ARROGANTE VERLIEZERS

10juni 2007: Belgische federale verkiezingen. Het kartel CD&V/N-VA wint glorieus. Open VLD en SP.A krijgen rake klappen. Lijst Dedecker overschrijdt uit het niets de kiesdrempel. In Wallonië krijgt de PS een afstraffing, terwijl MR en CDH electorale winst boeken. Ongetwijfeld kent u deze verkiezingsuitslagen nog. Maar de federale onderhandelaars en de politici die aan de zijlijn mee commentaar leveren, kunnen misschien dit geheugensteuntje gebruiken. Het onderhandelingsgekrakeel wekt immers de indruk dat de kiezer niet zou gekozen hebben voor verandering. Vandaag gedragen verliezers zich als winnaars. Formateur Yves Leterme (CD&V) wordt op zijn zachtst gezegd verguisd, terwijl hij een persoonlijke monsterscore heeft behaald.

Verdient Leterme de kritiek die hem vandaag, voornamelijk in Wallonië, treft? De formateur moet aan zijn empathische houding werken, wil hij de eindspurt halen. Dat hij de Franstaligen erop wijst dat regionaliseren een onderdeel van het federale regeringswerk is, is onontbeerlijk. Dat hij dat beter doet met argumenten dan met emotie, is evident. Journalisten openlijk bedreigen is dom en onproductief, maar niet nieuw. Guy Verhofstadt (Open VLD) intimideerde zijn critici ook heftig, maar dan achter de schermen. Vraag maar aan politiek commentator Luc Van der Kelen van Het Laatste Nieuws of aan journalist Derk Jan Eppink.

Letermes onderhandelingsnota ‘De kracht van mensen’ werd in deze sfeer met de grond gelijk gemaakt. Nietszeggend, luidde het oordeel van politici en journalisten in beide landsdelen. Maar stel nu dat de nota bol stond van de concrete actieplannen. Wat als er wel een definitieve oplossing voor de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde was geformuleerd? Of als concrete sociaaleconomische hervormingsmaatregelen in de nota waren opgenomen? Elke partij uitgenodigd aan de onderhandelingstafel, zou zijn kat hebben gestuurd.

“De voornaamste oorzaken van problemen zijn de oplossingen ervan,” zei wijlen topjournalist Eric Sevareid. De ‘vage’ nota laat ruimte aan compromissen die de onderhandelaars moeten kunnen maken in deze moeilijke regeringsonderhandelingen. Wie denkt dat concrete papieren plannen dadelijk leiden tot concrete acties op het terrein moet de Burgermanifesten van Verhofstadt, maar eens vergelijken met zijn acht jaar regeringswerk.

Leterme bevindt zich in een moeilijk parket en vindt maar weinig steun. In het verst ook niet van Open VLD. Echt rake electorale klappen hebben de liberalen gekregen. Verhofstadt werd met zijn paarse regering, zoals acht jaar geleden voorspeld, bont en blauw naar huis gestuurd. Maar wat doet Open VLD, die een tweede kans krijgt om het goed te doen in een regering? Ze stelt zich uitermate arrogant op.

Open VLD wil uiteraard iets in de pap te brokken hebben in de nieuwe regering. Dat is logisch. Te meer daar de partij door haar kiezers is vergruisd. Ze is een verliezende partij die een kans krijgt om acht jaar beleid, dat de kiezer heeft afgestraft, recht te zetten. Maar macht vraagt nederigheid. De liberalen zouden zichzelf en hun kiezers beter bedienen door strategisch mee te werken en de Vlaamse stem kracht bij te zetten in plaats van zich hautain en onverbiddelijk op te stellen.

Open VLD-voorzitter Bart Somers moet net als Leterme aan zijn houding werken of hij schrikt zijn kiezers nog meer af. Neem zijn volgende uitspraak aan de poorten van Hertoginnedal: “Het zijn moeilijke onderhandelingen, want de ideologie en de partijpunten van CD&V en Open VLD liggen toch ver uit elkaar.” Wat moet een Open VLD-kiezer hieruit verstaan? Acht jaar regeren met SP.A, de politieke tegenstander op sociaaleconomisch en ideologisch vlak, liggen nog maar net achter de rug en nu zou Open VLD moeilijk door de deur kunnen met een centrumpartij. Het enige wat daar moeilijk ligt, zijn de ego’s, die meer spelen dan het inhoudelijke debat. Mocht Somers de nota van Leterme opnieuw lezen, hij zou er meer raakvlakken in ontdekken dan hij vandaag openlijk wil toegeven.

Een ander geheugensteuntje dus voor de Open VLD-onderhandelaars. België zit in slechte papieren. De begroting kleurt rood (lees ook blz. 92: Het dikkerdje moet op dieet), de vergrijzing vraagt extra financiële middelen en dat terwijl onze economische concurrentiepositie slabakt. De Open VLD-kiezers zijn geen economische leken. Ze weten dat sociaaleconomische hervormingen zich opdringen en verwachten die ook. Misschien wel meer dan de zoveelste belastingverlaging die op termijn de begroting nog meer schade kan berokkenen. Als Open VLD zich zou afvragen of het mislukken van de regeringsonderhandelingen misschien een goede zaak voor haar zou zijn, dan heeft de kiezer al het antwoord gegeven. Neen.

an goovaerts (adjunct-hoofdredacteur)