Op zijn Belgisch

Nu de G20 afgelopen weekend zijn status als dure en veredelde praatbarak weer heeft bevestigd, is het uitkijken naar het Belgische voorzitterschap van de Europese Unie. Vele waarnemers hadden schrik voor het grote fiasco dat zou komen.

De binnenlandse politieke problemen zouden het voorzitterschap overschaduwen. België zou het kneusje van de Europese klas worden. Als geluk bij een ongeluk mag België als eerste het voorzitterschap nieuwe stijl na het Verdrag van Lissabon uitvoeren. Eigenlijk was de eer voor Spanje, maar dat had het niet zo goed begrepen en voer een nogal eigengereide koers.

Het Verdrag van Lissabon beperkt de macht van de roterende EU-voorzitter en laat meer initiatief aan de voorzitter van de Europese Raad, Herman Van Rompuy. De aartsmoeilijke debatten over de begrotingsregels en het Europese economische relanceplan worden door hem aangestuurd. Van Rompuy wil in oktober een plan voorleggen en verwacht van het Belgische voorzitterschap dat het hem hierin ondersteunt. Zo valt een grote druk van de Belgische schouders en komt er voldoende ruimte vrij om het voorzitterschap alsnog daadkrachtig aan te gaan. Want er blijven talrijke vakgroepen over die in goede banen moeten geleid worden.

Bij de voorstelling van de agenda leek het echter dat ontslagnemend premier Yves Leterme en minister van Buitenlandse Zaken Steven Vanackere er weinig zin in hadden. België wil zich tijdens het voorzitterschap vooral op de lopende zaken richten en hebben geen grootse plannen in de lade liggen. “De tijd is voorbij dat een voorzitterschap twintig prioriteiten en dertig actiepunten presenteerde”, aldus Vanackere. In de komende zes maanden zal gepoogd worden de Europese instellingen beter te doen functioneren, zal aandacht uitgaan naar de regulering van de financiële markten en is klimaat natuurlijk ook weer een hot topic.

België heeft de wat atypische beslissing genomen enkele gewestministers af te vaardigen naar de verschillende vakgroepen. Zo zal Vlaams minister van Leefmilieu Joke Schauvliege (CD&V) de grote milieutop in het Mexicaanse Cancún voorzitten. Een politieke zelfmoordactie. Dat verwijt treft Schauvliege niet, wel de mensen die haar daarvoor naar voren hebben geschoven. Klimaattoppen worden door de wereld met argusogen bekeken en België laat deze voorzitten door iemand die nog niet zo lang geleden zelf stomverbaasd stond dat ze minister werd. En die meer tijd nodig heeft gehad om haar ministerportefeuille cultuur bij te spijkeren dan dat ze over leefmilieu grondig heeft kunnen nadenken.

De Belgen zouden ambitieuzer mogen zijn in hun voorzitterschap. De uitdagingen die op het Europese bord liggen, zijn bijzonder pikant. Europa geraakt het over bijna geen enkel acuut dossier eens. De regulering van de financiële markten en hefboomfondsen laat op zich wachten. Tegen de tijd dat de politici daar uit zijn, zitten we al in de volgende crisis.

En dan zijn er de minder mediagenieke maar even belangrijke dossiers. Hoe zal Europa de sluipende armoede aanpakken? De oude dame, wordt het continent al eens spottend genoemd. Indien de vergrijzingsproblematiek en de hoge werkloosheidscijfers niet snel worden opgelost door een snelle economische relance zal de oude dame zachtjes naar de economische exit begeleid worden, met grote armoede tot gevolg. En hoe zal Europa omgaan met de toenemende stroom asielzoekers nu vele van zijn lidstaten er niet in slagen die in goede banen te leiden?

Bovendien moet er tijdens het Belgische voorzitterschap gezorgd worden dat de Europese tering naar de nering wordt gezet. De Europese Unie moet zich efficiënter en met minder belastinggeld van haar taak kwijten. Het is een publiek geheim dat de Europese constructie boven haar stand leeft. Geen enkele discussie over besparingen zal geloofwaardig zijn als ook niet in eigen boezem wordt gekeken. Aan de Belgische vakgroepvoorzitters om dit heikele en ongetwijfeld onpopulaire thema op de agenda te zetten. Te beginnen met de op de valreep opgerichte Europese diplomatieke dienst die enkele duizenden medewerkers zal tellen. Dergelijke operaties mogen het Europese budget niet zomaar verder verhogen.

Volgens Belgische en andere Europese diplomaten is het voorzitterschap voldoende voorbereid. Als het geen succes wordt, dan zal gemakkelijkheidshalve de politieke toestand van ons land als excuus worden ingeroepen. Als we mislukken, zal het eerder zijn omdat we het op zijn Belgisch hebben aangepakt. Waarbij zachte heelmeesters stinkende wonden achterlaten.

Trends-hoofdredacteur An Goovaerts