Andrei Tarkovski

Naar aanleiding van Steven Soderberghs ‘Solaris’ (volgende week in de bioscoop) organiseert het Antwerpse Filmmuseum een Tarkovski-retrospectieve. Toeval of niet, maar vanaf deze maand liggen ook de Beneluxversies van vier van Tarkovski’s films op dvd in de winkel.

Voor vele filmliefhebbers is Andrei Tarkovski een van de geniaalste filmmakers van de vorige eeuw. Hij geldt tegelijk als een voorbeeld voor een generatie filmregisseurs. Geboren in 1932 in Zavrazkya en bezweken aan longkanker in Parijs anno 1986, filmde Tarkovski slechts zeven films bij elkaar. Zijn oeuvre wordt omschreven als cryptisch en ontoegankelijk. Voor de toeschouwer die werd gebrainwasht door Hollywoodsimplisme, is het bekijken van een Tarkovskifilm zoiets als het bijwonen van een Thais gesproken lezing over het genereren van stamcellen. Hoewel zijn films zich lenen tot multi-interpretabiliteit, verklaarde Tarkovski een hekel te hebben aan het analyseren van zijn films. Hij verwierp elke verscholen betekenis in zijn oeuvre.

Tarkovski’s motieven zijn nochtans metaforisch en allegorisch op te vatten. Hij stelt dat de moeilijkheidsgraad van een film moet aanzetten tot een creatieve kijkervaring. Film is een intuïtieve en esthetische belevenis. De intellectuele arbeid vloeit er automatisch uit voort. Tarkovski prikkelt de toeschouwer met zijn elegische sequentieshots, filosofische bespiegelingen en zijn surrealistische poëzie. Zoals elk groot kunstwerk leent een film van Tarkovski zich tot herhaalde visies.

In het Antwerpse Filmmuseum zijn de vertoningen eenmalig, maar op groot scherm. Bij de dvd’s (de schitterende beeld- en geluidstransfers van het Moskwoodlabel doen recht aan Tarkovski’s subtiele kleur- en geluidsschakeringen) bepaal je natuurlijk zelf de tijd en de scènes. Wie goed voorbereid in het universum van deze visionaire cineast wil wroeten, raden we zijn gebundelde geschriften ‘Sculpting in Time – Reflections on the cinema’ aan. Maya Turovskaya’s ‘Tarkovski – Cinema as Poetry’ vult mooi aan.

Piet Goethals [{ssquf}]

Andrei Tarkovski: Solaris, Andrei Rublyov, Zerkalo, Stalker, Nostalghia en Offret, nog tot en met vrijdag 28 februari in het Antwerpse Filmmuseum, Meir 50, 2000 Antwerpen.

Info: 03 233 85 71,

www.antwerpen.be/cultuur/cvb