‘Pensioenstrijders ondergraven het systeem dat ze willen behouden’

“Wanneer gaan we beseffen dat de echte vraag niet is of de pensioenfactuur betaalbaar is, maar welke samenleving we aan de jongere generaties willen nalaten?” Dat vraagt Marc De Vos, directeur van de denktank Itinera, zich af.

Als academicus heb ik het voorrecht dat ik geregeld in het buitenland vertoef om de geest te voeden, de pen te scherpen en België even te vergeten.

Zodra ik weer in de heimat ben, treft het me hoezeer wij vastzitten in oude ideologische klei die elders allang naar de bodem van de geschiedenis is weggezakt. Het was deze keer niet anders.

Op weg naar kantoor op de eerste werkdag na mijn terugkeer, stond de radio nog niet op of het ging over de pensioenen. Ik kon mijn oren niet geloven. Er klonk niet alleen kritiek op de regeringskeuzes, er werd ook opnieuw opgeroepen tot een pensioenopbod dat elke noodzaak tot een hervorming in twijfel trok, gesteund door een vakbondskrant, die blijkt uit te blinken in gemanipuleerde cijfers en halve waarheden.

We zijn ziek. Hoelang palaveren we nu al over de pensioenen? Hoeveel officiële pensioencommissies zijn er in België nodig? We hebben blijkbaar een groot onvermogen tot nuchterheid. Elke becijfering die op nuchterheid gebaseerd is, leert dat de combinatie van de vele babyboomers, de hogere levensverwachting en het lagere geboortecijfer een hervorming van de loopbanen en de pensioenen noodzakelijk maakt. Pensioenstrijders die deze realiteit ontkennen, ondergraven het systeem dat ze willen behouden. Ze voeden en recycleren het uitzichtloze pensioenverzet.

Wanneer gaan we het debat over onze toekomst bevrijden van discussies over de factuur van het verleden? Wanneer gaan we beseffen dat de echte vraag niet is of de pensioenfactuur betaalbaar is, maar welke samenleving we aan de jongere generaties willen nalaten?

Willen we een samenleving die voor jongeren geen permanent juk is? Willen we een samenleving die kansen biedt en die aan de behoeften van de toekomst kan tegemoetkomen? Dan is een pensioenhervorming onafwendbaar en hoogdringend.

Het pensioennegationisme gedijt op een grondlaag van ideologisch dogmatisme dat economische wetmatigheden ontkent. Schulden, groei of belastingen: het doet er allemaal weinig toe. Net zo min als eigendom blijkbaar. Dat was de teneur van de opgefokte hetze die met de hulp van De Standaard werd losgelaten op de nietsvermoedende Hernando de Soto naar aanleiding van zijn eredoctoraat aan de UGent.

De Soto is internationaal gelauwerd voor zijn werk over eigendom als hefboom voor de ontwikkeling van arme landen. In publicaties, projecten en adviesverlening gebruikt hij eigendomsrechten als wapens tegen armoede, uitbuiting en terrorisme. In België wordt hij gekielhaald door antikapitalistische activisten die nog in de tijd van Karl Marx leven.

Ik voelde plaatsvervangende schaamte toen de man aan het begin van een lezing aan mijn dierbare universiteit de pas werd afgesneden door luid scanderende radicale jongeren die vervolgens de zaal uitliepen, badend in de woede van hun grote linkse gelijk.

Als die contestanten waren gebleven, hadden ze een fascinerende en genuanceerde getuigenis gehoord van hoe de erkenning van eigendom de kleine arme man kan laten deelnemen aan welvaartsgroei, de informele economie kan corrigeren en samenlevingen kan stabiliseren.

De Soto is geen marktfundamentalist, noch een apologeet van de dictatuur. Zijn concept van eigendom is gebaseerd op een sociaal contract van bezitsverdeling dat de eigenheid van een land weerspiegelt. Hij beseft het belang van de rechtsstaat die de klassenstaat vermijdt.

Maar het volstaat om eigendom en vrijheid te verdedigen, om in België met pek en veren te worden ingesmeerd. De Soto sloeg de nagel op de kop toen hij in De Morgen het protest tegen zijn eredoctoraat “echt passé en ideologisch” noemde. Hij verwondert er zich over dat “men de klassieke opdeling tussen links en rechts niet weet te overstijgen”. Inderdaad. Welkom in België.