Phishing en bankfraude zullen deze zomer pieken: ‘De meeste daders zijn jongeren’

Steeds meer Belgen komen in aanraking met of zijn het slachtoffer van phishing. Daarbij ontfutselen criminelen de bankgegevens van slachtoffers en gaan ze zo met een deel van hun geld aan de haal. Dergelijke fraude kende de jongste jaren een enorme opmars. Onderzoekers bij Justitie zien die niet meteen afnemen en vrezen deze zomer een nieuwe piek aan phishingactiviteit. Peter Peereboom, expert cybercriminaliteit bij het parket van Antwerpen, geeft tekst en uitleg.

Waarom verwacht u deze zomer een nieuwe piek in phishinggevallen?

PETER PEEREBOOM. “De meeste daders die phishing plegen, zijn jongeren en die hebben met de zomer in het verschiet veel meer tijd. Zo eenvoudig is het. Tijdens de coronaperiode, toen iedereen thuis zat, zagen we ook een enorme piek in phishingpogingen. Dat is sindsdien wat gestagneerd, maar deze zomer verwachten we dat het weer fel oppikt.”

Jongeren? Zijn het niet vooral goed georganiseerde criminele bendes die dat doen?

PEEREBOOM. “Enkele jaren geleden was dat vooral zo, maar de jongste jaren is dat helemaal gekeerd naar groepjes van jongeren die soms in los verband met elkaar samenwerken. Tegenwoordig kun je op het dark web voor een paar honderd euro software huren, een zogenoemd phishing panel, waarmee ze slachtoffers allerlei bankgegevens ontfutselen om illegaal geld van rekeningen over te schrijven of af te halen. Die software is relatief makkelijk te bedienen en laat de klanten een nepwebsite van hun bank zien.”

Hoe gaan ze precies te werk?

PEEREBOOM. “De daders weten vaak hun handen te leggen op allerlei persoonlijke en bankinformatie van potentiële slachtoffers. Die bellen ze op en ze overrompelen hen met de boodschap dat er allerlei zaken mislopen op hun bankrekeningen en dat ze snel moeten reageren. Ze zijn daarin heel overtuigend, horen we van slachtoffers. Vervolgens overhalen de daders hen om in te loggen, waardoor ze alle inloggegevens en codes binnenkrijgen via de software en ze zelf vanop de rekening geld kunnen overschrijven. Maar omdat verdachte overschrijvingen tegenwoordig sneller opgemerkt en geblokkeerd worden, gaan ze vaak nog een stap verder.”

Hoe?

PEEREBOOM. “Dikwijls weten ze de slachtoffers te overtuigen dat ook hun bankkaarten en alle IT-apparaten, zoals laptops en smartphones, onveilig zijn geworden en dat die opgehaald moeten worden door iemand van de bank, waar de daders zich dan voor uitgeven. Zodra ze de bankkaarten hebben opgehaald, kunnen ze daar ook nog eens een pak geld mee afhalen. En omdat slachtoffers vaak al hun IT-materiaal meegeven, hebben die geen zicht op wat allemaal met hun bankrekeningen gebeurt.”

Wie zijn de slachtoffers?

PEEREBOOM. “Dat zijn jammer genoeg vaak ouderen die niet heel digitaalvaardig zijn en zo overrompeld worden door de gedachte dat iemand van de bank hen contacteert, dat ze er sneller in meegaan. Daders overtuigen hen er soms van dat ze ook fysiek overvallen kunnen worden en krijgen hen zo ver om ook waardevolle fysieke dingen, zoals juwelen en cash geld, mee te geven. Het gaat soms om bedragen van enkele duizenden tot enkele honderdduizenden euro’s, afhankelijk van hoeveel rekeningen een slachtoffer toegang toe heeft. Soms worden ook rekeningen geplunderd van familieleden of ondernemingen waarop slachtoffers een volmacht hebben.”

Wat kunnen mensen doen om te vermijden slachtoffer te worden?

PEEREBOOM. “Door zeer alert en kritisch te zijn wanneer iemand van de bank je contacteert. Ten eerste zullen die dat niet snel doen. En als ze dat doen, vragen ze je nooit om codes door te geven of om online verrichtingen te doen. Als je die vraag krijgt, stop dan direct het gesprek. Bankmedewerkers zullen je ook niet vertellen wat ze allemaal over je weten om je te overtuigen dat ze te vertrouwen zijn. En ze komen nooit je bankkaarten bij je thuis ophalen. Bij de minste twijfel hang je het best onmiddellijk op en bel je zelf naar het fraudenummer van jouw bank om na te vragen of er iets verdachts op je rekening gebeurt. Voor veel mensen klinkt het misschien ver van hun bed, maar het is vaak dichterbij dan ze denken.”

Bekijk ook: