Afrikaanse kronieken

Ter gelegenheid van het (trans)Afrika festival pakt het Fotografiemuseum van Charleroi uit met een aantal Afrikaanse en westerse beelden van dit continent met meerdere identiteiten.

In het kader van het muziek-, theater-, dans-, film- en fotofestival ” (trans)Afrika” – ontstaan uit een initiatief van het Staatssecretariaat voor Ontwikkelingssamenwerking – mogen we in Charleroi fotogewijs proeven van “meervoudig” Afrika. Immers: Algerije en Zuid-Afrika, de films van Caïro en de katoenplantages in Burkina Faso, de Toearegs, de Peul en de Tutsi’s hebben eigenlijk slechts één punt gemeen: hun continent. Los daarvan smeden identiteiten, culturen, levenswijzen en autonomie allemaal verschillende gezichtspunten. Dit heterogeen karakter – en de lange, pijnlijke geschiedenis van de verhouding tussen blank en zwart – komt in Charleroi op een spectaculaire manier tot uiting.

Op de eerste plaats stemt een aantal voornamelijk Afrikaanse fotografen ons tot nadenken. Ze tonen ons het leven van de nachtelijke prostituees in Maputo, in de jaren zestig. Ze halen familieportretten boven van Ouagadougou, verwijzen naar de rellen in Soweto en de vuurhaarden in de townships. Ze houden de herinnering aan de moordpartijen in Rwanda levendig… We krijgen een versplinterd beeld, gevoelig voor plotse veranderingen, opnieuw verworven waardigheid en openheid voor de andere, maar ook onverschilligheid en ontkenning van het individu. Alle beelden – positieve en negatieve – zijn niet aan elkaar gewaagd. Hun verdienste ligt in het feit dat ze onze fantasieën over Afrika verdringen, waarvan een heel stuk uit de geschiedenis – voornamelijk de blanke dan toch – ons aantoont in welke mate zij het gedrag van het Westen hebben beïnvloed. Afrika bestaat op zichzelf; immens en in het meervoud. We moeten toegeven dat het continent meerstemmig spreekt en niet in een foto kan worden gevat. Dát Afrika hebben sommige westerse fotografen weten te vangen in Mali, Algerije, Centraal-Afrika en Ethiopië. Ook hier stoten we op hetzelfde verlangen om op een journalistieke, documentaire of artistieke manier te begrijpen of uit te drukken. We kunnen ze hier niet allemaal opnoemen, maar niet te missen zijn de beelden van Yto Barrada, Sergio Santimano, Moussa Sakho, Eric Congo, Thomas Chable, Hocine, Alain Kazinierakis, Bernard Descamps, Ricardo Rangel, Peter Magubane, André Nonga, Tassembledo of Nadia Benchallal.

“Afriques”, Musée de la Photographie, av. Pastur, 6032 Mont-sur-Marchienne (Charleroi). Tot 22 mei, van 10 tot 18 uur, behalve maandag en feestdagen. Tel. (071) 43.58.10.

Alain Delaunois