‘Architectuur was mij te traag’

Flanders Expo loopt vanaf zaterdag weer vol designliefhebbers. Ze komen voor de woonbeurs Sfeer. Bedenker Veerle Wenes (54) verkocht ondertussen haar beursconcept en stortte zich in een nieuw avontuur: designgalerie ‘Valerie Traan’ in Antwerpen. Slimme carrièreswitch of risicovolle doorstart?

TRENDS. In plaats van een woonbeurs te organiseren, verkoopt u nu designmeubilair in beperkte oplages. Waarom heet uw designgalerie eigenlijk niet gewoon Veerle Wenes?

VEERLE WENES. “Valerie Traan is een woordspeling op mijn eigen naam en het klinkt ook wel goed. Als onderschrift – of ‘baseline’ in marketingjargon – gebruik ik ‘objects & subjects’. Het gaat in mijn galerie niet alleen over mooie objecten. Voor mij zit er achter elk goed ontwerp altijd een goed concept of een interessant idee. Het woord designgalerie zal ik nooit gebruiken. Ik toon hier wel design, maar ook beeldende kunst. Ik zit echt op dat raakvlak. Voor mijn volgende tentoonstelling ontwerpen beeldend kunstenaar Hannes Van Severen (zoon van wijlen productontwerper Maarten Van Severen, nvdr) en zijn vrouw, de fotografe Fien Muller, samen meubels en verlichting. Zo’n project is echt mijn natte droom.”

Uw galerie in hartje Antwerpen is open sinds eind november. Is er een markt voor designkunst in België?

WENES. “Ik wil uniek zijn. Zelfs Kreo (topdesigngalerie in Parijs, nvdr), werkt niet met beeldende kunstenaars. Ik richt me zeker ook niet alleen op België. Komend jaar ga ik naar beurzen om buitenlandse klanten aan te trekken. Mijn galerie in Antwerpen is de uitvalsbasis, maar daarnaast wil ik internationale samenwerkingen opzetten met buitenlandse galeristen. Over het publiek kan ik zeker niet klagen. In Antwerpen loopt heel wat internationaal volk rond. In het modewereldje zitten een heleboel creatievelingen met een groot hart voor kunst en design.”

Hoe maakt u het verschil met een gewone woonwinkel, waar je ook een kast, een stoel en wat huisaccessoires kan vinden, maar dan tegen een aanvaardbare prijs?

WENES. “Ik mik op mensen die vallen voor unieke stukken, ontworpen door designers of kunstenaars. Denk maar aan de koperen bureauset van Bram Boo, de kunstenaarstapijten van Deweer of de geborduurde groentes van Scholten&Baijings. De bureauset en de groenten kosten allebei 13.000 euro. Dat lijkt veel geld, maar gelukkig zijn er steeds meer kunstverzamelaars geïnteresseerd in zulke limited edition-kunstwerken. ‘

Geïnteresseerden zijn daarom nog geen kopers. Hoe krijgt u de zaak financieel rond?

WENES. “Mijn hele carrière heb ik creativiteit en rentabiliteit succesvol gematcht. Ik ben ervan overtuigd dat je van creativiteit kan leven. Maar, eerlijk is eerlijk, een galerie zoals deze is niet binnen een paar jaar rendabel. Financieel is het een sprong in het duister, want ik werk met jonge, onbekende artiesten die nog moeilijk verkopen. Gelukkig heb ik een flinke spaarpot: dertig jaar lang heb ik hard gewerkt, goed mijn geld verdiend en nooit veel uitgegeven. Chique auto’s, dure reizen of grote villa’s zeggen mij niet veel. Vorig jaar heb ik eens de rekening gemaakt: stel dat ik nog dertig jaar leef, hoeveel kost me dat dan? En als ik in tussentijd nog iets groots wil realiseren, hoeveel mag me dat dan nog kosten? Op basis daarvan heb ik de knoop doorgehakt.”

Vanwaar het idee om een designgalerie op te starten?

WENES. “Dat idee kwam er pas toen ik in 2010 curator was voor een tentoonstelling in Grand-Hornu over de grens tussen kunst en design. Ik werk al heel mijn carrière met creatieve mensen en ben zelf ook graag creatief en conceptueel bezig. Ik ben architect van opleiding, maar houd meer van snelle, vluchtige en nieuwe dingen. Architectuur was mij te traag. Daarom richtte ik in 1984 mijn eigen communicatie- en conceptbureau op: Scritto. Wij waren vernieuwend, omdat we als eersten in België aan trend-watching deden. Naast de stoffenbeurs Decosit was ook Sfeer aanvankelijk een klant van Scritto. Ik vond het een saaie beurs en ik wilde meer doen dan alleen de communicatie. Al snel werd ik medeorganisator en artdirector. Onmiddellijk introduceerde ik de trendgevoeligheid in Sfeer. Uiteindelijk kreeg ik de kans om – samen met Flanders Expo en Bob Christiaens – voor één derde partner te worden. ”

Toen Artexis, de organisatie achter beurzen als Art Brussels, Eurantica, In Wonen en Cocoon , Flanders Expo Gent overkocht in 2008, speelde u ‘uw’ Sfeer weer kwijt.

WENES. “Artexis wilde simpelweg niet met partnerships werken. Gelukkig kon ik wel creatief directeur van Artexis worden. Vorig jaar zijn Sfeer, Cocoon en In Wonen opgekocht door Deficom, de beursgroep achter onder meer Batibouw. Zelf werk ik nog deeltijds als creatief directeur bij Artexis, maar met Sfeer heb ik dus niks meer te maken. Het voelt niet als een verloren kind. Het kind was volwassen. Ik heb Sfeer gemaakt tot wat het moest zijn.”

U werkt nog steeds één dag per week bij Artexis. Hoe vult u dat loon nog aan? Strijkt u bij een verkocht designobject ook 50 procent commissie op, zoals kunsthandelaars?

WENES. ‘Kunstenaars maken hun werk zelf, terwijl designers het productieproces meestal uitbesteden. Artiesten krijgen een commissieloon van hun galerist, designers krijgen een vergoeding voor de productiekosten plus hun commissieloon. Soms neem ik zelf alle productiekosten op mij. Dan ben ik eigenaar van de productie en kunnen de objecten nergens anders worden verkocht, tenzij met wederzijdse goedkeuring. Dat is bijvoorbeeld het geval met ‘Still Life’ van Bram Boo. Pas als ik een set verkoop, krijgt Bram zijn centen. Ook de aankomende tentoonstelling met Fien Muller en Hannes Van Severen is mijn eigen productie. Dat is een grote investering en dus ook een risico.”

Een slotbedenking: was Brussel geen betere plek geweest voor de galerie?

WENES. “Brussel is zonder twijfel onze boeiendste stad, maar het is een onsamenhangende verzameling van aparte wijkjes zoals Dansaert, Louiza of de Zavel. Dat maakt het lastig om er een groot publiek te bereiken. In Antwerpen gebeurt alles rond de kathedraal. Er is hier ook een heel levendige kunstscene. Gent vind ik charmant, maar dat is mij te klein. Ik wilde zeker in een grote stad zitten. Parijs leek me ook wel wat. Maar daar heb ik heel veel concurrentie en de huurprijzen zijn er astronomisch. Ik heb uitgerekend dat ik dan niet meer zo lang kan leven.”

Valerie Traan, Reyndersstraat 12, 2000 Antwerpen, www.valerietraan.be

Sfeer gaat door op 19, 20, 21, 25, 26, 27 maart in Flanders Expo, Gent. www.sfeer.be

IRIS DE FEIJTER

“Als mijn galerie in Parijs lag, zou ik minder lang kunnen leven”