“Armoedebestrijding uit eigenbelang”

Professor Jeffrey Sachs oogt vermoeid. Hij is net terug uit Mali en geeft een ont- bijtsessie op ‘zijn’ Columbia University, terwijl zijn koffers wachten voor een andere trip. De speciale adviseur van VN-topman Kofi Annan is matig tevreden over de recente kwijtschelding van 33 miljard euro schulden door de zeven grootste economieën en Rusland. “De schuldenlast is maar een fractie van het probleem,” poneert Sachs, volgens de New York Times zowat “de belangrijkste econoom ter wereld.” Hij hoopt dat de volgende G8-top in het Schotse Gleneagles onder impuls van Tony Blair nieuwe middelen zal vrijmaken voor armoedebestrijding. Groot-Brittannië, Frankrijk en Duitsland zijn al een tijdschema overeengekomen om hun hulp tegen 2015 tot 0,7 % op te trekken.

“Gleneagles moet meer worden dan een fotomoment van wereldleiders op vakantie,” hoopt Sachs. “Verscheidene jaren lang was de VS met 0,16 % de minst gulle van alle geïndustrialiseerde landen. Enkel Italië is gieriger. Dagelijks sterven 20.000 mensen van de honger. Europa heeft trouwens een eigenbelang te verdedigen bij de ontwikkeling van Afrika. Als de armoede niet wordt teruggedrongen, ligt Europa op de eerste lijn om meer dan een miljard hongerige mensen op te vangen. Het zal de gevolgen voelen van de instabiliteit die onvermijdelijk uit de Afrikaanse ellende voortvloeit.”

Sachs is wel tegen blanco cheques aan arme landen. De hulp moet rationeler, met duidelijke doelstellingen en audits. “De overheden kunnen leren van privé-donors, die hulpprogramma’s veel zakelijker aanpakken. Maar los daarvan moeten wij stoppen met de Afrikanen de les te spellen. Ze kennen hun problemen.”

Sachs gelooft niet in het verhaal dat handel ( trade) het probleem van Derde Wereld-landen zal oplossen en niet hulp ( aid). Beide zijn nodig. “De handel kan niet alles. Er is ook een efficiënte humanitaire hulp nodig, want Afrika komt allerhande te kort, te beginnen met muskietennetten tegen malaria.”

Een ander tegenargument voor hulp is de corruptie. “President Bush verwijt de armen dat ze arm zijn en geeft de schuld aan de corruptie. Hij is goed geplaatst om erover mee te praten,” grimast Sachs. “Corruptie bestaat overal, in Afrika niet meer dan elders.”

Toch is Sachs niet pessimistisch. “Ik stel vast dat de superrijken in de VS, zoals Bill Gates, miljoenen vrijmaken en zich mengen in het armoededebat. Ik bezoek de Amerikaanse superrijken één per één. Ze nemen de leiding in de hulp aan Afrika. Ik hoop dat hun houding de politici dwingt te volgen. We moeten af van de calvinistische reflex dat armoede de schuld is van de armen zelf.”

Hans Brockmans – Ariane Petit