Het hoofdstedelijk gewest transfereert jaarlijks 430 miljard frank aan lonen naar Vlaanderen en Wallonië. Zijn eigen bevolking wordt inmiddels steeds armer. In ’89 betaalde de gemiddelde Brusselaar 14 % meer inkomstenbelasting dan de gemiddelde Belg, in ’96 nog slechts 0,8 %.
Brussel ziet jaar na jaar zijn inwoners vertrekken. Deze vaststelling is geen geheim. De bevolkingsafname en -verpaupering verontrust de Brusselse politici. Want meer inwoners betekent meer centen. De gemiddelde inwoner van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest betaalt nog steeds 0,8 % meer inkomstenbelasting dan de gemiddelde Belg. Maar de positieve afwijking van het gewest tegenover het nationaal gemiddelde krimpt. In 1989 bedroeg de afwijking 14 %, in 1996 nog 0,8 %. De Brusselse beleidsvoerders zetten dan ook initiatieven op om de Brusselaars in Brussel te houden en de pendelaars te overtuigen in de hoofdstad te komen wonen. Zelfs ten nadele van de industrie of kantoren die banen scheppen.
KANTOREN.
De grootste investeringen de voorbije kwarteeuw in Brussel gebeurden in kantoren. Sinds 1970 steeg de kantooroppervlakte van 3 naar 8,5 miljoen vierkante meter. De helft van de kantoren wordt verhuurd. Aan een gemiddelde van 5500 fr/m², betekent dit een omzet van 25 miljard per jaar. In de Leopoldwijk, waar de Europese instellingen zijn gevestigd, staat 35 % van die kantoren.
Maar, zoals het ministerie van Economie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest het formuleert : “Het vertrek van een groot aantal inwoners van de middenklasse naar de rand betekent een daling van de activiteiten op de lokale markt. Zo wordt Brussel minder interessant voor bedrijven in de (gespecialiseerde) distributie.” Het aantal groot- en kleinhandelszaken (inclusief de autoherstellingsbedrijven) kende een terugval van 9414 bedrijven in 1992 naar 8820 in 1994. Het gevolg : een vermindering van de tewerkstelling in deze sector, van 82.053 arbeidsplaatsen in 1992 naar 74.713 in 1994.
Europese aanwezigheid versterken
Maar Brussel heeft vele troeven, benadrukt het ministerie van Economie. Als internationaal centrum groepeert Brussel, naast de Navo en de Europese Unie, een groot aantal intergouvernementele en niet-gouvernementele organisaties. Meer dan in Frankrijk of New York. Meer dan 2000 buitenlandse bedrijven zijn in de hoofdstad vertegenwoordigd, waarvan 60 % er hun hoofdzetel hebben. De hoofdstad trekt eveneens een groot aantal diplomaten meer dan 200 ambassades en vertegenwoordigers van de internationale pers aan. Haar internationale status en centrale ligging ten opzichte van Londen, Parijs, Amsterdam en Frankfurt, trekken jaar na jaar meer multinationals aan. “Het is een sneeuwbaleffect,” benadrukt Paul Delva, economisch raadgever van gewestelijk Economieminister Jos Chabert ( CVP). “Eén bedrijf brengt een aantal andere met zich mee.”
Makelaar Healey & Baker doet nu al zeven jaar een vergelijkend onderzoek van Europese steden. Brussel staat steevast op de vierde plaats, na Londen, Parijs en Frankfurt. Brussel blijft de onbetwiste nummer één als politieke hoofdstad van Europa, en als centrum van talenkennis. Negatief scoort Brussel voor hoge personeelskosten.
De Europese Unie was in 1994 goed voor een inkomensstroom van 156 miljard in het Brussels gewest. Dat becijfert het Verbond van Ondernemingen te Brussel ( VOB). “Men moet alles in het werk stellen om de Europese aanwezigheid te versterken”, concludeert VOB-voorzitter Raymond Vaxelaire. Het aantal rechtstreekse en onrechtstreekse jobs, gekoppeld aan de Europese instellingen, schat de gewestelijke werkgeversvereniging op 54.000. Wat goed is voor 9 % van de Brusselse tewerkstelling. De 156 miljard uitgaven vertegenwoordigen 15 % van het Brusselse bruto regionaal product.
430 miljard vloeit uit hoofd
Ondanks de gestage ontwikkeling van diensten die voor 85 % bijdragen tot de toegevoegde waarde van Brussel, blijft de werkloosheid stijgen. Het lijkt paradoxaal : in Brussel blijft het aantal werklozen stijgen, hoewel de concentratie van het aantal arbeidsplaatsen per vierkante kilometer er de hoogste is van heel België. Het Brussels gewest telt vandaag 60.000 volledig uitkeringsgerechtigde werklozen, waarvan 40 % langdurig werklozen.
Brussel neemt inderdaad de eerste plaats op de arbeidsmarkt in met meer dan 600.000 arbeidsplaatsen. Niet minder dan 340.000 pendelaars komen iedere dag naar de hoofdstad. Dat pendelen naar Brussel is meer dan verdubbeld in 35 jaar. 54 % van de in Brussel werkende populatie woont niet in het gewest. En dat percentage blijft stijgen. Het hoofdstedelijk gewest transfereert op die manier jaarlijks 430 miljard frank aan lonen naar Vlaanderen en Wallonië. Dat becijfert afgevaardigd beheerder Christian Franzen van het VOB. Hij stelt dat 26 miljard aan personenbelasting naar de andere gewesten vloeit. Een bedrag dat voor de Brusselse begroting nochtans niet te versmaden zou zijn. De personenbelasting van de Brusselaars stijft de 50 miljard zware gewestbegroting jaarlijks met 30 miljard.
Andere vaststellingen zijn primo, dat in omgekeerde richting een boel inwoners van Brussel buiten de stad werken ongeveer 40.000 personen oefenen hun beroep uit in Wallonië, Vlaanderen of in het buitenland en secundo, dat de actieve bevolking iedere dag meer afbrokkelt.
TELOORGANG INDUSTRIE.
In Brussel, net zoals in andere regio’s, kent de industrie een zware crisis. Alsmaar verergerend verlies van arbeidsplaatsen is het gevolg. De situatie is zeer voelbaar in de hoofdstad. De gestage teloorgang van de industrie heeft de handarbeid zowel voor mannen als voor vrouwen fors doen achteruitgaan. In 1961 was Brussel de belangrijkste industriestad van het land. 166.000 werknemers waren actief in de sector. Vandaag blijven er nog slechts 65.000 jobs over. Antwerpen stak in 1989 Brussel voorbij als industriestad nummer één.
Maar terwijl sommige bedrijfstakken Brussel verlaten, komen er andere terug of in de plaats. Brussel profileert zich meer dan ooit als hoofdstad met een sterk ontwikkelde dienstensector. De diensten maken 88 % van de werkgelegenheid, de industrie nog 12 %. “Sommigen willen de industriële sector kunstmatig in leven houden. Dat gaat in tegen de realiteit van de internationale concurrentie. De groei zal vooral komen van kleine, hoogtechnologische bedrijfjes”, zegt UCB-voorzitter Georges Jacobs.
Waar zitten toekomstkansen ?
Met een jaarlijks groeipercentage van 4 % in de OESO-lidstaten, is het toerisme een florerende sector geworden. Brussel is de derde congresstad na Parijs en Londen. Een internationaal zakenpubliek dus. De gewestelijke overheid wil dan ook in de hoofdstad maar wat graag een casino inplanten. Dat moet arbeidsplaatsen creëren en massaal toeristen uit binnen- en buitenland lokken. Vooral minister-president Charles Picqué ( PS) en Begrotingsminister Jos Chabert ontpopten zich tot fervente voorstanders van een casino. Het zou de gewestelijke schatkist jaarlijks met 600 miljoen spijzen en 400 jobs creëren voor voornamelijk laaggeschoolden.
NATIVE SPEAKERS.
Telecommunicatie is een ander domein waarop onze hoofdstad een grote rol kan spelen. Buiten het feit dat deze sector een onontbeerlijke infrastructuur levert voor zowel kleine, middelgrote als grote ondernemingen, geeft de telecommunicatiesector ook meer kans om nieuwe beroepsprofielen uit te bouwen. “Wij opteren voor de uitbouw van call centers, omdat deze activiteit zeer arbeidsintensief is. Brussel heeft ontegensprekelijk een aantal troeven in handen om buitenlandse investeerders aan te trekken”, zegt Boudewijn Moyersoen, kabinetsmedewerker van minister Chabert. “Brussel telt een groot aantal native speakers waar de internationale bedrijven tuk op zijn. Daarenboven is het opleidingscentrum voor call center operators sinds januari operationeel. Wij voeren als één van de eersten in België een echt promotiebeleid voor deze activiteiten.” In maart opende Sitel Corporation, ‘s werelds grootste call-centerbedrijf, een nieuwe vestiging in Anderlecht. Door de investering van enkele tientallen miljoenen kunnen honderd werknemers aan de slag.
De uitbouw van call centers en het aantrekken van grote buitenlandse groepen betekenen een stimulans voor de arbeid in Brussel. Op die manier wordt de dualiteit in de Europese hoofdstad met een ambtenarengemeenschap enerzijds, en een lokale, steeds armer wordende bevolking anderzijds toch een beetje verzacht.
GUY VAN DEN NOORTGATE, WOLFGANG RIEPL
CHRISTIAN FRANZEN (VOB) Pendelarbeid ontneemt Brussel jaarlijks 26 miljard frank aan personenbelasting.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier