2 GROTE PROBLEMEN

1. Van ziekteverlof naar pensioen

In 1997 was gemiddeld 2,4 % van de actieve Zweedse bevolking met ziekteverlof. In 2002 was dat opgelopen tot 4,1 %. De kosten van die afwezigheid lopen op tot zo’n 11 miljard euro. In 2003 kwam die stijging tot een stilstand en in 2004 daalde het aantal. Maar dat is slechts schijn. Het aantal mensen dat vanuit dit systeem is overgeplaatst op pensioen vanwege arbeidsongeschiktheid is immers gestegen. Het ziekteprobleem is dus allerminst opgelost. De meest geciteerde redenen zijn verhoogde stress, het groter aantal actieve ouderen en de genereuze uitkeringen.

Om het ziekteverlof terug te dringen, heeft de regering een maatregel genomen, waarmee de werkgevers niet bepaald blij zijn. Als een werknemer met 100 % ziekteverlof vertrekt, dan moet de werkgever 15 % van de uitkering financieren, en dat zonder einddatum. De werkgever betaalt altijd, wat ook de reden van de ziekte is. “Vooral voor kleine bedrijven is dat een groot probleem,” beseft Ingvar Backle, senior adviseur Pensioenen en Sociale Zekerheid van Svenkst Näringsliv, de belangrijkste Zweedse werkgeversvereniging. “Als je maar drie werknemers hebt, kan dit de winst opsouperen.” Ook econoom Lars Calmfors heeft zijn bedenkingen: “De werkgevers zijn hierdoor veel voorzichtiger bij het screenen van jobkandidaten.”

2. De mislukte integratie van immigranten

12 % van de Zweden is buiten Zweden geboren. Ongeveer de helft daarvan zijn Finnen, Denen, Noren en Duitsers, en die kennen geen integratieproblemen. De andere helft zijn vluchtelingen. “We zijn mislukt in hun integratie,” meent Ingvar Backle. “We hebben de meest ontwikkelde taxichauffeurs: dokters en ingenieurs uit heel de wereld.” In een Europese enquête bij inwoners uit 31 steden kwam Stockholm op de laatste plaats voor de stelling: “Buitenlanders in de stad zijn goed geïntegreerd.” Meer dan 75 % ging niet akkoord. De voorlaatste plaats was voor Antwerpen (69 %).

Samuel Engblom, adjunct-hoofdanalist van het departement Analyse en Evaluatie van AMS (de Zweedse variant van de VDAB), erkent dat de immigranten gediscrimineerd worden vanwege hun mindere kwalificaties, het gebrek aan referenties en ervaring, en hun niet-Zweed zijn. “Immigranten zijn een prioritaire groep,” zegt hij. “Sommige arbeidsmarktprogramma’s zijn voorbehouden aan langdurig werklozen, maar immigranten kunnen er onmiddellijk naartoe. Ook loonsubsidiëring wordt meer gebruikt voor hen.”