak geld. Mochten de Belgische banken erin slagen cash terug te brengen tot 60 %, dan zouden ze 100 miljoen euro besparen. Het volstaat om drie contante betalingen te vervangen door een betaling met een bankkaart, stelt McKinsey. Het bespaarde bedrag is opmerkelijk wanneer het consultancybureau alle Europese banken samen neemt: als ze het aantal contante betalingen terugdringen van 80 % naar 60 %, winnen ze 10 miljard euro.

McKinsey is voorstander van een nagenoeg cashless society. Wouter De Ploey, partner van McKinsey in Antwerpen: “Cash zadelt de banken op met verlies. Elektronische betalingen leveren meer inkomsten op dan de luchtvaartsector en huishoudtoestellen samen. Bij elektronische betalingen denk ik aan doorlopende betaalopdrachten, betalingen met bankkaarten of overschrijvingen. De consumenten zijn de grootste gebruikers van dergelijke elektronische betalingen, maar dat brengt vandaag weinig op, want de banken beconcurreren elkaar op dat vlak met spotprijzen. Ze zien betaalkaarten en geldopnames nog te veel als gratis diensten voor de klant. De winst in het Europese betaalverkeer komt nu vooral van de bedrijven.”

‘Revolving’ kredietkaarten

Een mogelijke oplossing om het verlies weg te werken, ligt volgens McKinsey bij revolving kredietkaarten. Dat zijn kredietkaarten waarbij je het krediet in schijfjes en gespreid in de tijd terugbetaalt. Vandaag betalen de meeste Belgen hun uitgaven met een kredietkaart meteen terug met een doorlopende opdracht op het einde van de maand. Revolving kredietkaarten staan nog in hun kinderschoenen. “Terwijl dat wel rendabele financiële producten zijn. De banken verdienen immers iets aan de rente die ze aanrekenen voor het spreiden van het krediet. De meeste banken hebben ondertussen een revolvingkaart in hun aanbod, maar ze lopen er niet mee te koop. Ze hebben schrik dat ze hun klanten in onnodige schulden zullen duwen. En op die manier de Belgische schuldenberg zullen verhogen,” vertelt Wouter De Ploey.

In de Verenigde Staten en Groot-Brittannië zijn revolving kredietkaarten goed ingeburgerd. De kredietkaartgevers vinden er zelfs allerlei snufjes uit om uitgaven aan te moedigen. Zo kwamen er onlangs contactloze kredietkaarten op de markt, zodat je in de drive-in van McDonald’s snel met je kredietkaart kan betalen. Een contactloze betaalkaart is een beetje zoals een badge: je hoeft het alleen heel even voor een kadertje te houden en klaar is Kees. Een betaaltoestelletje en een geheime code zijn daarbij niet nodig.

Sepa voor de deur

Volgens McKinsey is een mogelijke besparing van 10 miljard euro nog maar het begin. “Als de Europese banken bovendien het betaalverkeer hervormen door samen te werken, dan kunnen ze nog eens 8 à 10 miljard euro winnen,” meent De Ploey.

De banken zijn niet overtuigd. Ze staan met Sepa voor de deur en dat doet hun enthousiasme voor elektronische betalingen flink afkoelen. Sepa staat voor Single European Payment Area, een initiatief van de Europese Commissie. Europa wil dat elektronisch betalen in een ander land van de EU tegen 2010 even snel en goedkoop kan als in eigen land. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan, want elk land heeft vandaag zowat zijn eigen manier om het elektronische betaalverkeer in goede banen te leiden.

De Belgische banken vrezen dat Sepa de tarieven voor elektronische betalingen de hoogte in zullen jagen. Betalen met een bankkaart is nu goedkoper in België dan in andere landen. Febelfin, de koepelorganisatie van de financiële sector, liet al duidelijk verstaan dat de consument niet zal winnen bij Sepa. Niet alleen zullen elektonische betalingen duurder worden, ook zal de Belg gebruiksgemak moeten inleveren. Zo zal een bankrekeningnummer uit 16 of 24 cijfers bestaan in plaats van 12 vandaag. Bovendien zal het invoeren van Sepa de Europese banken ten minste 7 miljard euro kosten.

“België zal waarschijnlijk als verliezer uit Sepa komen, terwijl andere landen er zullen bij winnen,” geeft De Ploey toe. “Feit is dat Sepa mikt op een soort gemiddelde van de Europese landen. Omdat we in België een zeer goed betaalsysteem hebben, zullen we dus moeten inboeten.” Hoezo “een zeer goed betaalsysteem”? “Het betaalverkeer in België is innoverend en efficiënt. Denk maar aan de elektronische portemonnee Proton, de bankkaarten met chip of aan de moderne betaalterminals. Stuk voor stuk voorlopers aan een lage prijs. In de meeste andere Europese landen is dat helemaal niet zo. Neem nu Italië. Daar is elektronisch betalen pakken duurder.”

Partner voor Banksys

Banksys is de organisatie achter het elektronische betaalverkeer in België. De onderneming, in handen van de Belgische banken, zoekt momenteel een partner. Want alleen samen met anderen kan de organisatie binnen Sepa overleven. Wat er met Banksys zal gebeuren, hangt grotendeels af van de keuzes die de banken de komende maanden zullen maken. Zal de internationale betaalkaart Maestro tegen 2010 Bancontact/MisterCash vervangen? Of wordt het V-Pay, een alternatief van concurrent Visa?

De makkelijkste uitweg is Maestro. Die betaalfunctie staat vandaag al op alle Bancontact/MisterCashkaarten. De consument is al vertrouwd met Maestro. Ook de betaalterminals in de winkels aanvaarden Maestro al. Geruchten doen niettemin de ronde dat de Belgische banken V-Pay van Visa niet in de kou willen laten staan en daarom overwegen om V-Pay en Maestro als concurrenten te laten spelen. Maestro is van MasterCard, de gedoodverfde concurrent van Visa.

Een andere optie is een volledig nieuwe betaalkaart. Uitgegeven door verschillende banken of organisaties samen. Zo sloegen al het Nederlandse Interpay en het Duitse TAI de handen in elkaar, beide tegenhangers van Banksys. De vraag is of Interpay en TAI er nog andere spelers bij willen. Daarnaast zouden ook nog buitenlandse kapers op de kust zijn voor Banksys. Grote Amerikaanse kredietkaartuitgevers zoals First Data en Global Payments lonken naar een Europese overname. “En je mag ook de grote IT-huizen niet vergeten,” vult De Ploey aan. “Sommige, zoals Athos of EDS, hebben al voet aan wal in de betaalindustrie en wensen die activiteiten uit te bouwen.”

Saar Sinnaeve n