Voor twee derde van de zelfstandige ondernemers zijn de administratieve lasten de voorbije vijf jaar toegenomen. 58 procent van de kmo’s zegt tussen 1 en 5 procent van hun omzet te besteden aan vergoedingen voor externe sociaal secretariaten, boekhouders enzovoort om hun papierwerk af te handelen, leert een Unizo-enquête.
Wat zegt het buikgevoel van de zelfstandige ondernemers over de evolutie van de administratieve lasten? Daarover stelde de ondernemersorganisatie Unizo, net als vijf jaar geleden, een enquête op. De eerste vaststelling is dat vier op de tien ondernemers vinden dat de administratieve lasten de afgelopen vijf jaar gestegen zijn, een kwart vindt zelfs dat die sterk gestegen zijn. Dat is samen twee derde van de zelfstandige ondernemers (zie grafiek Evolutie administratieve lasten 2011-2016). Bij het onderzoek in 2011 vond zelfs 75 procent dat de administratieve lasten gestegen of sterk gestegen waren.
Het cijfer ligt nu dan wel minder hoog, er is nog altijd sprake van een stijging van de administratieve lasten. Volgens Unizo is een mogelijke verklaring de gewijzigde regeling omtrent de belasting op bedrijfswagens. Zelfstandigen en kleine vennootschappen met personeel hebben heel wat administratieve rompslomp te verwerken gekregen als gevolg van de nieuwe regels voor het voordeel alle aard op bedrijfswagens. De nieuwe regels kunnen tot extra papierwerk of hogere kosten leiden. “Sommige werkgevers hebben een extra beroep moeten doen op een sociaal secretariaat, een boekhouder of een accountant om door het bos de bomen nog te zien”, staat in een evaluatie van de Unizo-enquête.
De financiële gevolgen
Administratieve lasten kosten tijd en geld. Rechtstreeks onder de vorm van uitgaven voor het vervullen van de administratieve lasten. Onrechtstreeks onder de vorm van tijdbesteding in het bedrijf. Ruim 40 procent van de respondenten besteedt een tiende tot een vierde van zijn tijd aan het vervullen van administratieve lasten. Een kwart van de zelfstandige ondernemers besteedt een vierde tot de helft van zijn tijd aan paperasserij. En als de kmo-ondernemers het niet zelf doen, dan nemen hun werknemers dat papierwerk op zich. Die verliezen een vierde tot de helft of zelfs meer van hun tijd aan administratieve taken.
Bij een derde van de ondernemers gaat 1 tot 3 procent van de omzet naar externen om de administratieve lasten te regelen. Bij een kwart van de zelfstandige ondernemers happen adminis-tratieve lasten tussen 3 en 5 procent van de omzet weg. De domeinen met de meeste administratieve rompslomp zijn de boekhouding, de fiscaliteit en de sociale wetgeving. Daarna volgt het vergunningenbeleid en de btw-administratie. 80 procent van de respondenten is dan ook gewonnen voor een papieren lastenverlaging als aanvulling op de loonkostenverlaging van de taxshift. Minder administratieve rompslomp geeft zuurstof aan ondernemers en zal leiden tot investeringen en banencreatie, stelt Unizo. 34 procent van de respondenten heeft al overwogen te stoppen als zelfstandige ondernemer enkel en alleen wegens de administratieve lasten. In 2011 was dat nog 28 procent.
Unizo ging met het onderzoek niet alleen na wat de ergernissen van de zelfstandige ondernemers zijn. Er werd ook gepeild naar de maatregelen die de administratieve druk kunnen verminderen. Om te beginnen vragen zelfstandigen een ander soort regelgeving. Meer gedragen door de sectoren, zodat niet enkel de overheid de normen en standaarden oplegt. Daarnaast moeten de controles bij kmo’s en zelfstandigen doelgerichter gebeuren. Voor bijna 70 procent van de respondenten volstaat het dat de overheid eerst een screening doet en enkel de zelfstandigen en de bedrijven met een risicoprofiel en de veelplegers controleert. Dat verkiezen ze boven periodieke controles bij alle zelfstandige ondernemers.
Het ‘only once’-principe
Om de rompslomp te verminderen, pleit Unizo op basis van het onderzoek voor een only once-principe voor alle overheden. Dat houdt in dat een overheidsdienst niet langer gegevens mag opvragen die al bij een andere dienst bekend zijn. Het federale en het Vlaamse niveau hebben dat principe al aanvaard. Maar de gemeenten en de provincies hebben die initiatieven nog niet genomen. Slecht 12 procent van de respondenten heeft in de praktijk iets gemerkt van het only once-principe.
Volgens Unizo sluit het only once-principe aan bij een uitbouw van e-government, wat leidt tot administratieve vereenvoudiging. “Het is tijd voor de volgende stap: de digitale transformatie”, staat in de Unizo-analyse van de enquête. “Onder digitale transformatie verstaan we de volledige (digitale) integratie van de administratieve processen én de volledige integratie van de gegevensbanken van onze overheden. Ook tussen de overheden onderling.”
Een mooi voorbeeld van digitale transformatie is volgens Unizo Tax-on-web. Het systeem vult automatisch gegevens die bij de federale overheidsdienst Financiën bekend zijn, op het aangifteformulier in. Tax-on-web is dus meer dan het louter digitaliseren van het aangifteformulier. Het verlicht de taak van de belastingplichtige.
Ergernis
Een voorbeeld van een gebrek aan digitale integratie is de Vlaamse kilometerheffing, aldus het Unizo-rapport: “Wie hier een voertuig moet aanmelden, is verplicht alle gegevens van dat voertuig manueel in te geven. Het gaat dan om de euronorm en de gewichtsklasse van het voertuig. Die gegevens zijn beschikbaar bij de Dienst voor Inschrijving van Voertuigen (DIV). De databank van de DIV en die van Satelic (een van de dienstverleners bij de invoering van de kilometerheffing voor vrachtwagens) kunnen echter niet met elkaar in verbinding worden gebracht wegens privacyredenen. Er is een eenvoudige oplossing: laat toe dat men bij het registreren van het voertuig de nummerplaat invoert. De gegevens van het voertuig kunnen dan automatisch worden ingevuld.”
Unizo wijst ten slotte niet alleen op de overdaad aan regelgeving. Ook de snelheid waarmee de regelgeving wijzigt veroorzaakt ergernis. “De rechtsonzekerheid die daaruit volgt, is nefast.”
Alain Mouton
Minder administratieve rompslomp geeft zuurstof aan ondernemers en zal leiden tot investeringen en banencreatie.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier