6 opdrachten voor een nieuwe Bush

Krijgen we dezelfde George Bush te zien tijdens zijn tweede ambtstermijn als president? Lang niet zeker. Hij staat voor zware opdrachten. We pikken er zes uit.

De auteur is columniste van de Washington Post.

Slechts weinig Amerikaanse presidenten hebben van hun tweede ambtstermijn een kopie gemaakt van hun eerste vier jaar. George Bush, die zijn tweede termijn binnenhaalde na een hard bevochten, bittere campagne, zal die regel waarschijnlijk niet breken. Historisch gezien zijn heel wat presidenten tijdens hun tweede termijn het spoor bijster geraakt, moe geworden en beginnen afdwalen. Maar na de kritiek die Bush over zich heen kreeg van zowel de Amerikanen als de buitenlanders, zou zich misschien wel eens het omgekeerde kunnen voordoen. Bush zou er met hernieuwde kracht tegenaan kunnen gaan. Om zowel intern als extern doeltreffend te regeren, zal hij wel brede kloven moeten overbruggen.

Of volgt er overmoed? De herverkiezing van een Republikeins Congres met een grotere meerderheid in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat zal het zelfvertrouwen in het Witte Huis opkrikken. Met zowel de uitvoerende als de wetgevende macht in handen van de Republikeinen, zou de regering-Bush een nog grotere expansiedrang kunnen vertonen. Maar spilzucht en het aanzwellende deficit zullen leiden tot veel luidere kritiek van een aantal weerspannige Republikeinen en conservatieve denktanks.

Opdracht 1: CIA en leger hervormen

Een grondige revisie van de inlichtingendiensten en de krijgsmacht zal centraal staan tijdens Bush’ tweede ambtstermijn om het land beter voor te bereiden op de strijd tegen het terrorisme. Eén idee van wat het leger te wachten staat, is al aan de oppervlakte gekomen: de inkrimping van de bases in West-Europa en Zuid-Korea, de opening van nieuwere, kleinere bases met meer flexibele troepen elders, de oprichting van meer mobiele ‘speciale eenheden’ die beter opgewassen zijn tegen ‘schurkenstaten’ en terroristen, en de liquidatie van een deel van de infanterie die ooit voorbereid werd om een Europese tankslag uit te vechten tegen de Sovjet-Unie.

Die inkrimping kan leiden tot een verdere afkoeling van de relaties tussen de VS en traditionele bondgenoten zoals Duitsland en Zuid-Korea, omdat het gevoel van wederzijdse afhankelijkheid die deze landen met elkaar verbond, zal verzwakken. In de weken voor de verkiezingen hadden regeringsambtenaren het binnenskamers over de lancering van een campagne om in de nasleep van de stembusgang dergelijke bondgenootschappen te hernieuwen, vooral in Europa. We hebben hier echter niet te maken met een regering die intuïtief meeleeft met de noden en inzichten van buitenlanders… Het beste dat we kunnen hopen, is bedachtzaam pragmatisme aan weerszijden.

Opdracht 2: verdeeldheid aan de top oplossen

De wijzigingen in het kabinet ten spijt, zal de diepe verdeeldheid tussen het Pentagon, het ministerie van Buitenlandse Zaken en het Witte Huis blijven bestaan. De interne discussie tussen de pragmatici en zij die aansturen op een ‘beleidswijziging’, zal het voor de president moeilijk maken om een duidelijk beleid uit te stippelen in verband met Iran of Noord-Korea, wier nucleaire plannen in 2005 opnieuw volop in de aandacht zullen staan. De door het Congres gemandateerde grote schoonmaak in de bureaucratie van de inlichtingendiensten kan ook de aandacht afleiden.

Opdracht 3: een nieuwe pensioenrekening

In eigen land zal de president aansturen op sociale hervormingen. Net zoals in 2005 en in elk voorgaand jaar van zijn presidentschap zal een deel van zijn regering verwoede pogingen doen om hervormingen van de sociale zekerheid op de agenda te plaatsen, vooral dan de invoering van individuele pensioenrekeningen.

Opdracht 4: kosten gezondheidszorg drukken

Tegelijkertijd zullen er pogingen ondernomen worden om vooruitgang te boeken met de belastinghervorming en maatregelen om de kosten van de gezondheidszorg onder controle te houden. De regering zal haar ‘gezondheidsspaarrekeningen’ willen doordrukken, wat op lange termijn een grote invloed zal hebben op de wijze waarop bedrijven en consumenten voor hun gezondheidszorg betalen.

De discussie over de import van geneesmiddelen op recept vanuit Canada zal waarschijnlijk uitmonden in een legalisering van de praktijk. De politieke weerstand smelt weg onder de overweldigende steun van de bevolking. Paradoxaal genoeg zal de nieuwe Medicare-geneesmiddelensubsidie de discussie over de kostprijs van medicijnen aanzwengelen, omdat ouderen moeite hebben om het ingewikkelde toekenningsysteem te begrijpen.

Opdracht 5: een antwoord voor ontgoochelde burgers

De herverkiezing van Bush kan ook een diepe weerslag hebben op zijn vele tegenstanders. We mogen ons verwachten aan weerwerk tegen zijn sociale agenda, meer en luidere stemmen die opkomen voor het recht op homohuwelijken, protesten over de benoeming van rechters, oppositie van de voorvechters van burgerlijke vrijheden.

Opdracht 6: minder Amerikaanse doden in Irak

Ondertussen wordt bij de Democraten druk gedebatteerd over de richting van de partij. Nu al zal de strijd om de presidentskandidaat voor 2008 bij hen volop losbarsten (met Hillary Clinton als favoriet). De herverkiezing van Bush zal veel Amerikanen bevestigen in hun gevoel dat ze in een verdeeld land wonen. Die kloof zou een ravijn kunnen worden als het aantal Amerikaanse doden in Irak beduidend stijgt.

Zolang de opstandelingen vooral Irakese doelwitten aanvallen, zal de weerstand tegen de oorlog onder de bevolking gedempt blijven. Maar een groot aantal Amerikaanse doden zou het anti-oorlogsgevoel kunnen doen uitbreiden van de grote steden en de campussen naar de rest van het land. Een omvangrijk debat over de Amerikaanse aanwezigheid in Irak zou een enorme hoeveelheid politieke energie opslorpen en het vermogen van Bush om zijn binnenlandse agenda door te drukken fnuiken.

Anne Applebaum

Bush mag zich ook verwachten aan weer-werk tegen zijn sociale politiek.