Banken aan banden

De regering wil de nieuwe bankenwet, waarover ze net voor kerst een akkoord bereikte, tegen eind maart goedgekeurd krijgen. De wet verbiedt de handel voor eigen rekening, maar tot een echte scheiding van zaken- en retailbanken komt het niet.

De eerste intentie van de regering met de nieuwe bankenwet is het spaargeld van de Belgen te beveiligen. De langverwachte hervorming moet de herhaling voorkomen van debacles zoals in het najaar van 2008 met de val van Fortis, Dexia en KBC, die met miljarden aan overheidsgeld (en dus geld van de belastingbetaler) gered moesten worden.

Centraal in de nieuwe wet van de hand van minister van Financiën Koen Geens (CD&V) staat de handel voor eigen rekening, in het jargon proprietary trading of prop trading genoemd. “De regel is al even duidelijk als drastisch”, benadrukt Michel Vermaerke, gedelegeerd bestuurder van Febelfin, de federatie van de financiële sector. “Vanaf 1 januari 2015 mag geen enkele bank naar Belgisch recht nog aan trading voor eigen rekening doen, noch rechtstreeks, noch via een in België of in het buitenland gevestigd filiaal.”

Trading voor eigen rekening zal enkel nog kunnen als die riskante activiteiten zijn ondergebracht in een aparte juridische entiteit. Die moet het statuut van beursvennootschap krijgen en zich volledig buiten de groep bevinden (en dus niet worden meegerekend in de geconsolideerde jaarrekening). Trading voor rekening van derden (de klanten) mag wel nog, kwestie van de economie te ondersteunen. Maar de wet voorziet daar wel in een plafond: die activiteiten mogen niet uitstijgen boven 10 procent van de eigen middelen en 15 procent van de activa.

Een eerste stap

Op aanbeveling van de Nationale Bank draagt het werkstuk van de regering duidelijk de stempel van de gematigdheid. Dat vinden ook de meeste waarnemers. Sommige zeer kritische geesten spreken zelfs van een bijzonder ‘softe’ hervorming. Hebben de meningsverschillen in de meerderheid en doeltreffende lobbying van onze laatste twee laatste grootbanken (Belfius en KBC) de voorstanders van een strikte scheiding van de bankactiviteiten dan toch bakzeil doen halen? Zelfs Febelfin geeft toe dat de nieuwe regels niet onmiddellijk een scheiding van de zaken- en retailbankactiviteiten vereisen of bijkomende kosten met zich brengen voor de banken in hun opdracht om de economie te financieren. “Toch niet meteen”, zegt Vermaerke. “We moeten afwachten of die plafonds mettertijd niet te krap worden als de economie opleeft.”

Eric De Keuleneer, professor aan Solvay en doorgaans in het offensief als het over financiële regulering gaat, ziet wel enige vooruitgang in de nieuwe spelregels. “Het is een eerste stap in de goede richting”, vindt hij. “De trading voor eigen rekening wordt stevig omkaderd en het spaargeld van de Belgen zou beter beschermd moeten zijn. Ook al is de splitsing van de bankactiviteiten niet voor de onmiddellijke toekomst, het komt er vooral op aan dat de risico’s kleiner worden en dat de banken op elk moment in staat zijn de deposanten uit te betalen.” Volgens hem gaan de plannen van de regering-Di Rupo overigens een stuk verder dan de schuchtere pogingen van Europa.

SÉBASTIEN BURON