De berichten over de jobcreatie en de verhoging van de koopkracht zijn newspeak van de federale en de Vlaamse regering, zegt Caroline Copers, algemeen secretaris van het Vlaams ABVV. “Het beleid leidt niet tot resultaten. Ze slaan putten in de begroting.”
De regering-Michel slaat zichzelf op de borst: de Nationale Bank rekent tegen 2019 op 120.000 extra banen. De Vlaamse regering-Bourgeois pocht met een begroting in evenwicht. Caroline Copers, algemeen secretaris van het Vlaams ABVV, is niet onder de indruk. “Mij valt vooral het harde beleid op”, zegt ze. “Sinds eind 2014 zijn vooral de facturen voor de gewone Belg gestegen. Zowel de Vlaamse als de federale regering is daar verantwoordelijk voor. Ik verwijs naar de indexsprong, de hogere btw op de energiefactuur, het hogere inschrijvingsgeld voor onderwijs, de duurdere abonnementen van De Lijn, de oplopende kosten in de kinderopvang. Daarbovenop wordt een miljard euro in de gezondheidszorg bespaard. Er is een groot verschil tussen de newspeak van de meerderheidspartijen en wat op het terrein gebeurt. En er komt nog iets op ons af. Minister van Pensioenen Daniel Bacquelaine (MR) wil de gelijkgestelde periodes (de periodes waarin iemand niet werkt, zoals bij werkloosheid of brugpensioen, nvdr) minder zwaar laten wegen in de berekening van het pensioen. Hij wil ambtenaren, werknemers en zelfstandigen aanmoedigen hun studiejaren af te kopen om die te doen meetellen voor de pensioenberekening.”
Tussen 2017 en 2019 kan dat tegen 1350 euro per jaar. Is dat geen goede zaak? Afgekochte studiejaren doen het pensioenbedrag toch stijgen? Na zes jaar zou de afkoopsom zijn terugverdiend.
CAROLINE COPERS. “De vraag blijft of mijn pensioen nog wordt gegarandeerd. Een twintiger kan zijn studiejaren niet afkopen, want dat is te duur. En waarom zou hij daar nu in investeren, als hij niet weet of hij aan het einde van de rit zijn uitkering krijgt. Hier zie je het mattheuseffect. Wie al veel heeft, zal nog meer krijgen.”
De regering zegt dat het de bedoeling is de pensioenen te harmoniseren in de richting van de ambtenarenpensioenen.
COPERS. “Eigenlijk gebeurt het omgekeerde. Het is een harmonisering naar beneden. De helft van de vrouwelijke gepensioneerden heeft een pensioen van minder dan 1000 euro per maand. Onze pensioenen zijn zeker niet te hoog, ook die van de ambtenaren niet.”
Wilt u daartegen actie voeren?
COPERS. “Het pensioenenvraagstuk mobiliseert heel wat mensen. We hebben eind november in een paar dagen meer dan 3000 mensen verzameld aan het kabinet van Bacquelaine. De toekomst van het pensioen leeft bij de mensen. Hetzelfde geldt voor werkbaar werk. De voorstellen van federaal minister van Werk Kris Peeters gaan vooral over flexibel werk: goedkope overuren, glijdende werktijden. De systemen die volgens ons werkbaar zijn, zoals landingsbanen, opleidingen, werk en privé beter combineren, autonomie in het werk, vinden we te weinig terug.”
U bent zeer kritisch voor het regeringsbeleid, maar kunnen de vakbonden naast de cijfers over de jobcreatie kijken? 120.000 extra banen tegen 2019, zegt de Nationale Bank.
COPERS. “Je moet eens kijken naar de kwaliteit van die banen. Dat is uitzendarbeid, deeltijdse banen of contracten van bepaalde duur. Nu zouden we aan 70.000 extra banen zitten. Slechts 8000 daarvan zijn klassieke, voltijdse jobs. Sinds de eeuwwisseling waren er nog nooit zoveel langdurig werklozen in Vlaanderen. Ondertussen is er wel tussen 4 en 8 miljard euro bespaard op de kap van de burgers, maar we zien de resultaten niet. Om Bart De Wever te parafraseren: show me the money.”
Over dat geld gesproken: de federale taxshift is niet gefinancierd. Baart dat u zorgen?
COPERS. “De regering slaagt er daardoor maar niet in de begroting op orde te krijgen. Het overheidstekort bedraagt nog altijd 3 procent van het bbp. Onder Di Rupo was dat 2,6 procent. En dat voor een regering die zegt dat ‘de sossen het geld door vensters en deuren hebben gegooid’.
“De taxshift zou door jobcreatie de koopkracht verhogen, maar dat is onderuit gehaald door het verhogen van een heel aantal facturen. Een alleenstaande verliest al snel meer dan 750 euro, voor een gezin is dat nog meer. Een hele reeks maatregelen doen echt pijn.”
Volgens een onderzoek van Deloitte stijgt de koopkracht door de taxshift. De vakbonden betwisten dat. Wie heeft gelijk?
COPERS. “De recente armoedebarometer is zeer duidelijk. De armoede en het aantal leefloners stijgen, net als het aantal jongeren dat geen inschakelingsuitkering meer krijgt. Daar staan geen volwaardige banen tegenover. Daarom was 2016 een asociaal jaar. Voor 2017 verwacht ik niet veel anders.”
U bent ook zeer kritisch over het beleid van de regering-Bourgeois. Waarom? De Vlaamse regering zegt dat ze een investeringsregering is, zowel in openbare werken als in welzijn. Er is sprake van 613 miljoen euro investeringen in 2017.
COPERS. “In welzijn wordt inderdaad meer dan 400 miljoen euro geïnvesteerd. Maar ons probleem is dat de Vlaamse regering een paar investeringen plant die al een tijd waren afgesproken. De 140 miljoen euro die de Vlaamse regering heeft bespaard door de kinderbijslag niet te indexeren zou in 2017 gebruikt worden om te investeren. Ik zie dat niet.
“In de Septemberverklaring kondigde Geert Bourgeois met veel poeha aan dat hij 50 miljoen euro zal investeren in het klimaat. Maar voor wegeninfrastructuur en de Oosterweel-verbinding worden honderden miljoenen euro’s of zelfs miljarden vrijgemaakt. Ook die scheefgetrokkken verhoudingen ergeren ons. Moet je zoveel investeren in wegen als iedereen nu al van maandag tot vrijdag in de file staat? Blijkbaar is openbaar vervoer niet het alternatief, want de tickets van De Lijn worden duurder en het aanbod kleiner. Daar zit een ideologische keuze achter: de regeringen willen minder overheid. Federaal zit vooral de sociale zekerheid in het vizier. Ik denk niet dat de N-VA nog een federale sociale zekerheid wil. Daar zal men op besparen. De druk blijft hoog: de partij vraagt een gemeenschapsdienst voor werklozen, de werkloosheidsuitkeringen moeten in de tijd worden beperkt, … De zwaksten blijven de klos.
“Mocht de regering die inkomsten echt willen binnenhalen, dan zou ze werk maken van een eerlijke fiscaliteit. Elk voorstel voor een vermogensbelasting wordt van de tafel geveegd.”
Vermogen wordt al goed belast met onder meer de onroerende voorheffing en successierechten. De roerende voorheffing stijgt zelfs naar 30 procent.
COPERS. “Dat zijn inderdaad kapitaalbelastingen. Maar wij willen meer dan dat.”
Als algemeen secretaris van het Vlaams ABVV zit u aan tafel bij het Vlaams sociaal overleg. Hoe verloopt dat?
COPERS. “De Vlaamse regering zet het sociaal overleg onder druk. Dat is een van de onrustwekkende vaststellingen van het voorbije jaar.”
Kan u daar voorbeelden van geven?
COPERS. “Door de zesde staatshervorming is het doelgroepenbeleid een bevoegdheid van de deelstaten. Er werden drie doelgroepen omschreven voor wie bijzondere inspanningen moeten worden geleverd om de toegang tot de arbeidsmarkt te verbeteren. Het gaat over jongeren, langdurig werklozen en mensen met een handicap. De Vlaamse sociale partners hebben dit jaar een banenpact afgesloten. Welnu, de Vlaamse regering doet aan cherry picking. Minister van Werk Philippe Muyters heeft enkel die dingen eruit gehaald die hij interessant vond. Aan het einde van de rit worden de afspraken niet gehonoreerd in het Vlaams Economisch Sociaal Overlegcomité.
“Zo werd het Activa-plan geschrapt dat over drie jaar tijd tot 35.000 euro kortingen op de socialezekerheidsbijdragen gaf aan bedrijven die langdurig werklozen aanwerven. De sociale partners wilden die middelen, zo’n 48 miljoen euro, heroriënteren. De maatregelen die nu op tafel liggen, zoals nieuwe aanwervingsstimulansen voor langdurig werklozen, compenseren het verdwijnen van het Activa-plan onvoldoende. Daar wordt iedereen slechter van: de bedrijven die investeren in langdurig werklozen en de werklozen die niet aan een baan geraken.
“Een ander voorbeeld: in het groenboek bestuur staat dat men de adviserende rol van de sociale partners wil afschaffen. Hetzelfde gebeurt met de SERV-adviezen (de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen, nvdr). Vlaams minister van Begroting Bart Tommelein zei van aan het begin dat hij geen rekening zou houden met de SERV-adviezen. Het is een bewuste keuze om het sociaal overleg uit te hollen. Naar unanieme adviezen van vakbonden en werkgevers wordt niet meer geluisterd.”
De SERV had vragen bij het buiten de begroting houden van bepaalde investeringen. Maar is dat niet noodzakelijk voor grote infrastructuurprojecten? Die kun je toch niet in een jaar afschrijven?
COPERS. “De SERV waarschuwt al lang voor de debudgettering van het Oosterweel-dossier en het gebruik van allerlei pps-constructies. De Vlaamse regering vindt dat er te kritisch gekeken wordt naar het beleid. Voor alle duidelijkheid: een advies van de SERV over de begroting of de kinderbijslag is altijd het gevolg van een consensus tussen werkgevers en vakbonden.”
Zijn die gezamenlijke adviezen niet het bewijs dat het Vlaams sociaal overleg beter loopt dan het federale interprofessionele overleg?
COPERS. “Let op. Federaal leidt het sociaal overleg veel meer tot positieve resultaten dan vaak wordt gedacht. Ik denk aan de adviezen van de Nationale Arbeidsraad en de rapporten van de CRB.”
Wat vindt u van de nieuwe wet op de loonnorm? Loonontsporingen zouden sneller worden bijgestuurd en er moeten veiligheidsmarges worden ingebouwd voor het geval de loonkosten in de buurlanden minder snel stijgen.
COPERS. “Ik denk dat de sociale partners geen marge meer hebben voor loonstijgingen. We gaan met deze wet de facto naar een loonblokkering voor verschillende jaren. Men realiseert zich niet goed wat het belang is van de vrijheid van onderhandelen. Ik denk niet dat de werkgevers in sectoren waar het goed gaat blij zijn met een loonstop. Ze willen hun werknemers belonen. Eigenlijk is die loonbevriezing economische nonsens.”
De werkgevers zeggen dat er nog altijd een loonkostenhandicap van 10 procent is. Uw mening?
COPERS. “Ze zeggen er nooit bij dat onze productiviteit veel hoger is dan in de buurlanden. Het is een oude discussie die elke twee jaar terugkomt.”
2016 was het jaar van de populistische electorale golven. Voor 2017 wordt hetzelfde voorspeld. Hoe ziet u dat als vakbondsverantwoordelijke?
COPERS. “In onzekere tijden grijpen de mensen wel vaker terug naar extremere programma’s. De effecten van de globalisering op de jobs laten zich voelen. Ook de bankencrisis heeft voor frustratie gezorgd. De financiële wereld doet voort alsof er niets gebeurd is. Wat wel positief is voor België, is dat we relatief goed uit de crisis zijn gekomen dankzij de bescherming van onze welvaartsstaat.”
Donald Trump haalt stemmen bij de arbeiders in de Rust Belt, Marine Le Pen spreekt zelfs mensen aan die vroeger communistisch stemden. Waarom haalt links die kiezers niet meer binnen?
COPERS. “De achterban van de partijen is fluïde geworden. De tijd van de verzuiling is voorbij. Waar ik mij vooral aan stoor, is dat er geen positief progressief project meer is. Dat kan mensen weghalen van het populisme.”
Alain Mouton, fotografie Franky Verdickt
“Naar unanieme adviezen van vakbonden en werkgevers wordt niet meer geluisterd”
“Moet je zoveel investeren in wegen als iedereen nu al van maandag tot vrijdag in de file staat?”
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier