Amerika op je rug

Toen Monte Goldman in 1950 robuuste rugzakken voor het Amerikaanse leger vervaardigde, had hij nooit kunnen vermoeden dat diezelfde ‘backpack’ nog een totaal ander leven beschoren was. De rugzak die vroeger dienst deed als trouwe metgezel van de GI, bepaalt vandaag de dag overduidelijk het jonge, Europese straatbeeld. De geschiedenis van een legerrugzak die het tot boekentas, en nog tot veel meer, schopte.

Het was Mark, de zoon van Monte Goldman – met zo’n naam staat de rijkdom natuurlijk in de sterren geschreven – die de bal aan het rollen bracht. Terwijl zijn vader zich met alle aandacht aan de fabricage van rugzakken voor het Amerikaanse leger wijdde, liep de jongeman braafjes school. En hoewel zijn hart eigenlijk warm liep voor een carrière als rockpianist, ging hij politieke wetenschappen studeren. “Omdat een piano geen geld oplevert – tenzij je werkelijk meesterlijke handen bezit, maar dat was niet het geval – en je in het leven toch wat moet verdienen.” Aan de universiteit viel het Mark Goldman trouwens meteen op dat veel van z’n medestudenten de donkergroene rugzak van z’n vader meezeulden.

Tot op een dag

de microbe overslaat. Op de schoolbanken kan hij zijn aandacht er niet bijhouden, dwaalt hij voortdurend af naar de rugzakken en slaagt hij er niet in ze uit zijn hoofd te zetten. De legerrugzak is handig, maar net niet handig genoeg. Althans niet voor zijn functie als boekentas. Dus tovert hij zijn blocnote tevoorschijn en begint te tekenen. In 1974 ontwerpt Mark Goldman zijn eerste rugzak voor Eastern Canvas Products Incorporated, het bedrijf van zijn vader. De politieke wetenschappen heeft hij dan niet meer nodig.

Het nieuwe model krijgt de naam 535 Day Packer en is op een uiterst eenvoudige en bijna voor de hand liggende vorm gebaseerd: de regendruppel.

Iets minder dan vijfentwintig jaar later is de 535 Day Packer wereldwijd bekend en gaan er miljoenen exemplaren over de toonbank. Vooral jongeren voelen zich aangetrokken tot de Eastpak rugzakken, hoewel ook natuurliefhebbers, wandelaars, jagers en sportieve volwassenen steeds meer interesse voor dit product vertonen. In 1979 wordt Eastern Canvas omgedoopt tot Eastpak.

“In Europa staan we aan de top”, vertelt Renato R. Braaf, General Manager van Eastpak Benelux. “De cijfers van de Benelux kan ik nog niet vrijgeven, maar in 1997 heeft Eastpak over de hele wereld zo’n 5 miljoen backpacks verkocht. Amerikaanse producten verkopen in de Benelux trouwens in het algemeen bijzonder goed. Denk maar aan Donna Karan New York, Calvin Klein, Timberland, Tommy Hilfiger… Maar ook Amerikaanse automerken vinden hun weg naar dit continent weer makkelijker. Amerika is aantrekkelijk. Dat zie je trouwens ook in winkelconcepten, of cinema’s. Hoe vaak zijn die niet geïnspireerd op de States?”

Het spreekt vanzelf dat Eastpak op die succesrijke trein springt en mee geniet van de hype rond Amerikaanse producten. Maar er zijn meerdere redenen die bijdragen aan de wijdverspreide draagwijdte van Eastpak. “Dat klopt”, aldus Renato R. Braaf. “De traditionele boekentas is bijna overal – ik spreek over Europa en Noord-Amerika – van het toneel verdwenen. En dat komt in de eerste plaats omdat de gezondheidsfactor in die landen aan belang gewonnen heeft. Ik weet niet hoe jij vroeger naar school ging, maar ik herinner me nog van die jonge tieners die zich met kilo’s boeken in de hand naar school sleepten. Verschrikkelijk! Je hele rug ging eraan kapot. Sommigen gingen er zelfs krom van lopen. Rugklachten veroorzaakt door loodzware boekentassen hebben de vraag naar een alternatief gestimuleerd. Het antwoord kwam in de vorm van rugzakken, en dan bedoel ik, goed ontworpen rugzakken. Later heeft Eastpak er nog scherper op ingespeeld, door ook aan modeverschijnselen te beantwoorden. Of sterker nog: door zelf het modebeeld te gaan bepalen. Met het gebruik van kleurschakeringen en nieuwe ontwerpen bijvoorbeeld.”

De Eastpak rugzak

staat bekend om zijn levenslange kwaliteit, en die wordt met de life time guarantee ook effectief gewaarborgd. Alle rugzakken zijn waterbestendig. De naden zijn driedubbel gestikt en op de draagriemen zit een antislipstrook, zodanig dat de rugzak altijd goed op zijn plaats blijft. “Een absolute must”, zegt Renato R. Braaf. “Alle rugzakken zijn ook padded, zoals wij dat noemen. En daarmee bedoel ik dat de achterkant van de rugzak zacht is. Je kunt je rug dus niet bezeren aan de scherpe hoeken van een boek bijvoorbeeld. Vergeet ook niet dat wij voor elk doel een aangepaste rugzak hebben. Er zijn rugzakken met of zonder opbergvakjes, zijzakjes, ordelijke pennenetuis, veiligheidsstrepen, buikriempjes om de rugzak ook aan je middel vast te maken, sleutelhangers, enzovoort. Bovendien gaat de productontwikkeling onverminderd voort. Jaarlijks vlieg ik gemiddeld acht keer naar de States om met de ontwikkelaars en fabrikanten te praten. Want Europa heeft veel inspraak in het uiteindelijke product. Als wij bijvoorbeeld van meerdere klanten, maar ook van dealers vernemen dat een rugzak met een speciaal vak voor natte spullen wel handig zou zijn, brengen wij die boodschap over. Met als gevolg dat er nu inderdaad enkele rugzakken zijn met een gescheiden wet bag, waar je je zwemspullen of natte handdoek in kwijt kan.”

In het straatbeeld

is Eastpak inderdaad overduidelijk aanwezig. De modellen zijn herkenbaar aan hun trendy look. Eastpak is degelijk en modieus, hype ook. Het is net vanwege die kenmerken dat het product zo in de smaak valt bij de jongeren. Scholieren stoppen er hun boeken in, skaters en snowboarders kunnen de speciale out- en indoormodellen niet meer missen en zondagswandelaars stappen gezwind door het hele land met een Eastpak op de rug. Maar ook als reisrugzak is de Eastpak een geliefde partner. Twijfelt u daaraan, dan overtuigt een bezoek aan de luchthaven van Zaventem u wellicht. Heel veel rondtrekkende jongeren dragen een Eastpak op hun rug. “Ook daaraan zijn wij tegemoetgekomen”, lacht Renato R. Braaf. “Met – heel toepasselijk – de Eastpak Evolution. Die is aangepast aan reizigers. Met speciale voorzakjes op maat van een boarding pass (weet u ook nooit waar u dat te grote ticket kwijt moet?), en met aan de achterzijde van de rugzak – dat is de zijde die tegen de rug drukt – een speciaal veiligheidszakje voor waardevolle papieren en geld. Gewone rugzakken hebben die gimmicks niet. Die hebben gewoon vakjes vooraan, zodat iedereen die wat tegen je aandrukt de vakjes in feite makkelijk kan openen…”

Een bijkomende typische eigenschap van een Eastpak is het materiaal waaruit hij vervaardigd is. Renato R. Braaf: “Alle rugzakken zijn uit Cordura gemaakt, een heavy-duty waterproof vezel van Du Pont de Nemours. Cordura is werkelijk ijzersterk. En de vezels leven, zou je kunnen zeggen.” En om die toch wat vreemde uitspraak te staven, tovert hij een Eastpak Organizer Pack tevoorschijn en leent even mijn pen. “Kijk”, zegt hij en drukt de pen door de rugzak. In de mooie lichtgrijze stof zit nu een gat. Dan trekt hij even aan de stof, en inderdaad, het gat is verdwenen. ” Selfhealing“, heet dat. Oftewel, levende vezels.

Alle Eastpak-rugzakken zijn wereldwijd dezelfde, op een zeldzaam kleurverschil na. “Als je van Finland naar Portugal reist, zul je overal identieke rugzakken tegen het lijf lopen. De Eastpak rugzakken die in Europa verkrijgbaar zijn, worden net zo goed in de Amerikaanse fabrieken vervaardigd.” De druppelvorm waarmee Mark Goldman de markt bestookte, wordt ondertussen bijgestaan door een 60-tal andere modellen. Dit lifestyle product, dat zich op korte tijd tot één van de snelst groeiende van de Benelux ontpopte, brengt trouwens ook nog een aantal accessoires op de markt, zoals heuptasjes en sportzakken.

Sinds 1994 is Eastpak eigendom van Coleman, wereldwijd specialist in kampeerbenodigdheden. En dat is niet echt verwonderlijk, want de wortels van Coleman liggen op hetzelfde veld als die van vader Goldman met zijn legerrugzakken. William Coleman was landbouwer in Kansas, een streek waar de hurricanes, twisters en tornado’s ook nu nog meer dan eens onverwachts de kop opsteken. Iedere keer als de woeste wind over de akkers raasde en de lucht als een dikke, zwarte massa over het land hing, moest hij in allerijl naar zijn schuilkelder vluchten. Voor alle andere boeren gold hetzelfde. Het viel William Coleman op dat die vluchtpogingen herhaaldelijk gepaard gingen met struikelingen en valpartijen. Waarop de man zijn verbeelding liet spreken en een tijdje later met de stormvaste Coleman Lantern voor de dag kwam. Intussen is Coleman de belangrijkste kampeerspecialist ter wereld, en heeft de holding ook Eastpak onder zijn vleugels.

MARGOT VANDERSTRAETEN / ERIK TANGHE